Fot. Kazimierz Netka.

Nową polską bramą na morza będzie Kapitanat Portu Nowy Świat, przy kanale żeglugowym Zatoka Gdańska – Zalew Wiślany i morskiej drodze wodnej do Elbląga

Fot. Kazimierz Netka.

Szybkie tempo prac, olbrzymie zainteresowanie turystów i gospodarki – tak jest na budowie kanału żeglugowego w poprzek Mierzei Wiślanej, w rejonie osiedla Nowy Świat, w gminie Sztutowo. Jak realizowana jest ta budowa – wykonawcy oraz inwestorzy przedstawili to 25 marca 2022 roku, podczas wizyty dziennikarzy z Bałtyckiego Klubu Publicystów Morskich na budowie kanału.

Fot. Kazimierz Netka.

Jak powstaje niezależny od Rosji, polski przesmyk przez Mierzeję Wiślaną, chce wiedzieć wiele osób. Zainteresowanie jest olbrzymie. Dlatego wykonawcy – Konsorcjum NDI/BESIX – urządzili dwa punkty obserwacyjne, po obydwu stronach budowy.

Fot. Kazimierz Netka.

Gdy patrzy się z tych miejsc, można odnieść wrażenie, że już statek stoi w kanale. To jednak sylwetka budynku Kapitanatu Portu Nowy Świat, tak bardzo przypomina swą sylwetką statek oceaniczny, płynący na Zalew Wiślany, czyli w kierunku Elbląga. Ma rufę, mostek kapitański, a także dziób. Prawdziwe statki pojawią się w śluzie tam najprawdopodobniej jeszcze w tym roku – mówili reprezentanci inwestora i wykonawców.

Fot. Kazimierz Netka.

Informacji udzielali m.in.: Wojciech Żurawski – główny inspektor ds. Elbląskiej Delegatury Urzędu Morskiego w Gdyni; Mariusz Janczewski – zastępca dyrektora projektu w konsorcjum NDI/Besix; Paweł Perkowski – koordynator ds. Kapitanatu Nowy Świat w Urzędzie Morskim w Gdyni, który jest inwestorem całego przedsięwzięcia; Jakub Kaczyński – specjalista ds. BHP w Grupie NDI; Magdalena Skorupka-Kaczmarek – przedstawicielka spółki NDI do kontaktu z mediami; Magdalena Kierzkowska – rzecznik prasowy/asystent dyrektora Urzędu Morskiego w Gdyni.

Zaawansowanie prac wynosi około 90 procent. Zaawansowanie czasowe: 80 procent, a wyprzedzenie czasowe wynosi około 5 procent. Zaczęto je w październiku 2019 roku.

Fot. Kazimierz Netka.

Trzeba było wywieźć całą górę piachu. Wysokość wydm w tym miejscu wynosiła około 30 metrów nad poziom morza. Ponadto, trzeba było wkopać się parę metrów poniżej poziomu Bałtyku. Skuteczne zabezpieczanie terenu budowy przez potopem, było więc bardzo ważne.

Prace prowadzone są na Mierzei, ale też na Zalewie Wiślanym, na którym, około 3,5 km od kanału, powstaje wyspa. Jej obwód wyniesie około 6 km długości, a pojemność wyspy 9 mln metrów sześciennych. Wyspa zostanie zbudowana z piasku, czerpanego z dna Zalewu, podczas pogłębiania toru dla statków, z Bałtyku przez kanał Nowy Świat do Elbląga. To będzie trzecia wielka sztuczna wyspa na polskich wodach morskich. Jedna jest niedaleko Szczecina. Druga – tzw. Złota Wyspa – istnieje niedaleko rzeki Elbląg na Zalewie Wiślanym. Ponadto, około 2015 roku zbudowano wyspę przy ujściu Wisły Przekop, jednak z czasem została ona rozmyta przez sztormy.

„Sercem” Kanału Niezależności od Rosji, będzie Kapitanat Portu Nowy Świat. Co znajdzie się w tym obiekcie?

