Na zdjęciu: Uczestnicy „Regionalnego seminarium informacyjnego na temat programów Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa/Europejskiej Współpracy Terytorialnej”. Fot. Kazimierz Netka.
W Gdańsku omówiono międzynarodową współpracę realizowaną przy wsparciu pieniędzmi z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa – Europejskiej Współpracy Terytorialnej. Poinformowano też o sposobach i zasadach sięgania po dotacje, zwłaszcza przy transgranicznej współpracy nad Bałtykiem. Województwa: pomorskie i warmińsko – mazurskie są regionami w specyficznej sytuacji, bo znajdują się przy zewnętrznej granicy UE; morskiej i lądowej.
W ramach programów unijnych Południowy Bałtyk oraz Polska – Rosja można już przygotowywać się do składania wniosków o wsparcie.
Zaczęły się prace nad wspólnym, nadbałtyckim biletem. Dodatkowo, Ministerstwo Rozwoju zachęca Pomorzan do angażowania się w program Europa środkowa; na szlaku Bałtyk – Adriatyk.
Jak współdziałać mają państwa, które oddziela Morze Bałtyckie? Jakie są szanse na wykorzystywanie do tego funduszy unijnych? Nie jest to łatwe do określenia. Bo potrzeba wiele uzgodnień. Trudne tym bardziej, jeśli we współpracy uczestniczy państwo, które nie jest członkiem Unii Europejskiej, a Polska zamierza z takim państwem wspólnie wykorzystywać fundusze unijne; konkretnie: chodzi o współpracę z Obwodem Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej. Jak tę współpracę realizować – między innymi temu zagadnieniu poświęcono „Regionalne seminarium informacyjne na temat programów Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa/Europejskiej Współpracy Terytorialnej”, które 19 października 2017 roku odbyło się w Gdańsku.
Fot. Kazimierz Netka
– To spotkanie ma pokazać zasady starania się o środki z programów Interreg – mówił, witając uczestników, Mieczysław Struk – marszałek województwa pomorskiego. – Udział pomorskich instytucji w Programach Interreg 2014 – 2020 oraz w poprzednim okresie finansowania jest znaczący.
Jak powiedział Radomir Matczak – dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, mówiąc o udziale pomorskich instytucji w programach Interreg 2014 – 2020, liczba projektów to 65, liczba partnerów: 99. liczba partnerów wiodących 9. Dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) to 17,2 mln euro.
Na ilustracji: Slajd z prezentacji, którą przedstawił Radomir Matczak
Zdaniem dyrektora Radomira Matczaka, na szczególną uwagę zasługuje projekt o nazwie: „Daimon”, którego liderem jest Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk w Sopocie. Chodzi o znalezienie sposobu unieszkodliwienia poniemieckich niebezpiecznych pozostałości z czasów II wojny światowej, zatopionych w Bałtyku przez aliantów: 50 000 ton bomb, 15 tysięcy ton chemikaliów. Trwa ocena zagrożenia, w celu wskazania sposobów uniknięcia katastrofy ekologicznej. Te niebezpiecznie materiały topili w Bałtyku głównie Brytyjczycy i Rosjanie, po zakończeniu II wojny Światowej.
Fot. Kazimierz Netka
Program Polska – Rosja ma dotyczyć czegoś innego, bo np. promocji kultury lokalnej i zachowanie dziedzictwa historycznego – mówił Miłosz Wielgat – szef Wspólnego Sekretariatu Technicznego Programu Polska – Rosja w Olsztynie. – Obejmuje też ochronę środowiska, łagodzenie zmian klimatycznych i adaptację do nich; poprawę dostępności regionów, rozwój trwałego i odpornego na klimat transportu; wspieranie zarządzania granicami oraz bezpieczeństwem na granicach, zarządzanie mobilnością i migracjami. 
