Fot. Kazimierz Netka.
Komu bije dzwon?
– Nam wszystkim – mówił Andrzej Spiker, dyrektor generalny Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego, przypominając tytuł powieści Ernesta Hemingwaya, podczas spotkania poświęconego budowie systemu wsparcia osób niepełnosprawnych i ich rodzin. Swym głosem dzwon nas zwołuje. Wszyscy bowiem, całe społeczeństwo w tym niepełnosprawni, jesteśmy wielką rodziną. A w rodzinie musi być wzajemne zrozumienie.
Zwieńczeniem tego wspierania niepełnosprawnych mogą być słowa wiceministra Marcina Zielenieckiego, wypowiedziane na zakończenie konferencji: To są radosne chwile w moim życiu, gdy możemy niepełnosprawnym zmieniać świat na lepsze….
Problem jest bardziej skomplikowany, niż się może wydawać. Społeczeństwo nasze się starzeje. Oprócz niepełnosprawności do rozwiązania będzie też kwestia niesamodzielności osób starszych, których jest coraz więcej.
W Polsce realizowane są ogromne programy, mające na celu poprawę sytuacji najuboższych, rodzin wielodzietnych, a także niepełnosprawnych. Obecnie, odbywają się konsultacje społeczne, dotyczące budowy systemu wsparcia osób niepełnosprawnych i ich rodzin. Szczegóły poznaliśmy 16 lipca 2018 roku, podczas konferencji prasowej, poprzedzającej konsultowanie tego programu z pomorskimi organizacjami pozarządowymi. Okazuje się, że w Pomorskiem jest wiele wzorów godnych naśladowania i do wykorzystywania – zarówno przez rząd jak i przez inne województwa. O tym, jak, co i kto realizuje – mówili podczas konferencji min.: Marcin Zieleniecki – podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej; Andrzej Spiker – dyrektor generalny Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego, reprezentujacy wojewodę Dariusza Drelicha; Dariusz Majorek – dyrektor Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) Oddział Pomorski w Gdańsku; Elżbieta Rucińska-Kulesz – dyrektor Narodowego Funduszu Zdrowia – Pomorski Oddział Wojewódzki w Gdańsku.
– Dzisiejsze spotkanie wpisuje się w kalendarz spotkań konsultacyjno – informacyjnych dotyczących powstającego obecnie systemu wsparcia osób niepełnosprawnych i ich rodzin – mówił minister Marcin Zieleniecki – Spotkanie w Gdańsku odbędzie się z udziałem przedstawicieli organizacji pozarządowych, stowarzyszeń, fundacji, które na co dzień pracują z osobami niepełnosprawnymi lub świadczą usługi. Będzie to więc spotkanie z ludźmi doskonale znającymi problemy, które pragniemy w systemie wsparcia osób niepełnosprawnych rozwiązać. Z tego względu opinie przedstawicieli organizacji pozarządowych są dla nas bardzo ważne.
Fot. Kazimierz Netka
Gdańskie konsultacje były jednymi z pierwszych, jakie organizowane są w całym kraju – mówił minister Marcin Zieleniecki. O szczegółach tego procesu dowiadujemy się te z z informacji, przedstawionej na stronie internetowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, https://www.mpips.gov.pl/aktualnosci-wszystkie/inne/art,10077,regionalne-konsultacje-systemu-wsparcia-osob-z-niepelnosprawnosciami.html :
9 lipca br. ruszyły regionalne konsultacje dotyczące budowy systemu wsparcia osób niepełnosprawnych i ich rodzin. Spotkania odbyły się w trzech województwach: zachodniopomorskim, lubuskim i warmińsko-mazurskim. Konsultacje potrwają do końca miesiąca.
W połowie maja rząd ogłosił budowę systemu wsparcia osób niepełnosprawnych i ich rodzin. Będzie się on opierał na trzech filarach. Pierwszy z nich to solidarnościowy fundusz wsparcia osób niepełnosprawnych. Drugi filar to pakiet społecznej odpowiedzialności, a trzeci – program „Dostępność+”.
Solidarnościowy Fundusz Wsparcia
Solidarnościowy Fundusz Wsparcia osób niepełnosprawnych będzie zasilany z dwóch źródeł – z części składki odprowadzanej od wynagrodzeń na Fundusz Pracy oraz daniny solidarnościowej.
Składka odprowadzana przez pracodawców od wynagrodzeń wynosi 2,45%. Po zmianach składka będzie pobierana w tej samej wysokości, z tym że 2,30% trafi bezpośrednio na przeciwdziałanie bezrobociu, a 0,15% na fundusz wsparcia osób niepełnosprawnych. Dzięki temu pomoc osobom niepełnosprawnym zwiększy się o 650 mln złotych rocznie.
