Fot. Kazimierz Netka
Fundusz, który czyni nasz kraj silniejszym ekonomicznie i atrakcyjniejszym; ułatwia i uprzyjemnia życie.
Wsparcie konkretnych przedsięwzięć budowlanych ale też działań edukacyjnych – tak szeroki jest zakres finansowania projektów przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Fundusz ten jest dystrybutorem unijnych dotacji, ale też rozdziela pieniądze pochodzące z funduszy krajowych. Nie tylko dystrybuuje pieniądze, ale również czuwa nad prawidłową realizacją projektów. Pomaga beneficjentom w rozliczaniu się z wykorzystanych dotacji i pożyczek. Co dzięki takiej pomocy NFOŚiGW dzieje się na Pomorzu – dowiedzieliśmy się podczas podróży studyjnej pt. „Ekologia wiedzy i dobrych praktyk. Projekty wspierane przez NFOŚiGW w ramach POIiŚ 2014 -2020” Poznaliśmy projekt i ich realizacje, od Torunia, przez Bydgoszcz, Koronowo po Park Narodowy Bory Tucholskie.
Tak, Toruń to również Pomorze. Przed II wojną światową był stolicą województwa pomorskiego, które sięgało od okolic Łodzi po przylądek Jastrzębia Góra (wówczas przylądek Rozewie) i helski cypel Półwyspu Helskiego.
Fot. Kazimierz Netka
O tym, jakie projekty są realizowane przez NFOŚiGW mówili w Warszawie: Dominik Bąk – pełniący obowiązki prezesa NFOŚiGW, Jarosław Roliński – dyrektor Departamentu Ochrony Ziemi NFOŚiGW oraz Sławomir Kmiecik – dyrektor Departamentu Promocji i Komunikacji Społecznej NFOŚiGW. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska koncentruje się teraz m.in. na ochronie ziemi: na gospodarce odpadami, rekultywacji ziemi, ale również na edukacji ekologicznej i ochronie przyrody – podkreślał dyrektor Sławomir Kmiecik. Tej problematyce poświęcony był też wyjazd studyjnym zatytułowany: „Ekologia wiedzy i dobrych praktyk. Projekty wspierane przez NFOŚiGW w ramach POIiŚ 2014 -2020”.Trasa podróży wiodła z Warszawy m.in. przez miasta Toruń, Bydgoszcz, Koronowo do miejscowości Charzykowy w powiecie chojnickim.
Fot. Kazimierz Netka
Jak podkreślił prezes Dominik Bąk przed wyjazdem studyjnym, warto zwrócić uwagę na zaangażowanie finansowe Narodowego Funduszu w rekultywacje terenów zdegradowanych. Działania oznaczone w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) jako 2.5 cieszą się bardzo dużym uznaniem.
Niezwykle ważne jest uporządkowanie gospodarki odpadami komunalnymi – podkreślał prezes Dominik Bąk. Jest bowiem luka w zagospodarowaniu wysokoenergetycznej frakcji odpadów. Szacuje się że rocznie powstaje ich około 2 milionów ton. Termicznie unieszkodliwianych jest około 1,1 mln ton. Co dzieje się z pozostałymi? Też są spalane. Podczas pożarów. Tych pożarów jest coraz więcej. Warto bliżej zainteresować się współspalaniem. To bowiem odzysk energii – z tego, co nie nadaje się do recyklingu. Spalarnie odpadów to instalacje nowoczesne. Normy ich działania są bardzo restrykcyjne, cztery razy bardziej niż obowiązujące w energetyce zawodowej. Frakcji wysokoenergetycznej odpadów komunalnych nie można spalać w zakładach wytwórczych energetyki zawodowej, gdyż odpady zawierają dużo chloru, co spowodowałoby degradację pieców.
