Fot. Kazimierz Netka.

Opinie związkowców i redaktorów mogą przyczynić się do lepszego prawodawstwa.

Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych oraz Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich Oddział Warszawski zainaugurowały cykl debat i szkoleń (obejmujących m.in. wykłady i warsztaty) dotyczących ewentualnych zmian w procedurach stanowienia prawa w Polsce. Chodzi o to, by zaproponować władzom sposoby zwiększenia udziału w tym procesie organizacji pozarządowych. Pierwsze debaty i szkolenia odbyły się w Gdańsku oraz w Krynicy Morskiej. W sobotę, 6 października zakończyły się czterodniowe (dwa razy po dwa dni) szkolenia dziennikarzy w Krynicy Morskiej, w ośrodku Neptun. W zajęciach tych uczestniczyli dziennikarze z Warszawy, a także z województw: warmińsko – mazurskiego, wielkopolskiego i pomorskiego. Na zakończenie słuchacze otrzymali certyfikaty potwierdzające ukończenie szkolenia dla organizacji pozarządowych. Podobne dokumenty przewidziano również dla związkowców z Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych.

Fot. Kazimierz Netka

Organizacje pozarządowe, żeby mogły skutecznie uczestniczyć we współtworzeniu norm prawnych, muszą być silne. Ma to znaczenie również dla środowisk, które reprezentują. Silne są te grupy, które mają odpowiednich reprezentantów, działających właśnie na podstawie uchwalonych dla nich, ustaw. Dlatego, już podczas pierwszego spotkania w Krynicy Morskiej, zrodził się pomysł powołania w Polsce samorządu zawodowego dziennikarzy. Samorząd ten sprawowałby pieczę nad należytym wykonywaniem zawodu dziennikarza w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. Samorząd dziennikarzy byłby niezależny w wykonywaniu swoich zadań i podlegał tylko przepisom prawa, a przynależność do samorządu byłaby obowiązkowa – tak, jak jest to w innych zawodach. Tym samorządem może być np. izba dziennikarzy polskich. Swe izby – samorządy zawodowe – posiadają np. lekarze, adwokaci, radcowie prawni, architekci, urbaniści, budowlańcy, pielęgniarki i położne, komornicy, notariusze, psycholodzy, rzecznicy patentowi.

Warto wiedzieć, że choć pomysł powołania izby dziennikarzy zrodził się na szkoleniu reprezentantów tego zawodu, to pomysłodawczynią była mecenas Hanna Durka ze Szczecina – czyli przedstawicielka innego środowiska. Propozycja ta została bardzo chętnie przyjęta i jeszcze tego samego dnia, w Krynicy Morskiej, w ośrodku Neptun, utworzono grupę, która w pierwszej kolejności stworzy większe gremium, mające na celu utworzenie izby dziennikarzy. Obecnie, w zespole, pracującym nad projektem ustawy o samorządzie zawodowym dziennikarzy są następujące osoby: mecenas Hanna Durka ze Szczecina, red. Irena Hamerska – przewodnicząca Komisji Rewizyjnej Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej; red. Jerzy Michał Jakobsche – wiceprzewodniczący-skarbnik Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej, dziennikarz Polskiej Agencji Prasowej z Warszawy; red. Wojciech Choina – dziennikarz z Warszawy. W gremium tym powinni znaleźć się reprezentanci wszystkich stowarzyszeń dziennikarzy w Polsce.

Trzeba też pamiętać, że dyskusja nad potrzebą powołania w Polsce samorządu zawodowego dziennikarzy toczy się od wielu lat.