Zasadniczym źródłem finansowania funduszu wsparcia osób niepełnosprawnych będzie jednak danina solidarnościowa. Będą ją płaciły co roku te osoby fizyczne, których dochody w danym roku podatkowym przekroczą 1 mln zł (ok. 87 tys. zł miesięcznie). Wysokość daniny solidarnościowej wyniesie 4% nadwyżki tej kwoty. Po raz pierwszy daninę najbogatsi podatnicy zapłacą od dochodów uzyskanych w 2019 roku. W efekcie do funduszu wsparcia osób niepełnosprawnych trafi w 2020 roku 1,15 mld zł. Razem z częścią składki na fundusz pracy rząd przeznaczy w ramach funduszu wsparcia osób niepełnosprawnych 1,8 mld zł.
Pakiet społecznej odpowiedzialności
Drugim filarem systemu wsparcia osób niepełnosprawnych jest pakiet społecznej odpowiedzialności. Przewiduje on szereg działań i projektów wspierających osoby niepełnosprawne i ich opiekunów. Do końca listopada br. mają zostać przeprowadzone szerokie konsultacje społeczne w tym zakresie.
Dostępność+
Trzecim filarem systemu wsparcia osób niepełnosprawnych jest zainaugurowany pod koniec kwietnia program „Dostępność+ 2018-2025”. Ma on dwa podstawowe wymiary. Pierwszy z nich – bardziej uniwersalny i długofalowy – zakłada, że państwo w swoich działaniach będzie zawsze uwzględniać potrzeby osób z niepełnosprawnościami. Drugi wymiar – bezpośredni – to w praktyce bieżące i planowane inwestycje (budowlane, transportowe, technologiczne) polegające na modernizacji i poprawie infrastruktury, przestrzeni, środków transportu, stron internetowych czy usług, tak aby były dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
Na realizację programu „Dostępność+” w perspektywie 2018-2025 przeznaczono 23 mld zł. Źródłami finansowania są fundusze europejskie, fundusze norweskie i EOG oraz publiczne środki krajowe (budżet państwa, środki jednostek samorządu terytorialnego, środki PFRON).
Konsultacje w regionach
Aby realizacja budowy systemu wsparcia osób niepełnosprawnych i ich rodzin przebiegła jak najlepiej, resort rodziny przygotował cykl 16 konsultacji regionalnych – po jednym spotkaniu w każdym województwie. Konsultacje będą okazją do zaprezentowania założeń systemu wsparcia osób niepełnosprawnych, a także do dyskusji na ten temat z przedstawicielami środowiska osób niepełnosprawnych i ich opiekunów.
To kolejne działanie na rzecz osób niepełnosprawnych
W maju br. parlament uchwalił ustawę podwyższającą rentę socjalną z 865,03 do 1029,80 zł. W efekcie renta socjalna wzrosła do 100% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Co ważne, wysokość renty socjalnej w stosunku do stanu po podwyżce z marca ub.r. wzrosła więc o 19%, a poczynając od 2015 roku – o 39,2%.
Nowe przepisy wejdą w życie 1 września z mocą obowiązującą od 1 czerwca br. W praktyce oznacza to, że renta socjalna w podwyższonej wysokości będzie wypłacana od 1 września br. z trzymiesięcznym wyrównaniem.
Niemal w tym samym czasie uchwalona została również ustawa wprowadzająca szczególne uprawnienia w dostępie do świadczeń opieki zdrowotnej, usług farmaceutycznych oraz wyrobów medycznych dla osób ze znacznym stopniu niepełnosprawności.
Dzięki uchwaleniu nowej ustawy osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności zyskały prawo do korzystania ze świadczeń zdrowotnych poza kolejnością. Bez kolejki mają także korzystać z usług farmaceutycznych w aptekach. Osoby, z myślą o których uchwalono ustawę, mogą również korzystać ze świadczeń specjalistycznych bez konieczności uzyskania skierowania – napisano na stronie internetowej MRPiPS.
Gdańskie konsultacje w sprawie budowy systemu wsparcia osób niepełnosprawnych i ich rodzin, przeprowadzone 16 lipca 2018 roku; są więc czwartymi z kolei.
Fot. Kazimierz Netka
– Witam w imieniu pana wojewody pomorskiego, Dariusza Drelicha, gospodarza Pomorza od strony rządu – mówił Andrzej Spiker – dyrektor Generalny Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego. – Bardzo się cieszymy, ze Pomorze jest w pierwszej części województw, w których odbywają się konsultacje. Jesteśmy pod wrażeniem prac, które przygotowuje i parlament i rząd; one wszystkie mają swój głęboki sens i m należy sądzić, że w perspektywie czasu, w sposób istotny poprawią jakość bytowania osób niepełnosprawnych. W Pomorskiem możemy przywołać Hemingwayowskie „Komu bije dzwon”. Odpowiedź jest taka: Ten dzwon bije Tobie. Jesteśmy jedną społecznością jedną rodziną. W rodzinie musi być solidarność, wzajemne zrozumienie; bo zależy nam na tym, żeby przygarnąć osoby niepełnosprawne i ulżyć im.