O tym, jak funkcjonują spalarnie, napisali w artykule pt. „NFOŚiGW wspiera zrównoważoną gospodarkę odpadami” Jarosław Roliński i Wojciech Stawiany. Źródłem wiedzy jest też artykuł, którego autorami są prof. Grzegorz Wielgosiński oraz Justyna Czerwińska, a zatytułowany „Spalarnie odpadów komunalnych w Polsce”. w Polsce funkcjonuje 8 nowoczesnych spalarni odpadów komunalnych. Do uruchomionej w 2001 roku małej warszawskiej spalarni odpadów dołączyły wybudowane w latach 2013-2018 spalarnie w Białymstoku, Bydgoszczy, Koninie, Krakowie, Poznaniu, Szczecinie oraz Rzeszowie. Ich łączna wydajność wynosi maksymalnie ok. 1 114 000 Mg/rok, co stanowi ok. 9,3% ilości sumy odpadów komunalnych wytwarzanych w Polsce. Jest to zdecydowanie za mało dla domknięcia systemu gospodarki odpadami komunalnymi w naszym kraju – napisano w artykule.
W Japonii jest 1200 spalarni odpadów, a nawet mówi się, że funkcjonuje ich 2000 na 7 tysiącach wysp.
Wyposażeni w taka wiedzę, wyruszamy w podróż, którą przygotowali pracownicy Departamentu Promocji i Komunikacji Społecznej NFOŚiGW: dyrektor Sławomir Kmiecik – rzecznik prasowy, oraz Wojciech Stawiany, Magdalena Bożyk, Krzysztof Kuczek, Donata Bieniecka i Joanna Żemełka.
Pierwszą wizytę złozylismy w Toruniu – mieście niezwykłym. Kilka dni wcześniej Toruń został uhonorowany przez Polską Organizację Turystyczną tytułem: „Polska Marka Turystyczna”. Niewątpliwie, do zdobycia tego tytułu przyczyniło się wsparcie finansowe, jakie na realizację projektów przyznał Toruniowi Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Fot. Kazimierz Netka
Potwierdzali to, prezydent Torunia Michał Zaleski oraz dyrektor Wydziału inwestycji i Remontów Urzędu Miasta Torunia oraz dyrektor Wydziału Środowiska i Zieleni Jolanta Swinarska i Magdalena Stremplewska – rzecznik prasowy Prezydenta Miasta Torunia.
Fot. Kazimierz Netka
Projekt nosi tytuł: „Remont i przebudowa zieleńca „Ogród muzyków” w Toruniu przy ulicy Chopina, Bydgoskiej i Al. 500-lecia”. Zrealizowano go w ramach działania 2.5 POIiŚ 2014-2020. Celem był remont i przebudowa zabytkowego zieleńca przy zbiegu ulic Chopina, Bydgoskiej i Al. 500-lecia.
Fot. Kazimierz Netka
Po rewitalizacji zabytkowego założenia ogrodowego, plac zaprojektowano jako miejsce organizacji plenerowych wydarzeń artystycznych oraz rekreacji w otoczeniu zieleni. Teraz, zrewitalizowany teren jest częścią historycznego układu urbanistycznego Bydgoskiego Przedmieścia i Rybaków i jest strefą buforową obszaru wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO.
Fot. Kazimierz Netka
Niezmiernie ciekawa była również wizyta w Międzygminnym Kompleksie Unieszkodliwiania Odpadów ProNatura w Bydgoszczy, przy ul. Petersona 22. Tam powstał jeden z wzorcowych w Polsce Zakład Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych, czyli po prostu spalarnia odpadów. O jej działaniu mówili m.in. Piotr Kurek – rzecznik prasowy, kierownik Biura Promocji i Komunikacji Społecznej w spółce ProNatura i Maciej Federowicz – specjalista ds. promocji i komunikacji społecznej w tej spółce.
Fot. Kazimierz Netka
Projekt, dofinansowany za pośrednictwem NFOŚiGW nosi nazwę: „Budowa Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (ZTPOK) dla Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego”, zrealizowany został przez spółkę ProNatura przy udziale środków Funduszu Spójności. Ma na celu uporządkowanie i organizację systemu gospodarki odpadami dla Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego. Chodzi głównie o minimalizację wytwarzania odpadów oraz ich maksymalne wykorzystanie jako surowców i do celów energetycznych.
