Fot. Kazimierz Netka.
Energia samorządów – szanse i bariery, na przykładzie różnych gmin. Na lądzie, na morzu, w powietrzu, w reaktorach…
Zakończyła się VII edycja Ogólnopolskiego Szczytu Energetycznego OSE GDAŃSK 2018. Temat przewodni spotkania brzmiał: „ENERGETYKA DLA GOSPODARKI – GOSPODARKA DLA ENERGETYKI”. Drugi dzień tej konferencji – 9 kwietnia 2019 ro został zainaugurowany panelem o debatą pt. „Status inwestycji infrastrukturalnych, energetycznych i pochodnych (z)realizowanych przez samorządy do 2019 roku”’ Wprowadzenia do dyskusji dokonał Krzysztof Karaś – prezes Europejskiego Centrum Biznesu, które jest głównym organizatorem ogólnopolskich szczytów energetycznych.
Fot. Kazimierz Netka
Program panelu przewidywał następujące zagadnienie do omówienia: Operator Systemu jako wyznacznik kierunków inwestycji sieciowych; Rola samorządów w realizacji projektów infrastrukturalnych; Działania OSD – wyzwania i bariery w celu wspierania przesyłu transgranicznego; Podłączenie OZE do sieci, a konkurencja i bezpieczeństwo systemu; Przyszłość projektów dotyczących spalarni odpadów oraz biogazowni; Energetyka rozproszona i skutki nowej polityki energetycznej dla samorządów; Uwarunkowania formalnoprawne realizacji inwestycji infrastrukturalnych: planistyka i prawo w procesie inwestycyjnym; Komunikacja w projektach infrastrukturalnych – syndrom NIMBY w polskich realiach społecznych i prawnych; Przyszłość energetyki odnawialnej – szanse i oczekiwania.
W debacie swój udział potwierdzili (alfabetycznie): Piotr Borawski – Zastępca Prezydenta ds. przedsiębiorczości i ochrony klimatu, Miasto Gdańsk; Ryszard Kuć – Wiceprezydent Olsztyna; Józef Neterowicz – Ekspert, Związek Powiatów Polskich; Jolanta Sobierańska-Grenda – Prezes Szpitali Pomorskich; Krzysztof Szymański – Dyrektor Biura Public Relations, Agencja Promocji Inwestycji Sp. z o.o.; Grzegorz Walczukiewicz – Prezes Zarządu, Port Czystej Energii Sp. z o.o; Robert Wróbel – Starosta Powiatu Legionowskiego. Moderatorem był Zbigniew Canowiecki – Prezydent Pracodawców Pomorza.
Fot. Kazimierz Netka
Jak radzą sobie samorządy w polityce energetycznej? Jakie mają pomysły? Jakie widzą możliwości poprawy sytuacji?
Pierwszy mówił Robert Wróbel – starosta legionowski, o roli samorządów w realizacji projektów infrastrukturalnych. Chodzi m.in. o ułatwianie inwestorom działalności. Potrzebują oni przede wszystkim informacji. Jej brakuje przedsiębiorcom; a dokuczliwsze jest to zwłaszcza przy zmieniających się przepisach oraz ich interpretacji. Kolejny wymóg to profesjonalna administracja, znająca się na wydawaniu pozwoleń i na sprawnej obsłudze przedsiębiorców. W powiedzie Legionowo wydaje się rocznie tyle samo pozwolenie, co w całym województwie opolskim Przy tak dużej presji na inwestycje, powiat legionowski musiał administracje sprofesjonalizować i udoskonalić.
Fot. Kazimierz Netka
Istotne jest też animacja, kreatywność. W powiecie legionowskim uruchomiono przy szkolnych placówkach ponadgimnazjalnych kierunków kształcenia dotyczących energii odnawialnej. Stworzono też legionowski klaster energii, a jego głównym operatorem jest przedsiębiorstwo energetyki cieplnej.
Powiat legionowski miał w swej stolicy problemy z jakością powietrza Poprawa tej sytuacji wiąże się z założeniem klastra energii, stawiającego na ciepło systemowe i wykluczając indywidualne ogrzewanie.
