Fot. Kazimierz Netka.
Dworzec, który chciałoby mieć u siebie wiele państw
Fot. Kazimierz Netka.
Dworzec kolejowy PKP Gdańsk Główny to wspaniały obiekt. Niejedno miasto, a także państwo chciałoby mieć taką atrakcję architektoniczną. I ten zabytek ma swych braci w świecie. Jeden taki obiekt jest we Francji, drugi w Japonii.
Mówiono o tym podczas uroczystości oficjalnego otwarcia dworca PKP Gdańsk Główny po odnowieniu, ożywieniu – 31 lipca 2023 roku, o godzinie 13. Równo o tej godzinie otwarto dojścia do owego gmachu, zamknięte na czas remontu. Ruszyła też sprzedaż biletów. Powstały nowe pomieszczenia, czekające na najemców. Jest pięknie, przestronniej, weselej, słoneczniej, a promienie z najbliższej nam gwiazdy, wpadają do wnętrza gdańskiego dworca poprzez zrewitalizowane witraże, które zaprojektował ojciec dr Tomasz Jank – gwardian zakonu franciszkanów, a wykonał Brzeziński. Z dworca PKP Gdańsk Główny odjeżdża rocznie ponad 11 milionów osób rocznie.
Podczas uroczystości otwarcia dworca obecni byli m.in.: Andrzej Adamczyk – minister infrastruktury, Andrzej Bittel – wiceminister infrastruktury, Maciej Malecki – sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych, Karol Rabenda – podsekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych; Krzysztof Mamiński – prezes zarządu PKP S.A.; Dariusz Drelich – wojewoda pomorski; Anna Fotyga – europarlamentarzystka; Kacper Płażyński – poseł na Sejm RP; Piotr Karczewski – wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Pomorskiego, doradca Prezydenta RP; Aleksandra Pańka – zastępca pomorskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków; Ireneusz Maślany – członek zarządu do spraw inwestycji PKP S.A.; Krzysztof Golubiewski – członek zarządu PKP SA ds. nieruchomości; Jan Przywoźny i Mirosław Chaberek – członkowie Rady Nadzorczej PKP S.A.; dr inż. Grzegorz Szychliński – konserwator zegara na wieży dworca PKP Gdańsk Główny; Zbigniew Brzeziński – odtwórca witraży.
Fot. Kazimierz Netka.
Uroczystość prowadził Bartłomiej Sarna z Wydziału Współpracy z Mediami, Biuro Komercjalizacji, Komunikacji i Promocji Polskich Kolei Państwowych S.A.
– Rewitalizacja dworca Gdańsk Główny trwała dłużej niż przewidywano. Jak powiedział Andrzej Adamczyk – minister infrastruktury, były bowiem problemy z konstrukcją, problemy geologiczne.
Fot. Kazimierz Netka.
To bowiem trzeba uwzględniać, gdy ratuje się obiekt takiej klasy. Pan minister podkreślił, że modernizacja dworca PKP Gdańsk Główny to inwestycja, której finału oczekiwało wielu mieszkańców województwa pomorskiego i turystów. Dworzec ten jest ważnym elementem prowadzonej przez rząd wielkiej modernizacji polskiej kolei.
Niewiele jest osób, które pamiętają ten dworzec w takiej świetności. Jest on odtworzony zgodnie z pierwotnymi planami – powiedział Krzysztof Mamiński, prezes zarządu Polskich Kolei Państwowych S.A. Sławetne witraże dworca gdańskiego odtwarzano na podstawie niewielu zdjęć po 1945 roku, kiedy dworzec był zniszczony, udało się odtworzyć perfekcyjnie.
Gdański dworzec główny PKP został także zniszczony przez pożar w grudniu 1970 roku.
Warto wiedzieć, że autorem projektu witraży jest ojciec dr Tomasz Jank – gwardian zakonu franciszkanów w Gdańsku. Wykonawcą tych okien jest Zbigniew Brzeziński.
