Na zdjęciu: Uczestnicy spotkania reprezentantów sygnatariuszy Pomorskiego Partnerstwa na rzecz Zintegrowanej Opieki Zdrowotnej. Fot. Kazimierz Netka.
Choroby cywilizacyjne, specyficzne dla Pomorza – jak im zapobiegać; jak je leczyć?
W Pomorskiem realizowany jest ambitny program poprawy zdrowia mieszkańców regionu. W tym celu przygotowywane są specjalne programy, leczniczo – rehabilitacyjne, mające na celu nie tylko leczenie ale przede wszystkim zapobieganie chorobom, na przykład poprzez zmianie tych nawyków i zachowań, które są niezbyt korzystne dla kondycji człowieka. O planach na najbliższy rok dyskutowano w Gdańsku, podczas spotkania reprezentantów sygnatariuszy Pomorskiego Partnerstwa na rzecz Zintegrowanej Opieki Zdrowotnej. Wsparcie finansowe pochodzi z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 20014 – 2020.
Fot. Kazimierz Netka
O szczegółach mówili m.in. Paweł Orłowski – wicemarszałek województwa pomorskiego oraz Marzena Mrozek – dyrektor Departamentu Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego (UMWP).
Z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014 – 2020, przydzielane jest wsparcie unijne między innymi na 4 programy polityki zdrowotnej, realizowane w Pomorskiem. Jeśli chodzi o projekty ukierunkowane na rozwój programów profilaktycznych wczesnego wykrywania nowotworów: rak piersi, rak szyjki macicy, rak jelita grubego, to już rozstrzygnięto konkurs na realizatorów. Na działania dotyczące zapobieganiu i leczeniu raka piersi przeznaczono blisko 1,94 mln złotych, na raka szyjki macicy – ponad 4,74 mln złotych, a na raka jelita grubego – ponad 5,7 mln złotych. Zakończył się konkurs dotyczący czynników ryzyka w miejscu pracy. Wpłynęło 39 wniosków. Teraz trwa ocena formalna ofert.
W 2018 roku dużo uwagi zostanie poświęcone chorobom specyficznym dla regionu, a zwłaszcza cukrzycy typu 2. Ogłoszony został konkurs na realizatorów. Można jeszcze składać wnioski.
Fot. Kazimierz Netka
Opracowany został projekt programu leczniczej rehabilitacji osób chorujących na serce. Projekt rehabilitacji kardiologicznej przekazano do oceny AOTMiT – czyli do Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji.
Aż 26% ludzi z cukrzycą nie wie o swojej chorobie
Regionalny Program Polityki Zdrowotnej dotyczący prewencji cukrzycy typu 2, ma na celu głównie zmniejszenie zachorowalności (zapadalności na cukrzycę typu 2 mieszkańców województwa pomorskiego w wieku aktywności zawodowej w ciągu 4 lat trwania tego programu.
Jak wynika z tego programu, opracowanego przez Agnieszkę Stecz z Departamentu Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, cukrzyca jest chorobą przewlekłą, na którą w Polsce choruje ok. 2,73 mln osób i liczba ta stale wzrasta. Aż 26% chorych z cukrzycą nie wie o swojej chorobie, ponieważ przez długi czas może ona nie dawać dolegliwości. Przebieg cukrzycy typu 2. jest przez bardzo długi okres bezobjawowy. Typowe objawy kliniczne, jak polidypsja (wzmożone pragnienie), poliuria (częste oddawanie moczu w dużych ilościach), polifagia (wzmożony apetyt), utrata masy ciała, osłabienie i inne, towarzyszą znacznemu stopniowi hiperglikemii, która pojawia się w dość zaawansowanym studium rozwoju choroby. Brak jakichkolwiek dolegliwości powoduje zbyt późne rozpoznawanie cukrzycy, a chwili jej stwierdzenia około 50 % osób (wg. badania UKPDS) obecne są przewlekłe powikłania naczyniowe.
Fot. Kazimierz Netka
Populacja docelowa programu dotyczącego cukrzycy typu 2 w Pomorskiem, to osoby w wieku w wieku aktywności zawodowej w wieku 35 – 64, dotychczas nieleczone z powodu cukrzycy typu 2., w ciągu jednego roku przed przystąpieniem do Programu nie wykonywały badań przesiewowych w kierunku cukrzycy (OGTT) i w ankiecie FINDRISK uzyskały 12 punktów i więcej oraz bez względu na wynik ankiety osoba w wieku 45 i więcej. Wśród osób w wieku aktywności fizycznej wskazano na grupę, którą przede wszystkim należy objąć wsparciem tj. w wieku 35-64 w związku z danymi epidemiologicznymi oraz wskazaniami grupy eksperckiej co do grupy docelowej przedmiotowego Programu. Ankieta FINDRISK: min 270 000 w skali województwa ( ZIT 180 900, poza ZIT 89 100) Badanie przesiewowe: min 30 000 osób w tym 20 000 ZIT, 10 000 poza ZIT Kompleksowy program edukacyjny obejmie minimum 5 000 osób (osoby z wykrytym stanem przedcukrzycowym) w tym 3 333 ZIT, 1 667 poza ZIT (Związek Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych).
