Na zdjęciu: Inauguracja debaty na temat energetyki: prof. Karolina Krośnicka – prodziekan ds. nauki Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej, przewodnicząca Wojewódzkiej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznego Województwa Pomorskiego i Jakub Pietruszewski – dyrektor Pomorskiego Biura Planowania Regionalnego. Fot. Kazimierz Netka.

Uczniowie i studenci już teraz przygotowywani są do kształtowania przyszłości województwa pomorskiego

Kształtowanie i ochrona krajobrazu demograficznego, przyrodniczego, kulturowego, gospodarczego na Żuławach (z Gdańskiem jako stolicą Żuław i stolicą województwa), na Powiślu i na Pomorzu

Województwo pomorskie charakteryzuje się trzema odrębnymi, wyraźnie oddzielonymi od siebie obszarami.

Fot. Kazimierz Netka.

Pierwszym jest delta Wisły z Żuławami i Mierzeją Wiślaną. Delta Wisły zaczyna się mierzeją w rejonie Gdyni Orłowa, obejmuje część Sopotu, stary oryginalny Gdańsk, Żuławy i Zalew Wiślany aż po Elbląg włącznie na wschodzie i do rejonu Kwidzyna na południu. Po wschodniej swej części Delta Wisły obejmuje dodatkowo takie miasta jak nizinna część Gniewa, Tczewa, Pruszcza Gdańskiego i oczywiście serce Gdańska, który jest jedną z trzech stolic Żuław (pozostałe stolice tego regionu to: Nowy Dwór Gdański i Elbląg).

Na ilustracji: przybliżony zasięg Żuław – delty Wisły (czerwona linia, opr. K.N.). Źródło mapy podstawowej: PPWK.

Druga część województwa pomorskiego to Powiśle – Pomezania, historycznie obejmująca obszar m.in. z Kwidzynem, Sztumem, Malborkiem. Pomezania – Powiśle sięga też poza granice województwa pomorskiego, podobnie jak Delta Wisły

Trzeci fragment województwa zwanego pomorskim to Pomorze. Ta część obejmuje m.in. obszar od granicy delty i doliny Wisły na zachód. Zawiera w sobie m.in. Bory Tucholskie, Pojezierze Pomorskie, Pobrzeże Słowińskie, Półwysep Helski.

Najsilniejszym wyróżnikiem województwa pomorskiego, najcenniejszym intelektualnie, kulturowo, naukowo i gospodarczo jest delta Wisły z Żuławami, które są unikatem przyrodniczym, geograficznym chociażby z racji znajdujących się na Żuławach terenów depresyjnych i ich styku poprzez wydmy Mierzei Wiślanej z coraz bardziej agresywnym Bałtykiem.

Fot. Kazimierz Netka.

Zarządzanie takim skomplikowanym, urozmaiconym obszarem, wymaga olbrzymiej ostrożności, roztropności, wiedzy, doświadczenia, zaangażowania. Te atuty posiadają planujący rozwój województwa pomorskiego. Współcześni architekci, planiści, urbaniści starają się też o przekazanie stosownej wiedzy tym, którzy w przyszłości przejmą stery – czyli młodzieży. Temu właśnie służą specjalne, eksperckie, naukowe debaty z cyklu: Kształtowanie przestrzeni województwa pomorskiego w perspektywie roku 2050“ oraz warsztaty. Jest to unikatowy pomysł, projekt, realizowany z inicjatywy Pomorskiego Biura Planowania Regionalnego i Wojewódzkiej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej Województwa Pomorskiego.

Fot. Kazimierz Netka.

Trwają publiczne debaty na temat tego, jak, w jakim otoczeniu powinniśmy żyć w 2050 roku i jak to osiągnąć. Decydować będą o tym młodzi, którzy obecnie są uczniami, studentami. Trzeba jednak już teraz przygotować im odpowiednie warunki, by nie tylko nie zepsuć naszych wartościowych zasobów, ale też je ulepszać. Temu właśnie mają służyć wspomniane debaty i warsztaty.

Mieliśmy przyjemność uczestniczyć w inauguracji jednego z takich spotkań, 26 listopada 2024 roku.

Fot. Kazimierz Netka.

– To jest już czwarta debata – powiedział nam Jakub Pietruszewski – dyrektor Pomorskiego Biura Planowania Regionalnego. – Cykl tych spotkań ma tytuł: Kształtowanie przestrzeni województwa pomorskiego w perspektywie roku 2050“.

Pierwsza debata dotyczyła uwarunkowań geopolitycznych, bezpieczeństwa – czyli była to szersza skala patrzenia na województwo z perspektywy regionu Morza Bałtyckiego i wewnętrznego otoczenia, bezpieczeństwa militarnego, też kwestii infrastruktury krytycznej, bo też różne rzeczy w przestrzeni województwa to są elementy infrastruktury krytycznej.