Na ilustracji: Slajd z prezentacji, którą przedstawił Miłosz Wielgat
Beneficjentami funduszy unijnych w tym zakresie mogą być: władze krajowe, regionalne i lokalne; jednostki zarządzane zgodnie z prawem publicznym lub prywatnym; organizacje pozarządowe posiadające osobowość prawną. Beneficjenci musza trochę poczekać, boRada Ministrów jeszcze nie zaakceptowała Programu Polska – Rosja.
Kolejny program Interreg: Południowy Bałtyk, ma na celu doprowadzenie do wzrostu potencjału błękitnego i zielonego wzrostu nad południowym Bałtykiem – poprzez transgraniczną kooperację – mówił Igor Kaniecki – kierownik Wspólnego Sekretariatu Południowy Bałtyk. Najważniejsze cele to m.in.: rozwój mikro, małych i średnich firm, wzmacnianie zrównoważonej turystyki, rozwój zielonych technologii, bezpiecznego – także dla naturalnego środowiska – transportu, wzmacnianie mieszkańców w ich kwalifikacjach zawodowych i kompetencjach, budowanie coraz większych możliwości współpracy transgranicznej.
Fot. Kazimierz Netka
Dofinansowanie mogą otrzymać jednostki administracji publicznej i agencje; publiczne i niekomercyjne spółki zajmujące się zarządzaniem środowiskiem i energią, publicznym transportem oraz administrowaniem infrastrukturą; instytucje badawczo – rozwojowe i edukacyjne; stowarzyszenia i organizacje pozarządowe.
Na ilustracji: Slajd z prezentacji, którą przedstawił Igor Kaniecki
Jeden z naborów wniosków o dofinansowanie projektów potrwa w okresie: 13 XI – 15 XII 2017 r. Dotyczyć będzie zrównoważonej turystyki, zielonych technologii, transportu, edukacji i rynku pracy, budowania potencjału współpracy.
Niezwykle silnie spajający regiony nad południowym Bałtykiem może być INTERCONNECT. Zakres i cele tego projektu przedstawił Krzysztof Rudziński – prezes zarządu spółki InnoBaltica.
Fot. Kazimierz Netka
InterConnect to projekt transnarodowy testujący inteligentne, innowacyjne, niskoemisyjne i przyjazne dla środowiska rozwiązania. W zamierzeniu tym uczestniczy 20 partnerów, a partnerem wiodącym jest region Blekinge (Szwecja). Koordynatorem działań pilotażowych jest Województwo Pomorskie, a jego imieniu: InnoBaltica. Początek był w miesiącach styczeń – grudzień 2016 roku. Wtedy odbywały się spotkania robocze z partnerami. Wypracowano wspólne założenia, następowała wymiana doświadczeń. Określono potrzeby i niedobory. Sformułowano główne i szczegółowe zamierzenia.
W grudniu 2016 roku złożono wniosek o dofinansowanie. Zaakceptowanie wniosku do realizacji nastąpiło w maju 2017 r. – przez Komitet Monitorujący Program Interreg Południowy Bałtyk 2014-2020.
Cele szczegółowe to: opracowanie i wdrożenie wspólnego dla wszystkich organizatorów transportu i przewoźników systemu poboru opłat za przewozy oraz jednolitej informacji pasażerskiej; wypracowanie rozwiązań, które umożliwią pasażerom podróże międzynarodowe, wykorzystujące komunikację regionalną, miejską i żeglugę pasażerską w oparciu o jeden zintegrowany bilet; zorganizowanie pilotażowych połączeń na trasie Pomorze – region Blekinge w Szwecji.