Kapitanat w Nowym Świecie bezpośrednio podlega Urzędowi Morskiemu w Gdyni, Delegatura w Elblągu. Szefem Delegatury jest kpt. ż. w. Wojciech Żurawski.

Fot. Kazimierz Netka.

Budynek Kapitanatu się składa z trzech kondygnacji nadziemnych. Na parterze będzie służba bosmanów i cumowników, a także zaplecze gospodarcze i magazynowe łącznie z garażami, na potrzeby sprzętu do utrzymania portu i okolic.

Niewykluczone, że na parterze będą miały swe pomieszczenia także Straż Graniczna, Urząd Celno – Skarbowy i Policja – łącznie z możliwością cumowania ich jednostek operacyjnych przy nabrzeżach.

To wszystko jest w stadium organizacji. Powstaje pierwszy punkt do odpraw granicznych Kapitanatu Portu Nowy Świat. Początek funkcjonowania tych placówek: najprawdopodobniej jeszcze w tym roku.

Fot. Kazimierz Netka.

Oczywiście port osłonowy (powstający od strony Bałtyku – Zatoki Gdańskiej) będzie mógł przyjmować statki przy dwóch nabrzeżach. Tam będą cumować statki, przed wejściem do śluzy. Ich zanurzenie może osiągnąć 5 – 6 metrów. Prace pogłębiarskie i sondażowe są w trakcie wykonywania.

Wejście do portu osłonowego umożliwi zacumowanie statków eksploatacyjnych, towarowych – ze względu na ewentualne naprawy, zaopatrzenia w wodę, żywność, wymianę załogi. Takie działania można czynić w porcie osłonowym. Będą mogły cumować tam również statki czy jednostki pasażerskie. To jest bowiem normalny port, od strony Bałtyku. Takie są założenia. Teraz opracowywane są przepisy, ustalane procedury – jak to ma wyglądać – łącznie z synchronizacją przejścia przez śluzę do Elbląga.

Fot. Kazimierz Netka.

Na pierwszym piętrze budynku będzie Kapitanat Portu i tam znajdą miejsce służby nawigacyjne, oficerowie do spraw ochrony środowiska, do spraw nabrzeży i porządku portowego. Piętro wyżej, gdzie znajdzie się centrum dowodzenia, już jest siedziba oficerów dyżurnych – operacyjnych. Wachty będą trzymane tak, żeby obiekt był czynny bez przerwy.

Informacje na temat zaawansowania prac na Mierzei Wiślanej przekazał nam również Szymon Huptyś – rzecznik prasowy Ministerstwa Infrastruktury, podając też wypowiedź panów ministrów: Próby ruchowe drugiego mostu obrotowego, montaż wyposażenia hydrotechnicznego w śluzie oraz roboty przy wykonywaniu sztucznej wyspy na Zalewie i w portach osłonowych na Zatoce Gdańskiej – tak przebiegały prace na budowie przekopu Mierzei Wiślanej w ostatnim czasie. Nowy kanał żeglugowy ma być gotowy jeszcze w tym roku.

– Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską jest jedną z priorytetowych inwestycji infrastrukturalnych rządu. Jej wagę rozumiemy szczególnie teraz, w dobie inwazji Rosji na Ukrainę. Po zakończeniu budowy tej inwestycji statki będą mogły zawijać do portu w Elblągu płynąc wyłącznie po naszych wodach, co uniezależni armatorów od woli strony rosyjskiej – powiedział minister infrastruktury Andrzej Adamczyk.

Fot. Kazimierz Netka.

Przekop Mierzei Wiślanej jest główną częścią nowej drogi wodnej między Zalewem Wiślanym a Zatoką Gdańską. Inwestycja obejmuje realizację portu osłonowego od strony Zatoki Gdańskiej, a także kanału żeglugowego ze śluzą, jej zamknięciami oraz stanowiskami oczekiwania dla statków (z obu stron), budowę nowego układu drogowego wraz z dwoma mostami obrotowymi oraz sztucznej wyspy na Zalewie Wiślanym. Inwestorem jest Urząd Morski w Gdyni, a generalnym wykonawcą konsorcjum firm NDI/Besix.