Fot. Kazimierz Netka.

Podczas drugiej debaty mówiliśmy o demografii, o tych wszystkich wyzwaniach związanych z prognozą demograficzną województwa, z kształtowaniem terenów pod rozwój osadnictwa, z wzmacnianiem różnych funkcji miejskich.

Debata trzecia dotyczyła ochrony bioróżnorodności czyli kształtowania przestrzeni ekologicznej.

Fot. Kazimierz Netka.

Dzisiaj rozmawiamy na temat energetyki. w kontekście bezpieczeństwa energetycznego. Jest to debata bardzo ważna z punku widzenia różnych wyzwań, które czekają województwo, będą zachodziły w przestrzeni Pomorza. To jest kwestia nie tylko elektrowni jądrowej ale całego krajowego systemu elektroenergetycznego, który będzie wymagał rozbudowy, to jest też kwestia sieci, która będzie służyła wyprowadzeniu mocy z morskich farm elektrowni wiatrowych.

To są też wyzwania związane z tym jak kształtować przestrzeń pod kątem rozwoju odnawialnych źródeł energii w przestrzeni już lądowej regionu, czyli zarówno fotowoltaiki jak i biogazowni rolniczych i wątków związanych z siłowniami wiatrowymi. To jest duże wyzwanie.

Kolejne dwie debaty dotyczyć będą gospodarki. Ostatnia, 8 stycznia, poświęcona zostanie kwestii mobilności i transportu.

Fot. Kazimierz Netka.

W tych debatach biorą udział także studenci Uczelni Fahrenheita, czyli Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Uniwersytetu Gdańskiego, Politechniki Gdańskiej ale również Uniwersytetu Morskiego, Akademii Sztuk Pięknych. Studenci w każdy piątek po debacie – debaty zawsze są w środy – wypracowują swoją wizję przestrzennego rozwoju regionu w perspektywie 2050 roku.

Studenci to są ci, którzy w latach 2030 – 2040 będą kreowali naszą rzeczywistość, więc dzisiaj mają szansę, żeby powiedzieć jakiego regionu sobie oczekują, jak rozwiązać szereg różnych wyzwań przed którymi region stoi – jak oni chcą, żeby ten region był urządzony z punktu widzenia przestrzennego, wiedząc co się dzieje, więc to jest też partycypacja z ludźmi, którzy będą podejmującymi różne decyzje w przyszłości, dotyczące naszego regionu.

Debaty są dla całego społeczeństwa, a więc zaproszeni są przedstawiciele samorządów, różnych instytucji rządowych, samorządowych. To jest taka wspólna dyskusja o różnych ważnych dla regionu sprawach, które musimy później ująć w przestrzeń tego regionu, a wszystko związane jest z rozpoczętymi w marcu tego roku pracami nad nowym planem zagospodarowania przestrzennego województwa w perspektywie 2050 roku.

2050 to jest rok nieprzypadkowy, bo na poziomie krajowym jest przygotowywana Koncepcja rozwoju kraju do 2050 roku, a więc długofalowy dokument. Jeśli chodzi o politykę przestrzenną to jest proces, który nie dzieje się tak z dnia na dzień. Szereg elementów się składa na to, że to, co planujemy w przestrzeni za jakiś czas, poprzez działania cząstkowe, jest realizowane. W związku z tym dyskutujemy o dłuższej perspektywie bo mamy podstawy w polityce rozwoju państwa. Z drugiej strony inwestycje, o których dzisiaj mówimy, które zaczynają już się dziać – mówię o morskiej energetyce wiatrowej, o energetyce jądrowej, to są inwestycje, które nie trwają 3 – 5 lat, ale będą dotykały roku 2040, a de facto pierwsze wyraźne efekty pojawią się w latach 40., czyli perspektywa roku 2050 jest jak najbardziej zasadna – powiedział nam Jakub Pietruszewski – dyrektor Pomorskiego Biura Planowania Regionalnego.

Wprowadzenia do debaty „Kształtowanie przestrzeni województwa pomorskiego wobec wyzwań bezpieczeństwa energetycznego i neutralności klimatycznej” w ramach cyklu debat publicznych poświęconych wyzwaniom długofalowym polityki przestrzennej województwa pomorskiego, 26 listopada dokonali: profesor Karolina Krośnicka – prodziekan Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej, przewodnicząca Wojewódzkiej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej Województwa Pomorskiego oraz Jakub Pietruszewski – dyrektor Pomorskiego Biura Planowania Regionalnego:

Fot. Kazimierz Netka.