Na ilustracji: Slajd z prezentacji, którą przedstawił Krzysztof Rudziński
Efekty współpracy: Czerwiec 2017 r. – na podstawie doświadczeń zagranicznych partnerów przekształcenie spółki InnoBaltica z podmiotu o charakterze inkubatora biotechnologicznego w spółkę wdrażającą innowacyjne rozwiązania transportowe. InnoBaltica rozpoczyna realizację zadań w ramach projektu. Październik 2017 r. – rozpoczęcie właściwych działań w ramach InterConnect. Ustalenie priorytetów – zaczęto od zdefiniowania korytarzy transportowych między Pomorzem a regionem Blekinge. Będzie to podstawą do stworzenia interesujących rozwiązań dla pasażerów. 2018 r. – wymiana wiedzy i doświadczeń pomiędzy miastami partnerskimi – ma to być okazja do „podglądania” systemów komunikacyjnych w praktyce. 2019 r. – działania pilotażowe w województwie pomorskim. Okres realizacji projektu: lata 2017 – 2020.
Fot. Kazimierz Netka
Jak powiedział prezes Krzysztof Rudziński, istotą InterConnect jest wprowadzenie na terenie południowego Bałtyku jednego biletu na publiczne środki pasażerskiego transportu zbiorowego. Koszt całości 3,5 mln euro, w tym w Pomorskiem: 1,5 mln euro. Projekt realizuje 10 partnerów, plus 10 stowarzyszonych. W InterConnect uczestniczy też przewoźnik promowy Stena Line. Ma być 1 bilet, 1 dokument, 1 system – na terenie kilku nadbałtyckich regionów.
Niezwykle interesująco przedstawia się INTERREG Region Morza Bałtyckiego. Istniejące w tym Interregu możliwości dla beneficjentów przedstawiła Monika Cholewczyńska-Dmitruk – kierownik Referatu Instrumentów Współpracy Terytorialnej w Departamencie Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.
Fot. Kazimierz Netka
Instytucją Zarządzającą i Certyfikującą jest Bank Inwestycyjny Szlezwik – Holsztyn, Kilonia, Niemcy. Wspólny Sekretariat – główna siedziba znajduje się w Niemczech (Rostock), a oddział na Łotwie – w Rydze.
Projekty współpracy transnarodowej odpowiadają na wyzwania, z którymi pojedyncze państwa nie są w stanie skutecznie zmierzyć się samodzielnie i które wymagają wspólnych działań partnerów z regionów z kilku państw – wynika z informacji, które przekazała Monika Cholewczyńska-Dmitruk. Wnioskodawcy muszą zidentyfikować potrzeby określonych grup docelowych i odpowiedzieć na pytanie: jakie pozytywne zmiany przyniesie realizacja projektu? Projekty powinny zmierzać do zwiększenia potencjału instytucjonalnego grup docelowych. Ważne jest zorientowanie na rezultaty i wskazanie sposobu ich wykorzystania w praktyce (działania demonstracyjne, pilotażowe).
Na ilustracji: Slajd z prezentacji, którą przedstawiła Monika Cholewczyńska-Dmitruk
Oto priorytety: Potencjał dla innowacji; Efektywne gospodarowanie zasobami naturalnymi; Zrównoważony transport; Zdolność instytucjonalna w zakresie współpracy makroregionalnej.
Warto interesować się również tym, co dzieje się gdzie indziej w Europie. Zachętą była prezentacja pt. „Interreg Europa Środkowa 2014-2020”, która przedstawiła Teresa Marcinów z Departamentu Współpracy Terytorialnej – Wydział Współpracy Transnarodowej i Międzyregionalnej Ministerstwa Rozwoju.
Fot. Kazimierz Netka
Stan realizacji jest następujący: 85 transnarodowych projektów – dysponujących łącznie 160 mln euro z EFRR – wdraża inteligentne rozwiązania odpowiadające na wyzwania wspólne regionom Europy Środkowej. Dotyczą one następujących dziedzin: innowacje, gospodarka niskoemisyjne, środowisko i kultura, transport.
Na ilustracji: Slajd z prezentacji, którą przedstawiła Teresa Marcinów
W projektach mogą uczestniczyć, z prawem do ubiegania się o środki z EFRR, następujące podmioty: krajowe, regionalne lub lokalne instytucje publiczne, w tym Europejskie Ugrupowania współpracy Terytorialnej; instytucje prywatne, w tym firmy – warunek: osobowość prawna; organizacje międzynarodowe działające wg prawa krajowego państw objętych programem lub – z pewnymi ograniczeniami – międzynarodowego. Organizacje międzynarodowe działające wg prawa międzynarodowego nie mogą pełnić roli partnera wiodącego. Instytucje prywatne występujące w roli partnera wiodącego podlegają dodatkowej weryfikacji – ocenie zdolności finansowej.