Dyrektor Andrzej Spiker powiedział też, że województwo pomorskie liczy ponad 2,3 miliona mieszkańców. Niepełnosprawnych osób jest tu 201 000, z tego pracuje 43 000. Z tego wynika, że co 10 mieszkaniec Pomorskiego jest zaliczany do kategorii osób niepełnosprawnych.
– Panie ministrze, szanowni państwo bardzo dziękuję, że możemy się tutaj spotkać i i rozmawiać na Pomorzu o problemach osób niepełnosprawnych – mówił Dariusz Majorek – dyrektor Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) Oddział Pomorski w Gdańsku. To, co wyróżnia Pomorskie pod tym względem jest duża liczba silnych organizacji pozarządowych działających na rzecz niepełnosprawnych. Ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych finansujemy zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej, wspierając ponad 3 000 pracodawców na Pomorzu chcące zatrudniać osoby niepełnosprawne. To wsparcie ma charakter stały, cykliczny comiesięczny. Trzeba pamiętać, że na Pomorzu funkcjonuje 77 zakładów pracy chronionej i jest blisko 10 000 pracowników niepełnosprawnych, których zatrudnienie subsydiujemy. Pomorze wyróżnia się także liczbą warsztatów terapii zajęciowej: jest ich 48 dla osób z rożnymi niepełnosprawnościami. 1520 osób regularnie uzyskuje wsparcie z PFRON. Uzupełnię wypowiedź pana ministra: Rada Ministrów przyjęła znowelizowała znowelizowała rozporządzenie w sprawie zasad przekazywania środków z PFRON zwiększając nakłady od 1 lipca na funkcjonowanie warsztatów terapii, od stycznia 2019 – one ulegają dalszemu zwiększeniu i od stycznia 2020 wzrost będzie większy o kolejne 100 złotych na każdego z uczestników.
Fot. Kazimierz Netka
Co wyróżnia środowisko niepełnosprawnych na Pomorzu i czym możemy się pochwalić? Najważniejsze jest to, co udało się zrealizować wspólnie ze środowiskiem organizacji osób niepełnosprawnych to jest 39 organizacji, które w sposób stały zapewniają wsparcie dla osób niepełnosprawnych dzieci i dorosłych w tym 30 organizacji prowadzi placówki, które udzielają rehabilitacji ciągłej – przez co najmniej 10 miesięcy w roku przez 5 dni w tygodniu. Jest to oczywiście rehabilitacja społeczna i zawodowa.
Warto podkreślić, że od 2017 realizowaliśmy jako jedyne województwo w Polsce, wspólnie z Caritas Archidiecezji Gdańskiej, pilotażowy projekt: „Upleciemy sieć” – klaster pomorskich warsztatów terapii zajęciowej. Z 48 warsztatów do projektu przystąpiło 38, czyli znacząca większość i 15 powiatów. Próbowaliśmy – myślę, że z dobrym skutkiem – standaryzować naszą pracę na rzecz osób niepełnosprawnych, wymieniać się doświadczeniami, budować dobre standardy terapii zajęciowej o otworzyć te warsztaty na element ekonomiczny ich działalności – tak aby ciągle myśleć o aktywizacji zawodowej. Temu też służy uruchomiony przez Radę Nadzorczą PFRON nowy program: absolwent terapii zajęciowej – chcemy wesprzeć, te osoby niepełnosprawne, które są uczestnikami wtz-ów, ale podjęły próbę zawodową, skuteczną lub też nie, lub też są niepełnosprawnymi oczekującymi na przyjęcie do warsztatu terapii zajęciowej. Trzeba też pamiętać, że dzięki dobrej współpracy z uczelniami na Pomorzu, z Gdańskim Uniwersytetem Medycznym uruchomiliśmy jako jeden z 4 regionów w Polsce, innowacyjny, wyprzedzający rozwój systemu, kierunek studiów podyplomowych: specjalista do spraw zarządzania rehabilitacją. Chcemy inkorporować doświadczenia niemieckie i kanadyjskie, tak, aby w systemie były osoby potrafiące kompleksowo, nie tylko resortowo, ale z zakresu rehabilitacji społecznej, medycznej, zawodowej w jednym miejscu udzielać wsparcia niepełnosprawnym.
