Fot. Kazimierz Netka.
Nie tylko kontrole ale również prewencja dostosowana do potrzeb poprawia bezpieczeństwo pracy
W marcu mija rok od oficjalnego ogłoszenia pandemii koronawirusa w Polsce. Czas więc na podsumowania, oceny działań w tym bardzo trudnym dla wszystkich, okresie. Swe funkcjonowanie w warunkach pandemii przedstawił 9 marca 2021 roku Okręgowy Inspektorat Pracy w Gdańsku.
Fot. Kazimierz Netka
Pomorski OIP podsumował działania kontrolne i prewencyjne zrealizowane podczas pandemii, czyli w 2020 roku. Reprezentanci tego Urzędu przedstawili też planowane działania w bieżącym2021 roku na terenie województwa pomorskiego. O tym mówili m.in. Agnieszka Dobrodziej – p.o. Zastępca Okręgowego Inspektora Pracy w Gdańsku, Nadinspektor Aleksander Zając – Koordynator Sekcji Prewencji i Promocji Okręgowego Inspektoratu Pracy w Gdańsku. Wiadomości dotyczące tego spotkania zawiera artykuł, opublikowany przez nas 9 marca 2021 roku. Podczas wspomnianej konferencji, zapytaliśmy również o szczegóły działań, między innymi o bezpieczeństwo na budowie kanału żeglugowego w poprzek Mierzei Wiślanej, w gminie Sztutowo. Następnego dnia mieliśmy okazję przekonać się osobiście, jak przy tworzeniu tego ważnego dla Polski oraz Europy przejścia dla statków morskich przez Mierzeję Wiślaną, zapewniane jest bezpieczeństwo zatrudnionym i osobom przychodzącym obejrzeć przebieg prac. Widać wyraźnie bogate doświadczenie w tym zakresie firm, urzeczywistniającym owo przedsięwzięcie. Wszak to nie pierwsza duża inwestycja realizowana przez Urząd Morski w Gdyni, NDI, BESIX, SWECO. To również efekt prowadzonych od lat przez Okręgowy Inspektorat Pracy (OIP) w Gdańsku, działań edukacyjnych, prewencyjnych, w pomorskich przedsiębiorstwach, np. konkursy „Pracodawca – Organizator Pracy Bezpiecznej”, „Buduj bezpiecznie”, programy prewencyjne „Zdobądź Dyplom PIP”, „Zagrożenia wypadkowe w indywidualnych gospodarstwach rolnych”.
Fot. Kazimierz Netka
Przekopywanie mierzei i budowa kanału dla morskich statków, to niezwykły teren działań inwestycyjnych. Na tej budowie istnieje bowiem np. różnorodny transport: morski, samochodowy, dźwigowy. Pracują koparki, ładowarki, sprzęt ciężki. Dodatkowo, prze obszar działań przebiega droga wojewódzka 501, łączącą Krynicę Morską – Piaski – tuż przy granicy z Rosją na terenie Mierzei Wiślanej z resztą naszego kraju. Działalność gospodarczą prowadzą na Mierzei Lasy Państwowe. Latem – znacznie wzrośnie ruch turystyczny, gdyż Krynica Morska to jeden z najatrakcyjniejszych kurortów, chętnie odwiedzany. Poza tym, na co dzień silnym magnesem dla wielu ludzi jest budowa kanału żeglugowego. Podziwiać można tę inwestycję z punktu widokowego.
Fot. Kazimierz Netka
Na budowie kanału żeglugowego w rejonie osiedla Nowy Świat trwa ruch pojazdów, ale również pieszych. Na głównych szlakach transportowych utwardzono nawierzchnie na części przeznaczonej dla samochodów oraz innych pojazdów, ale są też chodniki – dla pieszych. To znacząco poprawie bezpieczeństwo. Podczas naszej wizyty na budowie kanału, ruch był regulowany przez specjalnie przeszkolone osoby. Dopilnowano, by, na teren działań nie wszedł ktoś bez kasku, kamizelki, maseczki. Przed wejściem każdy został przeszkolony w zakresie możliwych zagrożeń, zasad przestrzegania przepisów bhp i konieczności zachowania ostrożności.