Fot. Kazimierz Netka

Podczas spotkania w Krynicy Morskiej poruszono też problemy dotyczące istoty społeczeństwa obywatelskiego, roli mediów w realizacji swobód obywatelskich, kontrolnej funkcji dziennikarzy w procesach społecznych i legislacyjnych. Omawiano również sytuację zawodową i socjalną dziennikarzy, szanse na branżowy układ zbiorowy pracy. Przy wsparciu m.in. mecenasa Jacka Wojtasia – koordynatora ds. europejskich w Biurze Izby Wydawców Prasy (IWP), sformułowano wstępne postulaty – rekomendacje, które zostaną przekazane władzom Rzeczypospolitej Polskiej. Oto niektóre postulaty zmian w prawie autorskim: precyzyjniejsze określenie zapisów o dozwolonym użytku; nowelizacja tabel „czystych nośników” (uzupełnienie np. o smartfony); wprowadzenie prawa pokrewnego dla wydawców prasy obejmującego także fragmenty i urywki. Jeśli chodzi o prawo prasowe, to warto się zastanowić, czy nie trzeba zmienić w nim definicji: prasy (wprowadzenie definicji negatywnej); redakcji; wydawcy, jego uprawnień i zakazanie wydawania prasy przez organy administracji publicznej.

Powinien zostać wprowadzony obowiązek rejestracyjny, jako warunek bycia prasą (dodatkowe obowiązki i uprawnienia), choć już teraz, trzeba składać wniosku do sądów okręgowych o wpisanie gazety, portalu do rejestru dzienników i czasopism.

Zdaniem mecenasa Jacka Wojtasia, wskazane jest też szybkie obniżenie stawek podatku VAT dla prasy i książek elektronicznych (w związku z decyzją Rady Europejskiej z 2 października, o przyjęciu dyrektywy to umożliwiającej).

W ustawie o świadczeniu usług drogą elektroniczną (UŚUDE), potrzebne jest doprecyzowanie pojęcia tzw. wiarygodnej wiadomości (domniemanie uprawnionego); wprowadzenie procedury „notice and take down” – albo – co bardziej preferowane: „notice and stay down” z możliwością szybkiego rozpatrzenia sprzeciwu i ewentualną sankcją za nieprawdziwe zgłoszenie.

Fot. Kazimierz Netka

Szkolenie odbywało się pod kierownictwem red. Ireny Hamerskiej – koordynatorki projektu „Partycypacja przedstawicieli związków zawodowych i organizacji pozarządowych w procesie stanowienia prawa” ze strony Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej (SDRP). Na zakończenie, uczestnicy otrzymali certyfikaty potwierdzające ukończenie szkolenia dla organizacji pozarządowych. Certyfikaty wręczali: red. Andrzej Maślankiewicz – sekretarz generalny Zarządu Głównego Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej; red. Irena Hamerska – przewodnicząca Komisji Rewizyjnej Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej; mecenas Hanna Durka ze Szczecina; red. Jerzy Michał Jakobsche – wiceprzewodniczący-skarbnik Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej.

Kolejne spotkania szkoleniowo – warsztatowe zaplanowano w następujących miejscowościach i terminach: w Sarbinowie – OW Jawor (17-18.X i 26-27.X.2018); w Warszawie – Hotel ZNP – LOGOS (14-15.XI i 23-24.XI.2018); w Wiśle – OW Ogrodzisko (6-7.III i 15-16.III.2019); w Krynicy Zdrój – OW Jagiellonka (20-21.III i 29-30.III. 2019 r.). Tam też odbędą się dyskusje nad postulatami zmian w prawie prasowym, autorskim, VAT, UŚUDE, AVMS – dyrektywie o audiowizualnych usługach medialnych, przyjętych w Unii Europejskiej, 2 października.

Projekt: „Partycypacja przedstawicieli związków zawodowych i organizacji pozarządowych w procesie stanowienia prawa” realizowany jest przez Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Dziennikarzy Rzeczpospolitej Polskiej – Oddział Warszawski. Przedsięwzięcie to jest współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza, Edukacja, Rozwój. Celem jest podniesienie kompetencji eksperckich 400 przedstawicieli związków zawodowych i środowiska dziennikarskiego w zakresie legislacji oraz stanowienia prawa. Realizacja tego projektu potrwa do 31 maja 2019 r.

Czytaj również na portalu: netka.gda.pl

Kazimierz Netka