Fot. Kazimierz Netka
Gdańsk i Kaliningrad połączone zostaną także bursztynem
Bursztynowa przyjaźń zaczyna się rodzić, dzięki realizacji unijnego programu „Polska – Rosja”. Większe Muzeum Bursztynu Polacy utworzą w Gdańsku, a Rosjanie w Kaliningradzie będą mieli Centrum Kultury Podwodnej
Nad Bałtykiem mógłby rozgorzeć spór o to, które miasto jest najbardziej bursztynowe. Taka rywalizacja nie byłaby niczym dziwnym pomiędzy Kaliningradem w Obwodzie Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej a Gdańskiem w Rzeczypospolitej Polskiej. Gdańsk jako pierwszy ogłosił się Światową Stolicą Bursztynu, ale największe kopalnie jantaru są właśnie w Obwodzie Kaliningradzkim, a nie w Pomorskiem. Za to, w polskiej miejscowości Jantar, na Mierzei Wiślanej, gmina Stegna, powiat Nowy Dwór Gdański, od wielu lat organizowane są finały Mistrzostw Świata w Poławianiu Bursztynu. A więc, można powiedzieć, że w kwestii bursztynowej ważności Gdańsk – Kaliningrad, jest remis.
Od poniedziałku, 25 listopada 2019 roku, pomiędzy tymi miastami jest coś więcej niż remis. Rozpoczęła się bursztynowa przyjaźń, w ramach realizacji unijnego programu „Polska – Rosja”. Gdańsk i Kaliningrad rozpoczęły realizację projektu pt. „Połączeni bursztynem”. Dzięki dofinansowaniu z Unii Europejskiej, w Gdańsku powstanie nowe Muzeum Bursztynu. Zostanie ono otwarte w Wielkim Młynie – w czerwcu 2021 roku. Rosjanie zaś utworzą w Kaliningradzie Centrum Kultury Podwodnej – w budynku dawnej Państwowej Manufaktury Bursztynu w Królewcu.
Uroczysta, międzynarodowa inauguracja tych przedsięwzięć, z udziałem reprezentantów Polski w tym Gdańska, a także Federacji Rosyjskiej, w tym Kaliningradu, odbyła się w Sali Mieszczańskiej Ratusza Staromiejskiego w Gdańsku, a potem kontynuowano konferencję w odnawianym obecnie, zabytkowym, pochodzącym z XIV wieku, pobliskim Wielkim Młynie. Mieliśmy przyjemność uczestniczyć w tym ważnym wydarzeniu.
Gości powitali: Waldemar Ossowski – dyrektor Muzeum Gdańska oraz tłumaczka Ludmiła Skulbaszewska z Muzeum Gdańska. Pan dyrektor przedstawił też cele projektu „Połączeni bursztynem”.
Prezydent Gdańska, Aleksandra Dulkiewicz, pozdrawiając i witając przybyłych, przypomniała m.in. o tym, że kiedyś między Obwodem Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej i sąsiednimi województwami w Polsce, istniał mały ruch graniczny. Pani prezydent powiedziała, że władze Gdańska czynią starania o przywrócenie tych zasad małego ruchu granicznego, znacznie ułatwiających podróżowanie przez granicę.
Larisa Zubina – zastępca dyrektora ds. nauki Muzeum Światowego Oceanu w Kaliningradzie, zaprosiła uczestników inauguracji projektu do Kaliningradu i odwiedzenia przyszłego Muzeum Światowego Oceanu – Centrum Kultury Podwodnej. Pokazała też, jak obecnie wygląda budynek, który zostanie odrestaurowany w ramach programu „Polska – Rosja” i dzięki realizacji projektu „Połączeni bursztynem”.
Projekt wystawy nowego Muzeum Bursztynu zaprezentowała Joanna Grążawska z Muzeum Gdańska, kierownik Muzeum Bursztynu, obecnie istniejącego w Zespole Przedbramia Ulicy Długiej (m.in. w Wieży Więziennej i w Katowni)
Bardzo interesująca była wizyta w Wielkim Młynie. O tym obiekcie opowiadali m.in. Tomasz Wierzchowski – zastępca dyrektora ds. Technicznych Muzeum Gdańska oraz Andrzej Gierszewski – rzecznik Muzeum Gdańska.
Obecni byli także Leszek Buller – dyrektor Centrum Projektów Europejskich – Państwowej Jednostki Budżetowej w Warszawie oraz Katarzyna Bartnik – kierownik Wspólnego Sekretariatu Technicznego Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Rosja 2014-2020 w Olsztynie.