Fot. Kazimierz Netka
A jak było w pandemicznym, 2020 roku na terenie innych b przedsiębiorstw, budów, zakładów usługowych, w portach, stoczniach itp.? O tym mówili, podczas konferencji w Okręgowym Inspektoracie Pracy w Gdańsku Agnieszka Dobrodziej – p.o. Zastępca Okręgowego Inspektora Pracy w Gdańsku oraz Nadinspektor Aleksander Zając – Koordynator Sekcji Prewencji i Promocji Okręgowego Inspektoratu Pracy w Gdańsku. Wiadomości na ten temat przekazała nam również Katarzyna Dubicka-Szlija – Specjalista w Państwowej Inspekcji Pracy – Okręgowy Inspektorat Pracy w Gdańsku. Oto szczegóły:
Kontrole OIP na terenie Pomorskiego w 2020 r.
W ubiegłym roku inspektorzy pracy przeprowadzili w Pomorskiem 4.337 kontroli w 3.598 podmiotach, obejmując swoimi czynnościami 194.646 pracujących. Zakres kontroli obejmował m.in.:
– eliminację zagrożeń wypadkowych, analizę okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy;
– wypłaty wynagrodzeń za pracę i innych świadczeń ze stosunku pracy, wypłaty minimalnego wynagrodzenia dla osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych,
– legalność zatrudnienia obywateli polskich i cudzoziemców, działalność agencji zatrudnienia, zatrudnienie pracowników tymczasowych,
– pełen zakres zagadnień dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy od bezpośrednich zagrożeń dla życia i zdrowia pracujących, występujących w przemyśle i budownictwie, po problematykę organizmów genetycznie modyfikowanych i stosowania leków cytostatycznych.
Wypadki przy pracy
Fot. Kazimierz Netka
W 2020 roku w Okręgowym Inspektoracie Pracy w Gdańsku zarejestrowano 331 zgłoszeń różnych zdarzeń wypadkowych (w 2019 r. – 302). W zgłoszonych zdarzeniach wypadkowych 14% stanowiły nagłe wypadki medyczne i wypadki komunikacyjne, tj.:
– 30 nagłych wypadków medycznych (w 2019 r. – 28), tj. 9%,
– 17 wypadków komunikacyjnych (w 2019 r. – 17), tj. 5%.
W zgłoszonych wypadkach było 130 wypadków śmiertelnych i ciężkich (w 2019 r. – 125), w tym:
– wypadków śmiertelnych 55 (w 2019 r. było 56),
– wypadków ciężkich 75 (w 2019 r. było 77).
Zbiorowych wypadków zgłoszono 24, w których poszkodowane były 52 osoby (w 2019 r. zbiorowych wypadków zgłoszono 26, w których poszkodowanych było 70 osób). Inspektorzy w 2020 r. przeprowadzili ogółem 127 kontroli związanych z badaniem zaistniałych wypadków na terenie województwa pomorskiego, w tym:
– 90 kontroli dotyczących badania wypadków przy pracy pracowników,
– 39 kontroli dotyczących wypadków przy pracy osób wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy oraz osób samozatrudniających się (podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu),
– nie badano wypadków komunikacyjnych oraz medycznych.
Skargi
W 2020 r. do Okręgowego Inspektoratu Pracy w Gdańsku wpłynęło łącznie 3.446 skarg i wniosków. Dotyczyły one m.in.:
– wypłaty wynagrodzeń za pracę i innych świadczeń ze stosunku pracy,
– legalności zatrudnienia – nieprawidłowości w zakresie nawiązywania i rozwiązywania stosunku pracy, jak również zatrudniania bez potwierdzenia na piśmie zawartej umowy o pracę bądź bez zawarcia jakiejkolwiek umowy i bez zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego,
– warunków pracy, w szczególności pomieszczeń i panującej w nich temperatury,
– czau pracy, w szczególności świadczonej w godzinach nadliczbowych bez odpowiedniej rekompensaty.