Fot. Kazimierz Netka
W specyficznej sytuacji jest Olsztyn. O tamtejszych uwarunkowaniach mówił Ryszard Kuć – wiceprezydent Olsztyna. Miasto to jest na obszarze Zielonych Płuc Polski, a także w obrębie obszarów Natura 2000. Miasto stara się więc robić wszystko, by zaszkodzić cennym przyrodniczo terenom wokół miasta. W 2015 roku Olsztyn postawił na rozwój programu zmniejszania emisji . To bardzo ważne, gdyż 98 procent ciepłownictwa korzysta z węgla kamiennego. Szukamy innych źródeł energii. Samorząd województwa i gminy ościenne doszły do wniosku, że najbardziej racjonalne będzie wykorzystanie śmieci jako paliwa. Na tym surowcu paliwowym ma być oparte 30 procent gospodarki ciepłowniczej w Olsztynie.
Wraz z 37 gminami rozpoczęto budowę spalarni odpadów na 90 000 ton paliwa z odpadów rocznie i produkcję RDF (Refuse Derived Fuel – paliwo pochodzące z odpadów), do wykorzystania w przyszłości w ciepłowni. To pozwoli na dywersyfikację. Są plany związane z budowa ciepłowni szczytowej opalanej gazem Przesłaniem jest osiągnięcie przez województwo warmińsko-mazurskie było samowystarczalne w gospodarce odpadami. B Budowa spalarni stoi jednak pod znakiem zapytania 1 tona RDF kosztuje niewiele, bo 270 złotych. Stosowanie tak taniego paliwa zamiast droższego węgla dałoby rocznie oszczędności w wysokości około 10 milionów złotych.
Drugi kierunek poprawy jakości powietrza w Olsztynie to rozwój w mieście transportu szynowego – tramwajowego.
Trzeci sposób na polepszenie środowiska to zainstalowanie nowoczesnego oświetlenia, ledowego. W tym celu zaplanowano wymianę około 2000 lamp ulicznych.
Generalnie, ludzie są za tym, by rozwijać nowoczesną energetykę, poprawiać system zaopatrzenia – mówił dr Zbigniew Canowiecki – prezydent Pracodawców Pomorza. Jednak, nie cieszą się, gdy okazuje się, za coś trzeba zbudować na ich terenie. May tu do czynienia z zachowaniem zwanym w skrócie z angielskiego: NIMBY – Not In My Barnyard – nie na moim podwórku.
Fot. Kazimierz Netka
O NIMBY mówił też Krzysztof Szymański – Dyrektor Biura Public Relations, Agencja Promocji Inwestycji Sp. z o.o. To, co się wyprodukuje w elektrowni czy w ciepłowni, trzeba przesłać do odbiorców. Wszyscy chcą korzystać, ale często zdarza się, że w tym dostarczaniu energii do innych odbiorców nie chcą uczestniczyć. Prąd tak, ale nie u mnie stawiajcie farmy wiatraków, słupy z liniami przesyłowymi. Tak bywa nie tylko w Polsce, ale także na całym świecie.
Rozwiązaniem mogą być specustawy. Można ich użyć jak skalpela, ale tez jako młota.
Odnośnie takich inwestycji dochodzi do zderzenia wiedzy ekspertów z mitami na temat energetyki. W dochodzeniu do porozumienia w takich sytuacjach duża rolę mają do spełnienia samorządy. Potrzebna jest rzetelna, szczera rozmowa. Specustawa jest skutecznym narzędziem, ale jest też wymuszaną drogą na skróty.
Fot. Kazimierz Netka
Jakie są skutki nowej polityki energetycznej? O tym mówił Józef Neterowicz – ekspert Związku Powiatów Polskich, z dużym doświadczeniem i wiedzą odnośnie Szwecji.
Olsztyn równolegle z budowa spalarni odpadów buduje instalacje na biogaz z odzyskiem energii ze spalin – mówił ekspert Józef Neterowicz. Planowane jest odzyskiwanie wody w ilości około 5 metrów sześciennych na godzinę To jest nowe podejście.