– Witamy wszystkich państwa bardzo serdecznie na debacie, pana marszałka Marcina Skwierawskiego, radnych Sejmiku, przedstawicieli różnych instytucji rządowych i samorządowych, którym sprawy przestrzeni Pomorza są bliskie. Witamy także studentów uczelni Pomorza i uczniów szkół średnich biorących udział w debatach jak również w warsztatach, które dla przypomnienia: odbywają się w piątki. Po poszczególnych debatach w najbliższy piątek gościmy w progach Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

Od początku naszym debatom towarzyszy pani Natalia Mikołajek, która w trakcie tej debaty utrwala poruszane tematy, służąc w związku z tym sposobem jakiegoś porządkowania naszych myśli, które w trakcie tych debat się pojawiają.

Fot. Kazimierz Netka.

W trakcie ostatniej debaty rozmawialiśmy na temat kształtowania struktury przestrzennej województwa pomorskiego wobec wyzwań klimatycznych i ochrony bioróżnorodności. Główne wnioski płynące z tej debaty to jest między innymi kwestia taka szersza w skali Europy: antropopresja na zasoby i walory środowiska przyrodniczego jest powodem poważnych, złożonych i często nieodwracalnych zmian w przyrodzie, mających wiele negatywnych skutków dla ludzi, gospodarki, a w konsekwencji dla ekosystemów w Europie i na Pomorzu. Kolejna sprawa to zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi w wyniku występowania zjawisk ekstremalnych związanych ze zmianami klimatu. Następnie zagrożenia bezpieczeństwa żywnościowego wynikające z procesów suszy, pustynnienia i degradacji gleb; trata usług ekosystemowych w wyniku spadku różnorodności biologicznej; wzrost ryzyka klęsk żywiołowych szczególnie spowodowanych powodzią, suszą, ekstremalnymi wiatrami.

Kolejna sprawa: adaptacja przestrzeni, w szczególności obszarów miejskich i podmiejskich do skutków zmian klimatu, rozwiązania w zakresie błękitno – zielonej infrastruktury; utrzymanie i wzmocnienie skuteczności obrony obszarów chronionych, ich powiązań przestrzennych, w kontekście Szczytu z Montrealu z roku 2021. Także odbudowa do 2030 roku co najmniej 30 procent siedlisk przyrodniczych, lasów, terenów podmokłych, rzek i jezior, ze złego stanu do stanu dobrego. Kolejne wyzwania w tym zakresie, to 60 procent do roku 2040 i 90 procent do 2050 roku.

Ostatnia sprawa poruszana dotyczyła zwiększenia powierzchni i poprawy jakości i odporności lasów na zmiany klimatyczne, odporności lasów na dynamiczne i zmienne warunki pogodowe. To był kontekst między innymi nawałnicy z 2017 roku, która nawiedziła nasz region; dlatego ważne jest wdrażanie zrównoważonej gospodarki leśnej.

Fot. Kazimierz Netka.

– W trakcie dzisiejszej debaty w pierwszej części zaprezentowane zostaną dwa krótkie wystąpienia wraz z prezentacjami – poinformowali prof. Karolina Krośnicka i dyrektor Jakub Pietruszewski. – Pierwsze będzie się koncentrować na działaniach w zakresie bezpieczeństwa energetycznego, wynikających z operacjonalizacji celów obowiązującej strategii rozwoju województwa pomorskiego do roku 2030.

Fot. Kazimierz Netka.

Zagadnienia te przedstawi zastępca kierownika Regionalnego Programu Strategicznego w zakresie bezpieczeństwa środowiskowego i energetycznego, pan Stanisław Szultka – dyrektor Departamentu Rozwoju Gospodarczego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.

Fot. Kazimierz Netka.

Wystąpienie drugie dotyczyć będzie zagadnień bezpieczeństwa energetycznego wynikających z zapisów obowiązującego Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego do roku 2030 i przedstawi je pani Anna Błażewicz-Stasiak – zastępca dyrektora Pomorskiego Biura Planowania Regionalnego.

Fot. Kazimierz Netka.

Odnieśliśmy wrażenie, że w Gdańsku rozpoczęto solidne przygotowania do tego, aby Pomorskie w najbliższych dekadach lat stało się najprężniejszym i najwartościowszym regionem w Unii Europejskiej i było wzorem do naśladowania. Czy rzeczywiście tak jest? – każdy może ocenić, uczestnicząc w spotkaniach.

Więcej wiadomości na temat debat można znaleźć m.in. na stronie internetowej https://pbpr.pomorskie.pl/plan-zagospodarowania-wojewodztwa/zmiana-planu-zagospodarowania-przestrzennego-wojewodztwa-pomorskiego/debaty/ .

Kazimierz Netka

Proszę, czytaj również na portalu: netka.gda.pl