Oto, jak przedstawia się epidemiologia dotycząca cukrzycy typu 2 w województwie pomorskim: chorobowość – ok. 72 000 osób. Nowe schorzenia – wskaźnik wyższy o 20 % od wskaźnika dla Polski. 3 miejsce w Polsce pod względem nowych zachorowań (dane na lata 2013-2015, w roku 2014 na 1 miejscu w Polsce). Rosnące bezpośrednie i pośrednie koszty leczenia cukrzycy typu 2. Koszty bezpośrednie w skali kraju rocznie: opieka ambulatoryjna i szpitalna 361 mln zł, refundacja leków 740 mln zł. Koszty pośrednie w skali kraju rocznie 983 mln zł. Powikłania związane z cukrzycą to przede wszystkim choroby serca, udary, stopa cukrzycowa, choroba nerek, choroba oczu. Nieleczona lub nieprawidłowo leczona cukrzyca powoduje poważne komplikacje dla zdrowia i życia pacjenta.
Harmonogram prac – moduł cukrzyca typu 2 przedstawia się następująco:
– Opracowanie „Diagnozy potrzeb województwa pomorskiego w obszarze realizacji projektów zdrowotnych w zakresie chorób cywilizacyjnych – cukrzyca typu 2”( 03.02.2017 – 31.05.2017r) .
– Opracowanie projektu programu polityki zdrowotnej – moduł cukrzyca typu 2 czerwiec 2016 – lipiec 2017 (Departament Zdrowia we ścisłej współpracy z grupą ekspercką udziałem Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie diabetologii).
– Konsultacje projektu programu z jst – październik 2017.
– Pozyskanie opinii Agencji Oceny Technologii Medycznych Taryfikacji – grudzień 2017 r.
– Przyjęcie Uchwałą ZWP programu zaopiniowanego przez AOTMiT.
– I kwartał 2017 r. – ogłoszenie konkursu RPO na realizatorów programu
– Realizacja od 2018 roku ( 4 lata)
Oczekiwane efekty:
– Wzrost zgłaszalności mieszkańców województwa pomorskiego na badania przesiewowe w kierunku cukrzycy typu 2;
– Zmiana nieprawidłowych nawyków żywieniowych u 40 % uczestników programu w ciągu trwania programu ( u osób , które ukończyły wszystkie etapy programu profilaktycznego),
– Zwiększenie aktywności fizycznej do wartości rekomendowanych u 40 % uczestników na przestrzeni trwania projektu ( u osób, które ukończyły wszystkie etapy programu profilaktycznego),
Redukcja o co najmniej 5 % masy ciała oraz obwodu pasa u co najmniej 1/3 osób uczestniczących w programie (u osób z nadwagą lub otyłością ( BMI powyżej 25 kg/m2),
– Obniżenie wartości glikemii w OGTT po 1 roku interwencji (po przejściu wszystkich etapów programu).,
– Zmniejszenie liczby osób nieświadomych cukrzycy.
Źródło: https://programyzdrowotne.pomorskie.eu/documents/1452968/1715506/prezentacja+2/c3e87064-2320-4fb5-ba94-6f2d2a132ea8
Choroby serca są pierwszą co do częstości przyczyną zgonów mieszkańców woj. pomorskiego
Kolejny program, który w 2018 roku zostanie zainaugurowany, to rehabilitacja kardiologiczna, a jej głównym celem ma być umożliwienie chorym powrót do pracy). Jak napisano w Regionalnym Programie Polityki Zdrowotnej Województwa Pomorskiego, w projekcie: Rehabilitacja kardiologiczna według „Map potrzeb zdrowotnych w zakresie kardiologii dla województwa pomorskiego”, choroby serca są pierwszą co do częstości przyczyną zgonów mieszkańców woj. pomorskiego, podobnie jak w przypadku wszystkich pozostałych województw.