Oparcie się na paliwach lokalnych zmniejszy ślad węglowy – mówił Józef Neterowicz. Bo nie będziemy wozić tyle węgla ze Śląska czy nawet z Doniecka. Włączenie odnawialnych źródeł energii do sieci energetycznej jest znane w Szwecji. Najlepszym biopaliwem jest biomasa. Rozproszona produkcja energii będzie nas zabezpieczała przed blackoutem – powszechnym zaciemnieniem i paraliżem gospodarki w razie awarii. A o awarie takie nietrudno, bo coraz częstsze trąby powietrzne mogą uszkadzać linie przesyłowe. Mamy sporo do zagospodarowania. Z analiz wynika, że Szwedzi wytwarzają pół tony odpadów na osobę rocznie, a Polacy tylko 300 kg. Dlaczego mniej? Bo dużo odpadów spalamy w domowych piecach, zatruwając powietrze.
A jak będzie ze spalaniem odpadów w Gdańsku? – pytał prezydent Zbigniew Canowiecki. Odpowiedzi udzielił Piotr Borawski – Zastępca Prezydenta Gdańska ds. przedsiębiorczości i ochrony klimatu.
Fot. Kazimierz Netka
Przed samorządowcami są duże wyzwania – mówił prezydent Piotr Borawski. Mają bowiem mały wpływ na legislację, a dostają zadania do wykonania. Męczą się z ustawą o elektromobilności. Założenia nowych polityk są słuszne. Czy jednak tempo, które jest narzucane odgórnie, bez konsultacji jest dobre? – zwracał uwagę prezydent Piotr Borawski. Program „Czyste powietrze” nie odpowiada na wszystkie potrzeby mieszkańców.
W procesie zagospodarowania odpadów w Gdańsku jedną z najważniejszych decyzji jest postanowienie o budowie spalarni. TOP duże wyzwanie. Przygotowano model w systemie: zaprojektuj i wybuduj,a potem przez 25 lat eksploatuje spalarnie. Postępowanie w tym zakresie było dość skomplikowane.
Gdańsk stawia na ciepło systemowe, by Gdańskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej rozwijało infrastrukturę, przyłączając doń te części miasta, gdzie staje się to możliwe, Do likwidacji jest około 5,5 tysiąca „kopciuchów” – mówił Piotr Borawski. Na to potrzeba około 200 milionów złotych.
Gdańsk znany jest z tego, że posiada port morski – mówił prezydent Zbigniew Canowiecki. Ma też Port Czystej Energii. Jak Gdańsk podchodzi do budowy spalarni odpadów? O wypowiedź na ten temat prowadzący poprosił Grzegorza Walczukiewicza – prezesa zarządu spółki Port Czystej Energii.
Fot. Kazimierz Netka
W ostatnich latach spalarnie są demonizowane i to jest niesłuszne podejście – mówił prezes Grzegorz Walczukiewicz. Spalarnia w Gdańsku będzie zasilana RDF – frakcją resztkową odpadów, pochodzącą z przesortowanych odpadów komunalnych zbieranych selektywnie. Spalarnie stawiane w innych rejonach kraju są oparte na wykorzystywaniu odpadów zmieszanych.
W Polsce powstaje rocznie około 4 mln ton odpadów. Potencjał do przetworzenia ich na ciepło wynosi 1,5 mln ton.
W Gdańsku z starania o spalarnie trwają już około 10 lat. W 2018 roku podpisano umowę na realizację zadania, przez międzynarodowe konsorcjum. Jedna z firm tego konsorcjum ma kłopoty. Pozostałe zapewniły, że przejma jej zadania, gdy będzie trzeba. I spalarnię wybudują w terminie, czyli ma ona być oddana do użytku w 2022 roku i potem przez 25 lat eksploatowana przez to konsorcjum – mówił prezes Grzegorz Walczukiewicz.
Koszt budowy: 500 mln złotych, w tym 350 mln zł jest unijna dotacja. W finansowaniu inwestycji jest też pożyczka, Miasto poniesie jedynie 2 procent kosztów – taki będzie wkład własny finansowy Gdańska w budowę spalarni.
