Fot. Kazimierz Netka.
„Parlament 2024″: bardziej nowoczesny i skuteczny po wyborach. Nowe przepisy wejdą w życie 16 lipca 2024 roku
Usprawnienie prac legislacyjnych: Mniej sporów kompetencyjnych i lepsze mechanizmy współpracy między komisjami, możliwość powołania tymczasowych komisji ustawodawczych do rozpatrywania wniosków przekrojowych.
Lepsza kontrola Komisji: Specjalne przesłuchania kontrolne i sesje plenarne ad hoc w celu oceny Komisji, usprawniony proces przesłuchań zatwierdzających kandydatów na komisarzy.
Większa koncentracja na pieniądzach podatników: Skuteczniejsze podejście do budżetu, absolutorium i prawodawstwa, z ukierunkowanymi ocenami wszystkich wniosków ustawodawczych mających wpływ na budżet.
Zainicjowany przez Przewodniczącą Robertę Metsolę i zatwierdzony przez Konferencję Przewodniczących Parlamentu w styczniu i grudniu 2023 r. proces przeglądu obejmował grupę roboczą złożoną z przedstawicieli wszystkich grup politycznych.
Nowe przepisy wewnętrzne wzmocnią metody pracy Parlamentu, jego rolę instytucjonalną i zdolność do działania.
W środę posłowie do PE zatwierdzili (429 głosami za, 148 przeciw i 47 wstrzymującymi się) sprawozdanie wdrażające zalecenia grupy ds. reform parlamentarnych „Parlament 2024„, zatwierdzone przez Konferencję Przewodniczących (Przewodniczącą PE Metsolę i przewodniczących grup politycznych) w grudniu 2023 roku.
Reformy poprawią funkcjonowanie Parlamentu, jako współprawodawcy, ramienia władzy budżetowej i organu udzielającego absolutorium, a także zwiększą jego zdolność do sprawowania demokratycznego nadzoru i rozliczania innych instytucji, w szczególności Komisji. Uwzględniono również ulepszenia sesji plenarnych.
Przewodnicząca Parlamentu Roberta Metsola skomentowała reformy: „Od czasu mojego wyboru w 2022 r. uczyniłam modernizację Parlamentu Europejskiego moim priorytetem. Reformy te sprawią, że ta Izba będzie bardziej wydajna i skuteczna. Dzięki tym środkom Parlament Europejski będzie miał znacznie silniejszą pozycję, począwszy od następnej kadencji”.
Sprawozdawca i przewodniczący Komisji Spraw Konstytucyjnych Salvatore De Meo (EPL, IT) powiedział: „Reforma, którą dziś zatwierdziliśmy, ma na celu nie tylko uczynienie naszej pracy legislacyjnej bardziej skuteczną, zdolną do reagowania na sytuacje kryzysowe, których byliśmy świadkami w ostatnich latach, ale także zapewnienie pełnego wykorzystania naszych uprawnień w zakresie budżetu i kontroli. Nowe przepisy są wynikiem długiej refleksji, podzielanej przez wszystkie grupy polityczne, ponieważ są one niezbędne do zagwarantowania sprawnego funkcjonowania Parlamentu Europejskiego”.
Usprawnienie procesu legislacyjnego
Posłowie postanowili poprawić sposób współpracy między komisjami poprzez uproszczenie metod pracy, aby znacznie zmniejszyć konflikty kompetencji między nimi. Zwiększy to szybkość i wydajność Parlamentu, a także jego zdolność do szybkiego przyjmowania spójnych stanowisk. Nowa procedura odsyłania pozwoli na prostsze przypisywanie wniosków Komisji, co z kolei przełoży się na wcześniejsze rozpoczęcie prac legislacyjnych. Konferencja Przewodniczących będzie miała teraz również możliwość zaproponowania na posiedzeniu plenarnym utworzenia tymczasowej komisji ustawodawczej w celu rozpatrzenia szczególnie obszernych przekrojowych wniosków ustawodawczych, które w przeciwnym razie wymagałyby niezwykle dużej liczby komisji, co znacznie utrudniłoby proces legislacyjny.
Jeśli chodzi o rolę instytucjonalną Parlamentu, reformy zapewnią większą demokratyczną kontrolę i odpowiedzialność. Posłowie wprowadzili nowy mechanizm odpowiedzialności, aby upewnić się, że rola instytucjonalna Parlamentu jest chroniona i nie jest podważana przez wnioski Komisji dotyczące projektów decyzji Rady w sprawie poważnych trudności w państwach członkowskich, np. zakłóceń w dostawach niektórych produktów. Są to propozycje oparte na art. 122 TFUE, który pierwotnie miał być stosowany tylko w bardzo szczególnych, wyjątkowych sytuacjach, ale na którym Komisja coraz częściej polega. W tym samym duchu posłowie dokonali odpowiedniego przeglądu trybu pilnego, ograniczając go tylko do wyjątkowych i absolutnie niezbędnych przypadków, wzmacniając w ten sposób środki kontroli Parlamentu i znaczące obrady parlamentarne.
Bardziej demokratyczna kontrola i angażujące debaty plenarne
Aby zwiększyć kontrolę parlamentarną, posłowie głosowali między innymi za wprowadzeniem koncepcji specjalnych przesłuchań kontrolnych w celu przesłuchania komisarzy w kwestiach o dużym znaczeniu politycznym. Reformy obejmują również możliwość organizowania sesji plenarnych ad hoc, a także specjalnych sesji kontrolnych z przewodniczącym Komisji lub wybranymi komisarzami bez wcześniej określonego tematu, które będą odbywać się raz na sesję plenarną. Uproszczono również i uelastyczniono proces przesłuchań zatwierdzających dla kandydatów na komisarzy.
Rola Parlamentu jako organu budżetowego i udzielającego absolutorium
W sprawie budżetu i absolutorium posłowie głosowali za stworzeniem silnego powiązania między ich pracą nad prawodawstwem a budżetem UE, zapewniając w ten sposób, że priorytety polityczne Parlamentu są wspierane odpowiednią ilością pieniędzy. To zintegrowane podejście sprawi, że komisje legislacyjne i eksperci budżetowi Parlamentu będą pracować ramię w ramię przez cały cykl legislacyjny i budżetowy. Wszystkie wnioski ustawodawcze mające wpływ na budżet UE będą odtąd poddawane ocenie budżetowej, podczas gdy Parlament zaktualizuje i skoncentruje swój sposób sprawdzania, w jaki sposób budżet UE został wydany, aby pomóc zapewnić dobry stosunek jakości do ceny.
Kolejne kroki
Nowe przepisy wejdą w życie na początku pierwszej sesji plenarnej po wyborach europejskich (6-9 czerwca), tj. 16 lipca 2024 roku. Aby zmiany dotyczące współpracy międzyinstytucjonalnej zostały wdrożone, porozumienie ramowe z 2010 r. między Parlamentem a Komisją będzie musiało zostać zmienione – procedura ta została już zainicjowana przez przewodniczącą Metsolę – poinformował Parlament Europejski – Biuro w Polsce.
Dalsze informacje:
(K.N.)
Proszę, czytaj również na portalu: netka.gda.pl