Fot. Kazimierz Netka.
Więcej dobrych pomysłów dla dobra niepełnosprawnych. Projektowanie uniwersalne. Udogodnienia dla osób ze specjalnymi potrzebami. Dostępność nie tylko w instytucjach publicznych
Osoby z niepełnosprawnościami (OzN) ciągle mają za mało udogodnień. Niektóre pomysły ułatwiania im życia nie są najlepsze. Co robić, by niepełnosprawni nie natrafiali na przeszkody, albo żeby barier utrudniających funkcjonowanie takim osobom było jak najmniej?
Fot. Kazimierz Netka.
O tym mówiono 1 sierpnia 2023 roku w Oddziale ZUS w Gdańsku, podczas konferencji „Wdrażanie i monitorowanie dostępności w instytucjach publicznych dla osób ze szczególnymi potrzebami”.
– Na uczestników spotkania czekają wykłady o celach i postępach programów, które zapewniają dostępność osobom ze szczególnymi potrzebami, postępowaniach skargowych na brak dostępności oraz praktykach w zakresie wdrażania dostępności w instytucjach publicznych napisał w zaproszeniu Krzysztof Cieszyński – regionalny rzecznik prasowy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) województwa pomorskiego. – Poznają także narzędzia, które wspierają wdrażanie dostępności, m.in. pożyczki z Funduszu Dostępności oraz programy i projekty realizowane przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Fot. Kazimierz Netka.
Oto program:
Cykl regionalnych konferencji:
„Wdrażanie i monitorowanie dostępności w instytucjach publicznych dla osób ze szczególnymi potrzebami”
Sesja I. Zapewnienie dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Cele i formy realizacji
10:20-10:40 – Rządowy program Dostępność Plus, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej
10:40-11:00 – Wdrażanie i monitorowanie dostępności, Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Fot. Kazimierz Netka.
11:00-11:20 – Wdrażanie i monitorowanie dostępności, Urząd Miasta Gdyni – Wydział Dostępności
11:20-11:40- dyskusja
Sesja II. Postępowanie skargowe na brak dostępności oraz praktyki w zakresie wdrażania dostępności w instytucjach publicznych
12:00-12:20 – Dostępność w przestrzeni publicznej – projektowanie uniwersalne Projektowania Uniwersalnego Politechniki Gdańskiej
12:20-12:40 – Dostępność w przestrzeni publicznej, Fundacja Integracja
12:40-13:00 – Postępowanie skargowe, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Oddział Pomorski
13:00-13:20 – dyskusja
Sesja III. Narzędzia wsparcia w obszarze wdrażania dostępności
13:40-14:10 – Ośrodek Wsparcia Architektury Dostępnej (OWDA), Fundacja Aktywnej Rehabilitacji „FAR”
14:10-14:40 – Pożyczki z Funduszu Dostępności, Bank Gospodarstwa Krajowego
14:40-15:00 – dyskusja i zamknięcie obrad konferencji
Współrealizatorzy konferencji: ZUS – Zakład Ubezpieczeń Społecznych; Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej; PFRON – Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych; BGK – Bank Gospodarstwa Krajowego.
Fot. Kazimierz Netka.
Jak ważne jest owo zagadnienie dostępności i jak wielkie wywołuje zainteresowanie – świadczy obecność dużej liczby osób na tej konferencji. Dlaczego to robimy? Gdyż tak naprawdę większość społeczeństwa każdy z nas był, jest lub będzie taką osobą. Dlatego bardzo ważnym jest usuwanie barier, wdrażanie i monitorowanie dostępności aby przeciwdziałać wykluczeniu jakiejkolwiek grupy osób – powiedziała prowadząca konferencję Klaudia Zalewska – koordynatorka do spraw komunikacji społecznej i edukacji w Oddziale ZUS w Gdańsku.
Fot. Kazimierz Netka.
Konferencja była kolejną z cyklu regionalnych spotkań tego typu organizowanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Podobne odbyły się m.in. w Toruniu, Gorzowie Wielkopolskim, Szczecinie. Przed nami konferencje we Wrocławiu, Rzeszowie, Chorzowie i Warszawie.
Fot. Kazimierz Netka.