Fot. Kazimierz Netka
Gospodarowanie odpadami, efektywność energetyczna, korzystanie z energii elektrycznej to również dotyczy szpitali. Jak to jest w Pomorskiem – uczestnikom VII Ogólnopolskiego Szczytu Energetycznego opowiedziała Jolanta Sobierańska-Grenda – prezes Szpitali Pomorskich. Szpitale Pomorskie (część z placówek których gestorem jest samorząd województwa pomorskiego) rocznie przyjmują około 700 000 pacjentów. Szpitale kojarzone są z tym, że leczą, ale też jesteśmy dużym przedsiębiorstwem, producentem odpadów – mówiła pani prezes Jolanta Sobierańska-Grenda. Samorząd w takiej sytuacji powinien być kreatorem rozwiązań i pomorski samorząd takim jest. Termomodernizacją samorząd objął 7 dużych szpitali, modernizacji poddano 35 budynków. Kolejne obiekty zostaną poddane takim zabiegom.
Podczas panelu 2, pt.: Polska energetyka na drodze do energetyki niskoemisyjnej, poruszono następujące problemy: Miejsce energetyki w zapewnieniu zrównoważonego rozwoju; Przyszłość sektora wydobywczego i jego aliansu z energetyką konwencjonalną; Elektromobilność jako element rozwoju rynku OZE; Potencjał rynkowy energetyki wiatrowej i fotowoltaiki; Szanse rozwoju morskiej energetyki wiatrowej; Energetyka jądrowa – konieczność, czy plany na wyrost?; Miejsce energetyki rozproszonej – na przykładzie projektu Co2mmunity.
Fot. Kazimierz Netka
W debacie swój udział potwierdzili (alfabetycznie): Andrzej Czerwiński – Poseł na Sejm RP, Przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Energetycznego Pakietu Zimowego; Tomasz Dąbrowski – Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Energii; Włodzimierz Ehrenhalt – Wiceprezes Zarządu, Stowarzyszenie Energii Odnawialnej; Krzysztof Kochanowski – Prezes Zarządu, PIME; Marcin Korolec – Prezes Fundacji Promocji Pojazdów Elektrycznych; Ewa Malicka – Prezes Zarządu, Towarzystwo Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych; Adam Mikołajczyk – Dyrektor Departamentu Rozwoju Gospodarczego, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego; Arnold Rabiega – Prezes Zarządu, Krajowy Instytut Energetyki Rozproszonej; Mariusz Wójcik – Koordynator Projektu, Fundacja na Rzecz Energetyki Zrównoważonej. Moderator: Maciej Stryjecki – Prezes Zarządu, Fundacja na Rzecz Energetyki Zrównoważonej
Panel 3 dotyczył zagadnienia: „Morska Energetyka Wiatrowa elementem strategii energetycznej i gospodarczej kraju”. Obejmował kwestie: Miejsce MFW w planie zagospodarowania obszarów morskich; Kluczowe bariery w rozwoju projektów morskich farm wiatrowych; Możliwości przyłączeniowe, sieci morskie; Łańcuch dostaw i local kontent; System wsparcia dla morskich farm wiatrowych.
W debacie swój udział potwierdzili (alfabetycznie): Jarosław Dybowski – Dyrektor Wykonawczy ds. Energetyki, PKN ORLEN S.A.; Dominik Gajewski – Ekspert ds. Energii i Klimatu, Konfederacja Lewiatan; Maciej Grajewski – Dyrektor Komunikacji i PR , GSG Towers Sp. z o.o. & Stocznia Gdańsk S.A.; Zbigniew Gryglas – Poseł na Sejm RP, Przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Morskiej Energetyki Wiatrowej; Marcin Horała – Poseł na Sejm RP, Wiceprzewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Morskiej Energetyki Wiatrowej; Kazimierz Kleina – Senator RP; Anna Wiosna – Dyrektor ds. Rozwoju Rynku i współpracy z Klientami Strategicznymi, Pion Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej, Bank Pekao S.A. Moderator: Maciej Stryjecki – Prezes Zarządu, Fundacja na Rzecz Energetyki Zrównoważonej – wynika z informacji, zwartych na stronie internetowej http://osegdansk.pl/program-2/ .
Kazimierz Netka
Czytaj również na portalu: netka.gda.pl