Największą naszą troską jednak jest aktywizacja zawodowa. Dominuje zatrudnienie na otwartym rynku pracy. Ponad 1 000 podmiotów to osoby niepełnosprawne samodzielnie prowadzące działalność gospodarczą i to nas wyróżnia. Dzisiaj chcemy rozmawiać o założeniach budowy systemu wsparcia osób niepełnosprawnych i wymieniać się doświadczeniami z pomorskimi organizacjami, które zrzeszają osoby niepełnosprawne lub też je zatrudniają – mówił dyrektor Dariusz Majorek.
– Pomorski Oddział Wojewódki jak pozostałe 15 oddziałów NFZ jest realizatorem ustawy z 9 maja 2018 roku o wsparciu w zakresie rehabilitacji i innych świadczeń medycznych dla osób o znacznym stopniu niepełnosprawności – mówiła Elżbieta Rucińska-Kulesz – dyrektor Narodowego Funduszu Zdrowia – Pomorski Oddział Wojewódzki w Gdańsku. Realizuje tę ustawę od 1 lipca, ale nasze doświadczenia w zakresie współpracy z osobami niepełnosprawnymi i ich rodzinami oczywiście mają charakter ciągły i ta ustawa umożliwia tym pacjentom lepszy, łatwiejszy dostęp do świadczeń. Realizujemy od zeszłego roku ustawę Za Życiem, która obejmuje dzieci od 0 do 3 roku życia. Ustawa z 9 maja będzie miała nowelizację, która obejmie dzieci powyżej 3 – 16 roku, które obejmiemy również wsparciem w zakresie rehabilitacji, a teraz realizujemy ten zakres, który obejmuje pacjentów od 16 roku życia i dalej.
Fot. Kazimierz Netka
Pani dyrektor Elżbieta Rucińska-Kulesz mówiła też o rodzajach rodzaje świadczeń, które przybliżyła tym pacjentom ustawa. Pierwszym jest świadczenie z zakresu rehabilitacji. Następne: ambulatoryjnej opieki specjalistycznej; dostępności do aptek i niezwykle ważne – do zaopatrzenia ortopedycznego, które jest nieograniczone czasowo i liczbowo.
W zakresie rehabilitacji Pomorski NFZ realizuje świadczenia w dwóch zakresach: rehabilitacji ambulatoryjnej w tym szczególnie rehabilitacji dziennej i domowej oraz w zakresie rehabilitacji stacjonarnej.
Na tę grupę świadczeń NFZ otrzymał dodatkowo do planu finansowego NFZ 12,5 mln złotych. Żeby świadczeniodawcom ułatwić realizację tej ustawy, pomorski NFZ już przeznaczył dla nich na te świadczenia – szczególnie dla tych pacjentów – dodatkową kwotę, żeby umożliwić im rozpoczęcie działalności, przyjmowanie pracowników, personelu przygotowanie.
Jeżeli chodzi o świadczenia z zakresu zaopatrzenia ortopedycznego – tam również NFZ otrzymał zwiększoną kwotę: 7,7 miliona złotych, które również pomogą pacjentom w dostępie do świadczeń z zakresu świadczenia ortopedycznego.
Na razie, w pierwszych dwóch tygodniach, nie widać żadnych kłopotów z realizacja postanowień ustawy. Pacjenci są przyjmowani do wszystkich rodzajów rehabilitacji – są przyjmowani w miarę możliwości tych podmiotów; nie zgłaszają ci pacjenci do tej pory w zasadzie żadnych skarg z racji tego świadczenia, a nie widać, iżby ten dostęp dla pacjentów na Pomorzu był jakoś specjalnie wcześniej ograniczony, toteż ta różnica pomiędzy przyjmowanymi pacjentami teraz i przed 1 lipca nie jest duża, właśnie dlatego, że dostęp dla nich wcześniej był bardzo dobrze przez świadczeniodawców realizowany. W zakresie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej też pacjenci mają przyśpieszony dostęp do poradni. Po spotkaniu piątkowym z organizacjami pozarządowymi, które odbyło się w Pomorskim Oddziale NFZ przy współudziale naszego partnerskiego funduszu: PFRON, w bardzo konstruktywnej i bardzo merytorycznej atmosferze, NFZ poznał potrzeby i oczekiwania związane z realizacją tej ustawy przez środowisko niepełnosprawnych.
– Na pewno jako fundusz będziemy robić wszystko, żeby przekaz jak mają być te świadczenia realizowane, w pełni trafił do naszych świadczeniodawców – powiedziała Elżbieta Rucińska-Kulesz – dyrektor Narodowego Funduszu Zdrowia – Pomorski Oddział Wojewódzki w Gdańsku. – Tak, żeby ci, którzy mają je odbierać, czyli niepełnosprawni, mieli tę realizację jak najlepiej zorganizowaną.
Kazimierz Netka