Powitani zostali: Mariusz Jedynak – wiceprezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, kierownik Zespołu ds. dostępności ZUS dla osób ze szczególnymi potrzebami; Magdalena Olszewska – naczelnik Wydziału Dostępności w Departamencie Europejskiego Funduszu Społecznego w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej; Dariusz Majorek – dyrektor Oddziału Pomorskiego Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON); Monika Kasińska – dyrektor Rozwoju Regionu w Banku Gospodarstwa Krajowego; profesor Marek Wysocki z Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej, dyrektor Centrum Projektowania Uniwersalnego; Joanna Kowalewska z Katedry Sztuk Wizualnych Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej;
Fot. Kazimierz Netka.
Agnieszka Wawrzyniak – naczelnik Wydziału Dostępności w Urzędzie Miasta Gdyni; Robert Jagodziński – prezes zarządu Fundacji Aktywnej Rehabilitacji Monika FAR, koordynator w Centrum Integracja Gdynia Fundacja Integracja; Krzysztof Czechowski – koordynator do spraw dostępności w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych – prelegenci i paneliści. Wśród gości byli m.in. dr Elżbieta Czyżowska – dyrektor gabinetu prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych; Beata Wachowiak-Zwara – pełnomocnik prezydenta miasta Gdyni do spraw osób z niepełnosprawnościami. Obecni byli również Aneta Pawłowska – dyrektor Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku; Alina Łepkowska – regionalna koordynatorka do spraw dostępności w Oddziale ZUS w Gdańsku, sprawująca pieczę nad konferencją, koordynator ds. komunikacji społecznej i edukacji w Wydziale Organizacji i Analiz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku.
Oto, jak Ministerstwo widzi województwo pomorskie i jakie są możliwości uzyskiwania wsparcia finansowego:
– Kilka słów na temat tego jak dostępność widzimy na poziomie województwa pomorskiego – powiedziała Magdalena Olszewska – naczelnik Wydziału Dostępności w Departamencie Europejskiego Funduszu Społecznego w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej:
– Na ten moment jeśli chodzi o województwo pomorskie mamy odnotowane 64 inwestycje. Województwo pomorskie jest w pierwszej dziesiątce tych województw które mają tych rozwiązań jak najwięcej. Model „Dostępne Szkoły” jest wdrażany aż przez 16 szkół podstawowych na terenie województwa. Poza samym Trójmiastem, Gdynią i Gdańskiem gdzie rzeczywiście w większej liczbie szkoły zdecydowały się na tego rodzaju inwestycje, to także na przykład Wejherowo czy Chmielno. Kolejne elementy to właśnie dostępne stacje kolejowe chociażby Tczew, Władysławowo. 7 gmin, które realizują usługi door to door. Placówki służby zdrowia które zdecydowały się modelowo być dostępne i tutaj głównie mamy do czynienia z placówkami zlokalizowanymi w Gdańsku: 12 placówek. 12 instytucji kultury takie jak Muzeum Emigracji w Gdyni czy też właśnie mniejsze mniejsze instytucje kultury taki jak Gminne Centrum Kultury i Promocji w Kobylnicy – to są takie miejsca, w których dostępność zagościła dzięki projektom współfinansowanym z Funduszy Europejskich. Aż 14 uczelni wyższych które zdecydowało się na program „Uczelnia Dostępna”. Politechnika Gdańska – jedna z dwóch uczelni zdecydowała się na wdrożenie modułu Projektowania Uniwersalnego w programach nauczania.
Co nas czeka? Został uruchomiony pierwszy konkurs wiązany z możliwością dofinansowania projektów związanych z badaniami i rozwojem nad produktem dostępnym i stwarzające możliwość jego komercjalizacji. Inicjatywy podejmowane w konkursach realizowanych przez PARP i skierowanych do przedsiębiorców, którzy mogą zaznajomić się z tym, czym „Dostępność” jest, posiąść podstawową wiedzę na ten temat i zrozumieć w jaki sposób komponować swoją działalność; rekrutacja trwa jeszcze do września również na terenie województwa pomorskiego więc bardzo gorąco zachęcam tych z państwa, którzy mają możliwość albo do zachęcenia przedsiębiorców albo sami nimi są – do skorzystania z tego wsparcia. Otworzyliśmy również pierwszy konkurs, który będzie wyłaniał inkubatory dostępności, które z kolei będą popularyzowały te projekty, małe projekty, małe innowacje społeczne wypracowane już dotychczas, wybrane jako te które mają największy potencjał na to, żeby być na terenie całego kraju.