Efekty uzyskane w efekcie zastosowania przez inspektorów przysługujących im środków prawnych w wyniku rozpatrywania skarg i wniosków:
|
Kwoty wyegzekwowane: |
na podstawie nakazów |
na podstawie wystąpień |
|
rok 2020 |
1.341.528,40 zł |
21.135,64 zł |
Zastosowane środki prawne i sankcje
W związku z nieprawidłowościami stwierdzonymi w 2020 roku w ramach prowadzonej przez inspektorów Okręgowego Inspektoratu Pracy w Gdańsku działalności kontrolnej:
– Wydano ogółem 7.363 decyzje, które dotyczyły zagadnień bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wypłaty należnych pracownikom świadczeń, w tym wypłaty wynagrodzeń i innych świadczeń ze stosunku pracy – 166 decyzji, na łżczną kwotę 8.027.185 zł dla 1.910 pracowników (w 2019 r. – 252 decyzje, dotyczące kwoty 3.142.729,40 zł dla 1.098 pracowników).
– Skierowano 9.020 wniosków w wystąpieniach, w większości dotyczących zagadnień prawnej ochrony pracy i legalności zatrudnienia.
– Wydawano polecenia ustne w przypadku spraw, których uregulowanie było możliwe w czasie trwania kontroli. Ogółem było 539 takich poleceń, w wyniku których wypłacono pracownikom należne świadczenia w wysokości 891.606,02 zł.
W związku ze stwierdzonymi w czasie kontroli wykroczeniami inspektorzy stosowali przewidziane prawem sankcje, w tym: 77 wniosków dotyczących 290 wykroczeń, 567 mandatów za 1.458 wykroczeń na łączną kwotę 673.950 zł, 598 środków oddziaływania wychowawczego, odnośnie 1.058 wykroczeń.
Porady
Fot. Kazimierz Netka
Udzielanie porad prawnych i technicznych stanowi istotną część działalności Okręgowego Inspektoratu Pracy w Gdańsku i obejmuje zarówno porady podczas u kontroli, jak też na wniosek zainteresowanych w formie pisemnej oraz porady ustne, udzielane przez inspektorów pracy i pracowników merytorycznych w siedzibie w Gdańsku, w oddziałach oraz telefonicznie. W 2020 r. w Okręgowym Inspektoracie Pracy w Gdańsku udzielono ogółem 24.931 porad prawnych i technicznych.
Porozumienia dot. przepisów tarczy antykryzysowej
W 2020 roku OIP Gdańsk realizował obowiązek rejestracji porozumień zawieranych przez pracodawców z przedstawicielstwami pracowników na podstawie ustawy z dnia 02.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020. poz.1842). Zarejestrowano 1.620 pracodawców, którzy zgłosili porozumienia do OIP w Gdańsku, dotyczące m.in.: warunków i trybu wykonywania pracy w okresie obniżonego wymiaru czasu pracy, warunków i trybu wykonywania pracy w okresie przestoju, wprowadzenia równoważnego czasu pracy w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 12 miesięcy, stosowania mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z umów o pracę oraz wprowadzenia skróconego odpoczynku.
Działania prewencyjno – promocyjne oraz współpraca
Istotną częścią działalności Okręgowego Inspektoratu Pracy w Gdańsku są działania prewencyjno-promocyjne, w znaczący sposób przyczyniające się do zwiększenia świadomości zagrożeń oraz dotyczące wiedzy o przysługujących uprawnieniach. Program prewencyjny „Zdobądź Dyplom PIP”, ułatwiający pracodawcom doprowadzenie swoich zakładów do stanu zgodnego z przepisami prawa pracy pod nadzorem inspektora pracy, bez stresu związanego z typową kontrolą. spotyka się nieodmiennie z dużym uznaniem przedsiębiorców.
W 2020 r. uruchomiono też program profilaktyczny „Bezpiecznie w szkole”, który miał na celu popularyzację wymagań prawnych oraz dobrych praktyk w zakresie działań polegających na zapobieganiu i redukcji zagrożeń w szkołach oraz placówkach oświatowych. I tak, w roku ubiegłym u 534 dyrektorów szkół z województwa pomorskiego, odbyły się spotkania z inspektorami pracy, w ramach których inspektorzy pracy udzielali porad, przeprowadzali szkolenia oraz przeglądy stanowisk pracy pod kątem zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów ochrony zdrowia w czasie pandemii. Wśród dyrektorów szkół rozpowszechniane były także plakaty tematyczne, prezentujące dobre praktyki i rozwiązania antykowidowe – do wywieszenia w szkołach.
