Fot. Kazimierz Netka.

Bursztynowy, liczący około pół tysiąca lat, różaniec z grobu anonimowego Hiszpana

Fot. Kazimierz Netka.

W Gdańsku rozpoczęto w czwartek obchody 800-lecia obecności zakonu dominikanów w Polsce. Gdańska siedziba tych zakonników nie była pierwsza na ziemiach polskich, ale tu zainaugurowano obchody rocznicy, otwarciem unikatowej wystawy. W wernisażu uczestniczyli m.in. reprezentanci władz miasta, zwierzchnicy zakonu.

Fot. Kazimierz Netka.

Ojcowie dominikanie mają olbrzymie znaczenie dla Gdańska i województwa pomorskiego. Podnosili rangę tego regionu w przeszłości i przysparzają mu splendoru również teraz, czego przykładem może być Jarmark Świętego Dominika – organizowany już przez ponad 760 lat.

Fot. Kazimierz Netka.

Historię klasztoru można poznać na wystawie, którą otwarto w czwartek, 15 lipca 2021 roku, w Ratuszu Głównego Miasta w Gdańsku, przy ul. Długiej, w pomieszczeniach Muzeum Gdańska. Świątynia gdańskich zakonników: Bazylika Św. Mikołaja, znajduje się przy ul. Świętojańskiej.

Fot. Kazimierz Netka.

– 800 lat temu na zaproszenie biskupa krakowskiego Iwona Odrowąża do Krakowa przybyła grupa dominikanów. Wkrótce uznali oni, że również w Gdańsku powinien znaleźć się konwent i pod koniec 1220 roku pierwsi dominikanie przybyli do Gdańska. Kilka miesięcy później, na początku 1227 roku, książę pomorski, Świętopełk, przekazał dominikanom kościół św. Mikołaja, którego fundamenty możemy oglądać w Hali Targowej – mówił prof. Waldemar Ossowski – dyrektor Muzeum Gdańska, witając gości przybyłych na wernisaż wystawy. W 2002 roku ważnym wydarzeniem było upamiętnienie 775 rocznicy pobytu dominikanów w naszym mieście. Dzisiaj, wspólnie z dominikanami pokazujemy historię klasztoru, przez pryzmat rożnego rodzaju artefaktów, przedmiotów, pozostałości kultury materialnej, obiektów, które przetrwały w różnego rodzaju skarbcach, pomieszczeniach kościoła św. Mikołaja. Chcemy przy ich pomocy opowiedzieć o historii klasztoru Jest to też zapowiedź 800-lecia pobytu dominikanów w naszym mieście, którą to rocznicę będziemy świętować za 5 lat – mówił dyrektor Waldemar Ossowski.

Fot. Kazimierz Netka.

O szczegółach poinformował nas również dr Andrzej Gierszewski – rzecznik prasowy Muzeum Gdańska:

800-lecie historii dominikanów na wystawie w Gdańsku

W Ratuszu Głównego Miasta w Gdańsku otwarto wystawę czasową towarzyszącą obchodom 800-lecia przybycia Zakonu Kaznodziejskiego do Polski. O historii dominikanów opowiada około 200 eksponatów ze zbiorów kilkunastu muzeów, bibliotek, archiwów i klasztorów. Niektóre z eksponatów zostaną zaprezentowane po raz pierwszy. Wystawa potrwa do 15 listopada 2021.

Fot. Kazimierz Netka.

Gdańsk, po Krakowie, Sandomierzu i Wrocławiu, jest jednym z pierwszych ośrodków dominikańskich w Polsce. Tutejszy klasztor został założony w 1227 r. i jest niewiele późniejszy od klasztorów w Bolonii, Paryżu, Pradze czy Oksfordzie.

– Historia powstania konwentu gdańskiego, 800 lat temu, brzmi niemal jak legenda. Tymczasem prawdziwi ludzie, w nierzadko bardzo trudnych czasach, inicjowali w Gdańsku, a później kontynuowali dzieło dominikańskie. I robią to do dziś. Ewangelizują. Promują filozofię i teologię. Uczą radzić sobie z wyzwaniami i zagrożeniami świata. Wreszcie zapraszają do myślenia i mądrego korzystania z wolności – mówiła podczas konferencji Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. – Dziękuję za Waszą obecność, ojcowie dominikanie, za wszystkich światłych i prawych duszpasterzy, za kulturę życia w różnorodności. Dziękuję za zainicjowanie Jarmarku Świętego Dominika. Dziękuję za to, że przez wieki tworzyliście i tworzycie tkankę łączną naszego miasta.

Fot. Kazimierz Netka.

Historię i życie codzienne członków konwentu, od fundacji, poprzez burzliwe czasy reformacji, po kasatę w XIX wieku i powrót zakonników do miasta po II wojnie światowej przybliży około 200 eksponatów.

– Konwent gdański jest czwartym pod względem starszeństwa, ale od wieków był niezwykle prężnym ośrodkiem. Cieszę się z faktu, że to właśnie w Gdańsku, tą wystawą, inaugurujemy obchody 800-lecia naszej obecności w Polsce – mówił o. Paweł Kozacki (OP), prowincjał Polskiej Prowincji Dominikanów.

Po raz pierwszy dla publiczności! Historie z zakonnego skarbca i nie tylko

Fot. Kazimierz Netka.