– Przekop Mierzei Wiślanej to główna część budowy drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską. Realizacja inwestycji jest na zaawansowanym etapie. Jeszcze w tym roku z nowej drogi wodnej skorzystają pierwsze statki – powiedział wiceminister infrastruktury Marek Gróbarczyk.

Fot. Kazimierz Netka.

W części wschodniej portu osłonowego trwają roboty czerpalne, wykonywany jest narzut z kamienia łamanego, trwa układanie betonowych elementów „x-block plus” oraz wykonywanie podłoża i warstwy wyrównawczej z betonu, a także nadbudowy. W części zachodniej, poza analogicznymi zadaniami, dodatkowo zasypywana jest grodza oraz układana geowłóknina separacyjna. W części południowej kanału żeglugowego zakończono montaż wyposażenia hydrotechnicznego, a w północnej zrealizowano wszelkie roboty żelbetowe. Trwa montaż elementów odbojowych i prace czerpalne. Już teraz gotowe są pochylnie dla zwierząt – po dwie na każdym brzegu, o szerokości 5 m i długości 22 m.

Fot. Kazimierz Netka.

W śluzie, która stanowi serce inwestycji, trwa montaż hydrotechniki oraz wykonywanie prac przy bramie północnej i południowej. Poza tym cały czas prowadzone są prace związane z budową nowego układu drogowego, dzięki któremu ruch statków nie będzie paraliżował ruchu samochodów. Przyczynią się do tego dwa unikatowe w skali kraju mosty obrotowe. Most północny od lata ubiegłego roku jest użytkowany. Most południowy przechodzi obecnie testy mechanizmu obrotowego.

Intensywne roboty trwają także w rejonie sztucznej wyspy. Zakończono prace czerpalne związane z usuwaniem namułu z wnętrza grodzy oraz z jej zasypem. Pogrążono już prawie wszystkie ścianki szczelne i wykonano większość ściągów. Sztuczna wyspa będzie miała 181 ha. Ma być siedliskiem ptaków, które już ją polubiły.

Prowadzone są również prace elektryczne, teletechniczne i sanitarne. W ostatnim czasie trwał montaż układów przepompowni wód deszczowych w rejonie budynku Kapitanatu. Testowano też nadrzędny system sterowania (NSS), integrowano system automatyki mostu północnego oraz południowego, bram śluz oraz zewnętrzne systemy instalowane na terenie przeprawy.

Generalny wykonawca w najbliższym czasie planuje zakończenie zasypywania grodzy i wykonanie nadbudowy na falochronie zachodnim oraz wykonanie podłoża i warstwy wyrównawczej na obu falochronach. Wkrótce mają się też rozpocząć próby ruchowe bram w śluzie.

Nowa droga wodna z Zatoki Gdańskiej przez Zalew Wiślany do Elbląga to odcinek o długości blisko 25 kilometrów. Sam kanał żeglugowy ma mieć kilometr długości i pięć metrów głębokości – poinformował Szymon Huptyś – rzecznik prasowy Ministerstwa Infrastruktury.

Źródło ilustracji: Urząd Morski w Gdyni. Autor wizualizacji: arch. Mateusz Mielewczyk.

Jednocześnie trwa wzmacnianie rzeki Elbląg, która jest ważnym odcinkiem powstającego szlaku żeglugowego dla morskich statków z Bałtyku do Elbląga. Tę część wykonuje spółka Budimex. Urząd Morski w Gdyni proceduje trzeci przetarg na pogłębianie odcinka szlaku żeglugowego na Zalewie Wiślanym.

W związku z napaścią Rosji na Ukrainę i niepewności co do dalszych ewentualnych agresywnych poczynań Rosji, kanał żeglugowy w polskiej części Mierzei Wiślanej może mieć ogromne znaczenie dla suwerenności Polski. Jedyne wejście bezpośrednio z Bałtyku na Zalew Wiślany: Cieśnina Pilawska, znajduje się bowiem na terenie Obwodu Kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej.

Kazimierz Netka.

Czytaj również na portalu: netka.gda.pl