Fot. Kazimierz Netka
Wskaźniki zachorowalności na 10 tys. dla mieszkańców województwa pomorskiego w wieku 19+ w latach 2011-2014 znacznie przewyższały dane ogólnopolskie i wynosiły odpowiednio dla: • 2011 roku – woj. pomorskie 251,0 (Polska – 219,8). • 2012 roku – woj. pomorskie 241,9 (Polska – 221,6). Dzięki rozwojowi inwazyjnych metod leczenia doszło do znacznego obniżenia śmiertelności wśród pacjentów hospitalizowanych z powodu zawału serca, problemem jest wysoka śmiertelność jednoroczna pacjentów wypisanych ze szpitala. Wynika to z naturalnego przebiegu choroby, schorzeń współistniejących i innych obciążeń, nieodpowiedniego stylu życia, przerywanie lub nieregularne stosowanie farmakoterapii i niedostateczna kontrola czynników ryzyka, co w dużym stopniu jest spowodowane brakiem dostępu do programów rehabilitacji kardiologicznej/wtórnej prewencji.
Kompleksowa rehabilitacja kardiologiczna może zmniejszyć umieralność z przyczyn sercowo-naczyniowych oraz ogólną o około 20-25%, a także liczbę nagłych zgonów w czasie pierwszego roku po przebytym zawale mięśnia sercowego o około 35%. Wczesna i skuteczna rehabilitacja kardiologiczna przyśpiesza powrót pacjentów do aktywności społecznej i zawodowej, a przez to zmniejszenie kosztów społecznoekonomicznych dla społeczeństwa.
Prognozy wynikające z „Map potrzeb zdrowotnych” wskazują, że w perspektywie najbliższej dekady należy się spodziewać wzrostu zachorowalności na choroby kardiologiczne. Największy przyrost można zaobserwować w północnej Polsce, województwo pomorskie największy wzrost 16 %. W ramach populacji docelowej wydzielono dwie grupy: Grupa I – osoby ze zdiagnozowaną chorobą układu krążenia, Grupa II – osoby po przebytym incydencie kardiologicznym.
Jakie są zaplanowane interwencje? O tym mówiła Marzena Mrozek – dyrektor Departamentu Zdrowia UMWP, Otóż, na podstawie badań diagnostycznych nastąpi zakwalifikowanie do Programu oraz przygotowanie indywidualnego programu zajęć dla każdego pacjenta. Planowane są badania lekarskie podmiotowe i przedmiotowe.
Sesje terapeutyczne dla pacjentów: 16 do 30 sesji terapeutycznych (trwających max. 90 min.), które w zależności od indywidualnego planu przygotowanego dla danego pacjenta składać będą się z różnych elementów: zajęć aktywności fizycznej, spotkań z psychologiem, spotkań z fizjoterapeutą, spotkań z rehabilitantem, spotkań z dietetykiem, spotkań z kardiologiem, spotkań z pielęgniarką. W ramach sesji przewidziano także szkolenie z rodzinami osób objętych Programem podczas pierwszego spotkania z fizjoterapeutą, kiedy to przedstawi indywidualny plan rehabilitacji.
Planowana jest też edukacja kadry medycznej – szkolenia dla edukatorów zdrowotnych, lekarzy, pielęgniarek i fizjoterapeutów zawierające treści dotyczące umiejętności motywowania pacjenta, tworzenia planów i postępowania w zakresie poszczególnych elementów planu (dieta, aktywność fizyczna itp.).
W ramach edukacji pacjentów przygotowane zostaną m.in.: książka kucharska z dietetycznymi daniami; dzienniczek pacjenta, w którym uczestnik będzie mógł notować i porównywać wyniki swoich badań, wykonywane ćwiczenia oraz inne informacje, które posłużą mu do budowania nowego schematu funkcjonowania w życiu codziennym; płyta multimedialna z filmem prezentującym, jak należy wykonywać ćwiczenia w warunkach domowych).
Utworzona ma być platforma internetowa poświęcona zagadnieniom z zakresu zdrowia, problemów kardiologicznych oraz zawierająca elementy edukacyjne służące poprawie świadomości odbiorców. Platforma ta będzie dostępna dla wszystkich mieszkańców województwa pomorskiego. Źródło: https://programyzdrowotne.pomorskie.eu/documents/1452968/1715506/prezentacja+3/2aabd914-3847-4989-ab42-432d3e0e1658
Rehabilitacją kardiologiczną zostaną obje te dwie grupy mieszkańców województwa pomorskiego: ze zdiagnozowaną choroba układu krążenia (7 200 osób) i po przebytym incydencie kardiologicznym (1 600 osób) – mówiła Marzena Mrozek – dyrektor Departamentu Zdrowia UMWP. Dofinansowanie z UE: ponad 31 mln złotych.
Fot. Kazimierz Netka
Na koniec spotkania reprezentantów sygnatariuszy Pomorskiego Partnerstwa na rzecz Zintegrowanej Opieki Zdrowotnej wręczono nagrody dla osób najbardziej zaangażowanych w tworzenie programów ochrony zdrowia w Pomorskiem. Dyplomy wręczali: Paweł Orłowski – wicemarszałek województwa pomorskiego oraz Marzena Mrozek – dyrektor Departamentu Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.
Kazimierz Netka