Opowieść o konwencie gdańskim ukazana została na tle innych klasztorów dominikańskich w Prusach i na Pomorzu. Przybliża ją około 200 eksponatów; np. dokumentów: przywilejów, planów, rycin, archiwalnych i współczesnych fotografii, rzeźb, a także przedmiotów sakralnych i użytkowych ze zbiorów kilkunastu muzeów, bibliotek, archiwów i klasztorów w Polsce.

Fot. Kazimierz Netka.

– Wiele z eksponatów to nieznane szerszej publiczności dzieła, które po raz pierwszy opuściły klasztorny skarbiec, np. XVII-wieczny obraz „Madonna Apokaliptyczna”, srebrny krzyż relikwiarzowy z 1731 r. fundacji dominikanina o. Kajetana Wieczyckiego, bulla papieska z nadaniem kościołowi tytułu Bazyliki Mniejszej. Równie cenne są historie powojenne i współczesne o życiu wspólnoty, które na sale muzealne trafiły wprost z kronik dominikanów. Uwagę zwiedzających na pewno przykują przepiękne, dawne witraże z Gdańska, rzeźby oraz obrazy – mówi dr Anna Frąckowska z Muzeum Gdańska, jedna z kuratorek wystawy.

Średniowieczny różaniec „Hiszpana”. Zobaczysz go również w nowym Muzeum Bursztynu

Fot. Kazimierz Netka.

Na otwarciu wystawy po raz pierwszy publicznie zaprezentowano również jeden z najcenniejszych skarbów dominikanów. Niepozorny różaniec z bursztynu ma ponad 500 lat. Odkryto go podczas badań wykopaliskowych w kościele św. Mikołaja w grobie anonimowego dominikanina.

– To jeden z najbardziej tajemniczych i najcenniejszych przedmiotów naszego klasztoru. Choć różańce stanowiły jeden z ważniejszych elementów wyposażenia grobowego, to okazy wykonane z bursztynu są niezwykle rzadkie. Nasz odkryto w trakcie eksploracji krypty pod dawnym kapitularzem klasztornym. Należał do pochowanego w tym miejscu dominikanina. Analiza zachowanych szczątków, w tym kości czaszki, umożliwiły ocenę cech osobniczych zmarłego. Niskiego, tęgawego, mężczyznę o lekko śniadej cerze, czarnych włosach i ciemnobrązowych oczach nazwaliśmy „Hiszpanem”. W tym roku różaniec został przekazany w depozyt do Muzeum Gdańska, do nowego Muzeum Bursztynu. Nie mogło go jednak zabraknąć podczas otwarcia wystawy – mówił o. Michał Osek OP, przeor Klasztoru OO. Dominikanów w Gdańsku.

Różaniec na wystawie będzie prezentowany kilka dni – do 21 lipca. Od 24 lipca zobaczymy go na salach wystawowych nowego Muzeum Bursztynu w Wielkim Młynie.

Zwiedzanie wystawy

Fot. Kazimierz Netka.

Wystawa będzie prezentowana od 15 lipca do 15 listopada 2021 r. w Galerii Palowej i Sali Morskiej w Ratuszu Głównego Miasta, oddziale Muzeum Gdańska. Do 18 września br. wystawę będzie można zwiedzić codziennie, w godzinach 10:00-19:00. Kasy biletowe będą czynne do godz. 18:00.

Pozostałe informacje podawane są na stronie internetowej Muzeum Gdańska.

Patroni honorowi i medialni

Fot. Kazimierz Netka.

Wystawa odbywa się pod patronatem honorowym: Prezydenta RP Andrzeja Dudy; Prymasa Polski metropolity gnieźnieńskiego arcybiskupa Wojciecha Polaka; Metropolity gdańskiego arcybiskupa Tadeusza Wojdy. Patronatu medialnego udzieliło Radio Plus.

Informacje porządkowe

Gdzie: Ratusz Głównego Miasta, Galeria Palowa & Sala Morska, ul. Długa 46/47

Kiedy: 15 lipca 2021 (czwartek) – 15 listopada (poniedziałek) 2021; do 18 września 2021 codziennie, w godz. 10:00-19:00; po 19 września według harmonogramu na sezon zimowy 2021/2022

Ceny biletów:

Środy: 6 zł normalny / 4 zł ulgowy

Pozostałe dni tygodnia w cenie biletu do Ratusza Głównego Miasta 16 zł (normalny), 8 zł (ulgowy), 35 zł (rodzinny)

Szczegółowe informacje znajdziesz w zakładce Ratusza Głównego Miasta w podstronie: Zaplanuj wizytę

Limity i zasady bezpieczeństwa: według aktualnych zaleceń sanitarnych – poinformował dr Andrzej Gierszewski.

Fot. Kazimierz Netka.

Wystawa była przygotowywana przez rok. Muzeum Gdańska dziękuje tym, którzy zaangażowali się w ten projekt, w trudnych czasach pandemii. Prof. Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska, podziękował w szczególności kuratorkom wystawy. Ekspozycje znajdują się w Galerii Palowej, a także w Sali Morskiej Ratusza Głównego Miasta Gdańska.

Kazimierz Netka

Czytaj również na portalu: netka.gda.pl