Realizacja w 2020 roku przez Okręgowy Inspektorat Pracy w Gdańsku różnorodnych działań na terenie województwa pomorskiego była możliwa dzięki współpracy z posłami i senatorami, innymi urzędami, jednostkami administracji centralnej, rządowej i samorządowej oraz innymi organami nadzoru nad warunkami pracy, a także partnerami społecznymi. Na podkreślenie zasługuje współpraca ze związkami zawodowymi, które w różny sposób przyczyniały się do objęcia kontrolami podmiotów, w których występowały nieprawidłowości, zarówno przez wskazywanie ich w składanych wnioskach, jak i podczas kontaktu inspektorów z przedstawicielami organizacji związkowych w czasie trwania kontroli.
Planowane działania na 2021 r oraz ich uwarunkowania
– Planowana liczba kontroli w 2021 r. – 3679.
– Stan epidemii będzie również oddziaływał na działalność Okręgowego Inspektoratu Pracy w 2021 roku. Dlatego też OIP w bieżącym roku podejmuje działania kontrolne nakierowane na weryfikację prawidłowości stosowania rozwiązań prawnych, dotyczących zwalczania pandemii. Kontrole mają objąć:
– przestrzeganie nowych rozwiązań prawnych wprowadzonych przepisami tarcz antykryzysowych w zakresie prawnej ochrony pracy, w tym m.in. czasu pracy oraz wypłaty wynagrodzeń i innych świadczeń,
– przedsięwzięcia podejmowane przez zakłady pracy w celu zapewnienia osobom pracujących odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy w czasie epidemii covid -19.
Fot. Kazimierz Netka
– Inspektorzy, w toku czynności kontrolnych, nadal będą odnosić się do niezbędnych działań pracodawców mających na celu ochronę zdrowia pracujących i będą realizować kontrole tematyczne, przewidziane w Harmonogramie PIP na 2021 r.
– „Prewencja dostosowana do potrzeb” – to jedno z założeń strategii działań zaproponowanych przez Głównego Inspektora Pracy Katarzynę Łażewską – Hrycko. W ramach realizacji tego programu OIP Gdańsk w marcu i kwietniu planuje podpisanie deklaracji współpracy z partnerami społecznymi i innymi organizacjami, w zakresie przeprowadzania szkoleń i udzielania porad prawnych. Urząd zauważa jak istotna jest identyfikacja potrzeb i dostosowanie programów prewencyjnych do oczekiwań podmiotów, do których są kierowane. Kontynuowane też będą działania prewencyjno-promocyjne, skierowane do pracodawców, pracowników, młodzieży i dzieci. Wiedza, nabywana przez uczestników tych działań sprzyja poprawie przestrzegania przepisów prawa pracy, a forma jej przekazywania sprawia, że Inspekcja Pracy jest postrzegana coraz częściej jako instytucja doradcza, przyjazna nie tylko pracującym, ale i pracodawcom.
Fot. Kazimierz Netka
Warto wiedzieć, że Okręgowy Inspektorat Pracy w Gdańsku, prowadzi działalność promującą bezpieczną pracę również na terenach wiejskich. Jest współorganizatorem konkursu plastycznego dla dzieci i młodzieży pt. „Zagrożenia wypadkowe w indywidualnych gospodarstwach rolnych”. Ta artystyczna rywalizacja odbywa się przy udziale m.in.: Oddziału Regionalnego Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Gdańsku, Pomorskiego Kuratorium Oświaty, Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Lubaniu, Gdańskiego Ogrodu Zoologicznego, w którym odbywa się finałowe podsumowanie konkursu i wręczanie nagród. Miejmy nadzieję, że w tym roku pandemia nie przeszkodzi w zorganizowaniu tej uroczystości.
Kazimierz Netka
Czytaj również na portalu: netka.gda.pl