A to co będzie na przyszłość? Pożyczki na dostępność dla przedsiębiorców udzielone przez Bank Gospodarstwa Krajowego właśnie jako sposób przygotowania do wejścia Europejskiego Aktu o Dostępności. Kontynuacja inwestycji w ochronie zdrowia. Dostępność szkolnictwa wyższego to oczywiście też proces który chcemy kontynuować bo te impulsy cieszyły się ci bardzo dużą popularnością i pokazują, że polskie uczelnie chcą być dostępne. Są też nowe propozycje: chcemy budować w Polsce centrum komunikacji, które jest mocno nastawione na osoby z niepełnosprawnością słuchu. Oczywiście chcemy zapewnić możliwość połączenia z tłumaczem polskiego języka migowego ale też popularyzować różne formy komunikacji.
Mam nadzieję że konkurs grantowy rozpoczniemy w styczniu 2024 roku i to będzie kontynuacja wsparcia grantowego dla około 300 samorządów na to, żeby mogły poprawiać swą dostępność. Taki grant był udzielany już w tej perspektywie i chcemy to kontynuować i po to żebyśmy mogli mówić w niedługiej perspektywie o tym, że nasze programy publiczne są coraz bardziej w większym stopniu w dostępne, bo jak wszyscy dobrze wiemy, dostępność to ciągły proces i wiemy, że możemy od czegoś zaczynać ale do czegoś ciągle dążymy. No i z takich rzeczy które również w przyszłości: wykorzystanie sztucznej inteligencji w zakresie wsparcia dostępności – to jest taki bardzo ambitny projekt – powiedziała Magdalena Olszewska – naczelnik Wydziału Dostępności w Departamencie Europejskiego Funduszu Społecznego w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma duże możliwości wspierania inicjatyw prodostępowych i rozpoznawania potrzeb w tym zakresie.
Fot. Kazimierz Netka.
– Około 8 milionów emerytów i rencistów kontaktuje się z Zakładem, z czego 6,8 miliona to są emeryci, a 1,2 miliona to są renciści – poinformował Mariusz Jedynak – wiceprezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, kierownik Zespołu ds. dostępności ZUS dla osób ze szczególnymi potrzebami. – Z tego blisko 600 tysięcy to są osoby posiadające orzeczenie o niezdolności. To pokazuje pierwszą perspektywę osób i grupę osób dla których musimy być otwarci. Druga rzecz to kwestia zasiłków: 5 milionów zasiłków rocznie wypłacamy, z czego około 600 – 700 tysięcy rocznie to są wnioski o świadczenie rehabilitacyjne. Bardzo dużo jest osób, którzy w Zakładzie pojawiają się między innymi po to, żeby otrzymać zaświadczenie lekarza orzecznika na potrzeby uzyskania skierowania na zabiegi lecznicze.
A jak Gdański Oddział ZUS się przedstawia?
Daje pracę 1870 osobom – poinformowała Aneta Pawłowska – dyrektor Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku.
Oddział ZUS w Gdańsku zatrudnia 153 osoby z orzeczeniami. Ma wskaźnik zatrudnienia blisko 8 procent, co oznacza tak naprawdę, że to jest jeden z wyższych wskaźników zatrudnienia osób ze szczególnymi potrzebami, z orzeczeniem. Z drugiej strony jest to największy oddział, jeżeli chodzi o skalę zakładu.
Podsumowaniem konferencji niech będzie to, co przypomniał podczas swego wykładu prof. Marek Wysocki z Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej, pełnomocnik rektora PG ds. dostępności:
Fot. Kazimierz Netka.
Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym, gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny – art. 32 pkt. 2. Konstytucji RP.
O tym musimy pamiętać. Dlatego, bardzo ważne jest takie urządzanie naszego świata, by szanse na dobre życie mieli również ci, którzy nie są już tak sprawni. Każdego z nas czeka bowiem to, że stanie się mniej rączy, słabiej wygimnastykowany, nie tak szybki jak kiedyś ani wytrzymały; będzie mniej odporny.
Kazimierz Netka
Czytaj również na portalu: netka.gda.pl