Smart Blue Regions: Inteligentne specjalizacje i niebieski wzrost w Regionie Morza Bałtyckiego przedstawiła Małgorzata Matkowska – główny specjalista ds. Unii Europejskiej, koordynator Biura w Gdańsku – Biura Regionalnego Województwa Pomorskiego w Brukseli.
Fot. Kazimierz Netka
Inteligentne, niebieskie regiony to takie, które dążą do poprawy możliwości wzrostu błękitnego w oparciu o coraz większą zdolność regionów położonych nad Bałtykiem do wdrażania strategii w zakresie badań i innowacji w zakresie inteligentnych specjalizacji numer 3 (RIS 3). To nowy instrument polityki, którego celem jest uczynienie innowacyjności priorytetem dla wszystkich regionów, usprawnienie procesu innowacji, promowanie lepszego zarządzania i pobudzanie zaangażowania zainteresowanych stron, a także koncentrowanie się na inwestycjach i tworzeniu synergii – napisano na stronie internetowej https://www.submariner-network.eu .Państwa i regiony chcące zainwestować pieniądze z funduszy strukturalnych UE w badania i innowacje w latach 2014-2020, mogą to uczynić, w odniesieniu do realizacji projektów związanych z RIS 3.
Na ilustracji: Slajd z prezentacji, którą przedstawiła Małgorzata Matkowska
Więcej wiadomości: Magda Leszczyna-Rzucidło Stowarzyszenie „Pomorskie w Unii Europejskiej” m.leszczyna-rzucidlo@pomorskieregion.eu . Strona projektu: www.submariner-network.eu/index.php/projects/smartblueregions/aboutsmart-blue-regions .
Ciągle za mało rozpropagowana jest działalność i dokonania Centrum Designu w Gdyni. Mówiła o tym Karolina Skrzypik, przedstawiając EcoDesign Circle – międzynarodowy projekt realizowany przez 7 organizacji z Niemiec, Szwecji, Litwy, Estonii, Finlandii oraz Polski.
Fot. Kazimierz Netka
Jak napisano na stronie internetowej http://ppnt.pl/pl/aktualnosci/centrum-designu/ecodesign-circle bezpośrednią inspirację stanowi Szwecja, gdzie przyjęte strategie ekonomiczne przynoszą wymierne efekty – stałe zmniejszanie zanieczyszczenia przy jednoczesnym wzroście zatrudnienia. Inicjatorzy projektu zadali sobie pytanie: jak osiągnąć równoważne wyniki w krajach sąsiadujących o podobnych warunkach naturalnych i zbliżonych możliwościach społecznych?
Zamierzeniem projektu jest zwiększenie potencjału centrów designu i ich użytkowników z regionu w ecodesignie. W rezultacie projektanci oraz małe i średnie przedsiębiorstwa będą w stanie lepiej identyfikować nowe sposoby na tworzenie innowacyjnych, przyjaznych środowisku produktów oraz wprowadzanie ich na rynek.
Na ilustracji: Slajd z prezentacji, którą przedstawiła Karolina Skrzypik
Realizację projektu zaplanowano na lata 2016 – 2019. Finansowanie jest ze środków Unii Europejskiej. Więcej wiadomości jest na stronie: https://www.ecodesigncircle.eu/ . Cel to zwiększenie potencjału innowacyjności krajów regionu Morza Bałtyckiego w dziedzinie projektowania zrównoważonego zgodnie z ideą tzw. circular economy – mówiła Karolina Skrzypik – koordynator projektu w Centrum Designu w Gdyni.
Kazimierz Netka