Szczegóły przekazał nam Bartłomiej Sarna z Wydziału Współpracy z Mediami, Biuro Komercjalizacji, Komunikacji i Promocji Polskich Kolei Państwowych S.A.:
Gdańsk Główny otwarty dla podróżnych!
Piękna ceglana elewacja z licznymi i pieczołowicie poddanymi renowacji detalami. Niesamowite, bogate wnętrza, którym przywrócono historyczny charakter, a do tego wiele usprawnień dla podróżnych – dziś z dworca Gdańsk Główny skorzystali pierwsi pasażerowie.
Tym samym, po prawie czterech latach, dobiega końca największa i warta prawie 120 mln zł brutto inwestycja Programu Inwestycji Dworcowych na lata 2016-2023 dofinansowana ze środków unijnych z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.
Dzięki tej inwestycji dworzec wybudowany w latach 1896-1900 w stylu tzw. renesansu gdańskiego według projektu architektów Alexandra Rüdella, Paula Thoemera oraz Georga Cunyego odzyskał nie tylko swój historyczny charakter, ale stał się nowoczesną i komfortową przestrzenią obsługi podróżnych.
Fot. Kazimierz Netka.
– Rząd Prawa i Sprawiedliwości stawia na rozwój kolei w Polsce, czego kolejnym namacalnym efektem jest pieczołowicie odnowiony z dbałością o historyczne detale, ale i nowoczesny oraz przyjazny wszystkim podróżnym dworzec Gdańsk Główny. Dzięki inwestycji ten unikatowy obiekt stał się prawdziwą perłą na kolejowej mapie Polski, o czym od dziś mogą się przekonać mieszkańcy Gdańska, a także 11,5 milionów pasażerów, którzy co roku wyruszają z niego w podróże po całej Polsce i nie tylko. Dworzec Gdańsk Główny to również 80. zakończona inwestycja dworcowa w skali kraju, ale nie ostatnia. Dbamy o to, żeby tego rodzaju komfortowych i nowoczesnych przestrzeni przybywało, nie tylko w dużych miastach, ale również mniejszych miejscowościach w całej Polsce – mówi Maciej Małecki, sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych.
Fot. Kazimierz Netka.
– Dworzec Gdańsk Główny to jedna z najważniejszych i najtrudniejszych inwestycji wykonanych w ramach Programu Inwestycji Dworcowych. Mieszkańcy Gdańska zyskali dzięki tej modernizacji dworzec, który z pewnością będzie jedną z wizytówek miasta. Mam nadzieję, że nowoczesny i proekologiczny budynek ułatwi pasażerom i turystom podróżowanie koleją nad polskie morze. Wszystko to dzięki Programowi Inwestycji Dworcowych, w ramach którego polski rząd przeznaczy do końca 2023 r. prawie 3 mld zł na modernizację blisko 200 dworców – mówi Andrzej Bittel, sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury.
Fot. Kazimierz Netka.
– Dzięki inwestycji wyjątkowy dworzec jakim jest Gdańsk Główny odzyskał swoje historyczne piękno i stał się jednocześnie obiektem nowoczesnym i przyjaznym dla wszystkich pasażerów. Przebudowa tego prawie 123-letniego budynku była dla nas olbrzymim wyzwaniem, że względu na jego zabytkowy charakter, ale myślę, że sprostaliśmy oczekiwaniom, patrząc na wspaniały efekt przeprowadzonych prac. Dziś, z pełnym przekonaniem, można powiedzieć, że jest to jeden z piękniejszych dworców w Polsce, a może nawet Europie. Jest to również 80. dworzec, którego przebudowę zakończyliśmy w obecnym Programie Inwestycji Dworcowych. Kontynuujemy ten projekt, a jeszcze latem tego roku, dla gdańszczan i turystów otworzymy kolejny dworzec, czyli Gdańsk Wrzeszcz – mówi Krzysztof Mamiński, prezes zarządu Polskich Kolei Państwowych S.A.