Fot. Kazimierz Netka
Gmina miejsko – wiejska Koronowo znajdująca się na północ od Bydgoszczy, jest godnym uwagi przykładem dobrego funkcjonowania Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK), działającego w miejscowości Morzewiec. Miasto Koronowo znajduje się w niezwykle atrakcyjnym dla rekreacji obszarze, bo w Borach Tucholskich. W gminie znajduje się ponad 3000 domków letniskowych. Od tych domków też pochodzą odpady. Niestety, do utylizacji tych śmieci, gmina musi dopłacać. Do budżetu wpływa za mało pieniędzy z turystyki. Okazuje się. że turystyka nie jest wcale taką żyłą złota, jak się powszechnie mniema. A przynajmniej nie we wszystkich gminach wpływy z niej do budżetu są znaczące, a degradacja środowiska powodowana przez turystów – duża. O sytuacji w gminie Koronowo mówili Sławomir Marszelski – zastępca burmistrza oraz Andżelika Walat i Agnieszka Kuropatwińska.
Fot. Kazimierz Netka
Projekt zrealizowano w ramach działania 2.2 POIiŚ 2014-2020 pt. „Budowa punktu selektywnego zbierania odpadów komunalnych dla Gminy Koronowo”. Na terenie punktu selektywnego zbierania odpadów komunalnych, przyjmowane są i magazynowane odpady komunalne, dostarczone przez mieszkańców gminy. Inwestycja zlokalizowana została w miejscowości Morzewice w gminie Koronowo. W PSZOK-u zbierane będą odpady komunalne selektywnie zbierane z wyłączeniem zmieszanych odpadów komunalnych a także niebezpieczne odpady komunalne z wyłączeniem tych zawierających azbest oraz przedmioty przeznaczone do ponownego użycia, czyli jeszcze sprawne urządzenia.
Fot. Kazimierz Netka
Wizyta w Parku Narodowym Borów Tucholskich w miejscowości Charzykowy poświęcona była głównie edukacji ekologicznej i ochronie przyrody. NFOŚiGW wsparł n tam m.in. dwa projekty. Pierwszy na tytuł: „Centrum Edukacji Przyrodniczej w Chocińskim Młynie ośrodkiem kształtowania właściwych postaw społeczeństwa wobec zachowania bogactwa różnorodności biologicznej. Etap II: Przebudowa budynku inwentarskiego wraz z budową Zagrody Pokazowej Zwierząt”. Drugi to „Centrum Edukacji Przyrodniczej w Chocińskim Młynie ośrodkiem kształtowania właściwych postaw społeczeństwa wobec zachowania bogactwa różnorodności biologicznej. Etap III Budowa muzeum przyrodniczego”.
Fot. Kazimierz Netka
O działalności tego Parku Narodowego mówili m.in. dyrektor Janusz Kochanowski oraz zastępca dyrektora Andrzej Ciężki. Interesujące jest jak park ten udostępniany jest turystom. Dyrekcja PN BT wpadła na pomysł, by budować… trasy dla rowerów, ale od miejscowości do miejscowości, wzdłuż parku i na jego terenie. Ludzie z okolicznych miejscowości są zadowoleni, bo mogą wygodnie dojechać rowerami do pracy, szkół, sklepów, a także mają okazję podziwiać, przyrodę.
Specjalnie w tym celu utworzono punkt widokowy nad Jeziorem Charzykowskim. Do zagospodarowania w tym celu jest też wieża pożarowa w miejscowości Chociński Młyn.
Fot. Kazimierz Netka
Tam znajduje się obiekt edukacyjny, a także Zagroda pokazowa zwierząt. Najnowszą inicjatywą dyrekcji Perku Narodowego Bory Tucholskie jest podjęcie starań o przywrócenie głuszców w Borach Tucholskich. Ostatni żywy okaz tego ptaka, zniknął w 1986 roku, a była to kura – głuszec, czyli samica. Przywracaniu naturze Borów Tucholskich tych pięknych stworzeń, służyć może sytuacja jaka zaistniała po nawałnicy z sierpnia 2017 roku. Czy się uda? Leśnicy postanowili wspierać ten pomysł. Głuszce w Polsce już prawie wszystkie wymarły. Dyrekcja Parku Narodowego Bory Tucholskie zamierza złożyć wniosek w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej o finansowe wsparcie reintrodukcji głuszców na Pomorzu.
Kazimierz Netka
Czytaj również na portalu: netka.gda.pl