Bardzo ważnym elementem przebudowy dworca były prace konserwatorskie. Odtworzono pierwotną bryle budynku, gdzie nad częścią północą przywrócono spadziste dachy z wieżyczkami z okładziną z blachy miedzianej. Dach dworca pokryto ceramiczną dachówką z zygzakami w kolorze żółtym i zielonkawym. Renowacji poddano 48- metrową wieżę dworca z zegarami, a także liczne detale architektoniczne na elewacji, w tym m.in. herby Gdańska znajdujące się nad wejściem głównym trzymane przez lwy oraz nad wielką półrozetą, a także herb Polski na szczycie fasady frontowej. Renowację przeszła również grupa herbów na elewacji od strony peronów, a także dwie skrzydlate ośki – symbole kolejnictwa – na szczycie dachu nad holem głównym. Oczywiście detali, które odzyskały swoje piękno jest więcej. Całość uzyskanego efektu podkreśliła nowa iluminacja dworca.
Fot. Kazimierz Netka.
Poza bogato zdobioną elewacją wiele pracy poświęcono wnętrzom, w tym w szczególności holowi dworca, który w wyniku II wojny światowej i w latach 60. XX wieku został praktycznie pozbawiony detali architektonicznych. Poza przywróceniem oryginalnej kolorystyki ścian odtworzono dębowe witryny kas biletowych, a także oryginalną stolarkę drzwiową. Po latach na dworzec wróciły również herby miast pomorskich! Odtworzono je na podstawie archiwalnych materiałów, na ścianach południowej i północnej holu, tuż nad pilastrami (element architektoniczny w formie płaskiego filara, nieznacznie występującego przed lico ściany.) Po lewej stronie od wejścia do holu od strony miasta są to kolejno – herby: Gdańska, Kwidzyna, Lęborka, Szczecinka, a po prawej – Kościerzyny, Słupska, Tczewa oraz Chojnic.
Fot. Kazimierz Netka.
Piękna holowi dworca dodają zrekonstruowane witraże. Są one nie tylko wielkoformatowe, wykonane ze szkła katedralnego, ale posiadają również bogatą symbolikę. Witraż wschodni łączy motywy symbolizujące potęgę i otwartość miasta Gdańsk, natomiast zachodni pokazuje siłę kolei. Witraże boczne łączą w sobie geometryczne wzory z motywami kwietnymi. Dworzec to jednak nie tylko, piękne historyczne wnętrza, ale również nowoczesna i funkcjonalna przestrzeń obsługi podróżnych.
Fot. Kazimierz Netka.
Jej najważniejszą częścią jest hol pełniący jednocześnie funkcję poczekalni. Wokół niego zlokalizowano za dębowymi witrynami-kasy biletowe, centrum obsługi klienta PKP Intercity, a także InfoDworzec. Tuż przy holu będzie mieścić się kilka lokali handlowych, a kolejne znajdą się w pasażu, po lewej stronie od wejścia głównego. Na parterze i piętrze dworca w jego południowej części znajdzie się posterunek Straży Ochrony Kolei. Z holu, za pomocą dwóch wind i schodów ruchomych, dostaniemy się na poziom – 1. Znajduje się tam przestronna poczekalnia dla rodziców z dziećmi (wyposażona w zabawki dla dzieci, pufy i mapę z dworcami z całej Polski), toalety oraz lokale na wynajem. Z podziemnego poziomu przejdziemy tunelem na perony (schody, pochylnie) oraz w kierunku centrum miasta – nowym przejściem połączonym z tunelem pod ulicą Podwale Grodzkie. Przestrzeń obsługi podróżnych na dworcu jest w pełni klimatyzowana. Wyposażono ją w również w elektroniczne tablice przyjazdów i odjazdów pociągów, a także nowy system nagłośnienia.
W budynku dworca i jego otoczeniu zlikwidowano również bariery architektoniczne, dzięki czemu stał się on w całości dostępny dla osób z niepełnosprawnościami. Poza ścieżkami prowadzącymi, oznaczeniami w alfabecie Braille’a a także planami dotykowymi dworca w budynku pojawiły się nowe windy. Poza tym zainstalowano w nim pętle indukcyjne przy kasach, czyli urządzenia, z pomocą których z kasjerem może komunikować się osoba korzystająca z aparatu słuchowego. W toaletach zamontowano również instalacje przyzywowe, dzięki którym osoba z niepełnosprawnością czy rodzic z dzieckiem będzie mógł wezwać pomoc w wymagającej tego sytuacji.
Fot. Kazimierz Netka.
Dworzec stał się również bardziej przyjazny środowisku i bezpieczny W budynku zamontowano pompy ciepła współpracujące z centralami klimatyzacyjnymi, a także energooszczędne oświetlenie. Poza tym postawiono na częściowy odzysk wody deszczowej, a także tej zużywanej w umywalkach i prysznicach, która po podczyszczeniu, będzie używana do spłukiwania m.in. toalet. Gdański Dworzec Główny wyposażono również w system inteligentnego zarządzania budynkiem, który zoptymalizuje zużycie energii elektrycznej, cieplnej i wody. Warto wspomnieć również o nowoczesnych systemach bezpieczeństwa, tj. monitoring, kontrola dostępu czy system sygnalizacji włamania i napadu oraz przeciwpożarowych, w tym instalacji tryskaczowej.
Przebudowa dworca Gdańsk Główny objęła również jego najbliższe otoczenie. Prace polegały głównie na wykonaniu nowej nawierzchni, a także podjazdu pod budynek, gdzie wytyczono miejsca typu kiss&ride, przeznaczone dla taksówek i osób z niepełnosprawnościami. W najbliższym czasie zdemontowany zostanie dworzec tymczasowy, a tuż po jego rozbiórce, dokończoną zostaną prace związane z zagospodarowaniem terenu.
Przebudowa dworca Gdańsk Główny jest największą inwestycją realizowaną w ramach Programu Inwestycji Dworcowych. Inwestorem są Polskie Koleje Państwowe S.A. To 80. dworzec udostępniony podróżnym w ramach tego programu w całej Polsce i piąty w województwie pomorskim. Jeszcze w tym roku PKP planują otwarcie w tym regionie siedmiu dworców po modernizacji, w tym m.in. dworców Gdańsk Wrzeszcz, Pruszcz Gdański czy Żelistrzewo – wynika z informacji, które przekazał nam Bartłomiej Sarna z Wydziału Współpracy z Mediami, Biuro Komercjalizacji, Komunikacji i Promocji Polskich Kolei Państwowych S.A.
Fot. Kazimierz Netka.
Wzrok turystów i stałych mieszkańców Gdańska a także przyjezdnych, przyciąga zegar na wieży Dworca PKP Gdańsk Główny. Ten czasomierz został zrewitalizowany przez dr. inż. Grzegorza Szychlińskiego, który jest twórcą lub współtwórcą wielu ważnych zegarów. Dr inż. Grzegorz Szychliński jest szefem zespołu, który skonstruował prototyp zegara pulsarowego – funkcjonującego na podstawie sygnałów z gwiazd pulsarów. Ten zegar, jeden z najdokładniejszych w świecie, powstawał w garażu, a potem został umieszczony (w 2011 roku) w Kościele Św. Katarzyny w Gdańsku.
Fot. Kazimierz Netka.
Może warto dworcowej wieży nadać imię Grzegorza Szychlińskiego – człowieka bardzo zasłużonego dla Polski, dla Gdańska, dla polskiej astronomii oraz innych nauk, a także dla Polskich Kolei Państwowych.
Kazimierz Netka.
Proszę, czytaj również na portalu: netka.gda.pl