O szczegółach poinformowało Muzeum Gdańska, w specjalnym komunikacie, który przekazał nam Andrzej Gierszewski – rzecznik prasowy Muzeum Gdańska. Oto treść komunikatu:
Muzeum Gdańska oraz Muzeum Światowego Oceanu w Kaliningradzie otrzymały unijną dotację na projekt „Połączeni bursztynem”. Złożony w lipcu 2018 r. do Programu Polska-Rosja 2014-2020 wniosek oznacza przyznanie obu muzeom kwoty 2 293 426, 24 EUR w ramach priorytetu współpracy transgranicznej w celu ochrony dziedzictwa historycznego, naturalnego i kulturowego.
Nowe Muzeum Bursztynu zostanie otworzone w Wielkim Młynie w Gdańsku w czerwcu 2021. Rosjanie przygotują w Kaliningradzie Centrum Kultury Podwodnej w budynku dawnej Państwowej Manufaktury Bursztynu w Królewcu.
– Bardzo cieszę się z tego, że możemy tak po gdańsku, otwarcie, współpracować, bo tak właśnie staramy się realizować nasze inwestycje. Mam nadzieję, że dzięki temu projektowi Wielki Młyn będzie domem nie tylko dla tych, którzy kochają bursztyn, ale też dla tych, którzy go jeszcze nie poznali, a także będzie domem dla naszych sąsiadów – powiedziała na konferencji Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.
24-miesięczny projekt zakłada szereg działań na rzecz adaptacji dwóch obiektów o charakterze zabytkowym, tj. Wielkiego Młyna w Gdańsku oraz położonej nad Pregołą części dawnej Państwowej Manufaktury Bursztynu w Królewcu z przyległymi barakami.
– Na salach wystawowych w nowym Muzeum Bursztynu znajdą się najciekawsze eksponaty ilustrujące jedną z najstarszych i najciekawszych opowieści Gdańska – mówi Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska. – W zabytkowych murach, na dwóch piętrach w Wielkim Młynie zaprezentujemy nowoczesną wystawę z setkami eksponatów, z których co czwarty to darowizna od osób prywatnych i instytucji.
„Bursztynowe” dziedzictwo – dla każdego
Wspólny projekt polsko-rosyjski ma na celu udostępnienie dziedzictwa związanego ze Złotem Bałtyku dla każdego gdańszczanina i turysty. Tych ostatnich do samego Gdańska przybywa rocznie ok. 2 mln, zaś do obwodu kaliningradzkiego ok. 2,3 mln. Przed zamknięciem Małego Ruchu Granicznego z Rosją w 2016 r. nad Motławą i Pregołą ruch turystyczny był żywszy – korzystało z niego ok. 3 milionów obywateli. Mimo zamknięcia granic Muzeum Bursztynu z roku na rok poprawiało wyniki frekwencyjne. Obecnie odwiedza je blisko 100 tys. osób, a może niemalże dwukrotnie więcej… Dyrekcja rosyjskiego Muzeum Światowego Oceanu przewiduje, że Centrum Kultury Podwodnej odwiedzi ok. 15 tys. zwiedzających.
Już od otwarcia w 2006 r. Muzeum Bursztynu w gotyckim Zespole Przedbramia poszukiwano innego miejsca na nową siedzibę. Niewielkie gotyckie pomieszczenia, klatki schodowe „Katowni” praktycznie uniemożliwiają zwiedzanie osobom niepełnosprawnym, a dla osób starszych stanowią wyzwanie. Blisko 65% ankietowanych wskazało, że obecna siedziba Muzeum Bursztynu nie jest przyjazna dla zwiedzających. Problem z łatwą dostępnością do kultury dotyczy faktycznie co czwartego zwiedzającego – ponad 12% polskiego społeczeństwa to osoby niepełnosprawne, a blisko co piąta osoba to seniorka, bądź senior. Podobne proporcje poświadczają statystki obwodu kaliningradzkiego – tu 8% społeczeństwa to osoby niepełnosprawne, a 24% to osoby starsze. Oba nowe muzea mają być dostępne dla każdego.
Nowe Muzeum Bursztynu w Gdańsku zyskać kilkukrotnie większą przestrzeń wystawienniczą, ma ona wzrosnąć prawie trzykrotnie – z 380 m2 do 1012 m2. W nowym gmachu ma powstać także przestrzeń na działalność edukacyjną, której w Zespole Przedbramia brakuje. Na potrzeby usługowo-gastronomiczne zostanie przeznaczona dolna kondygnacja – znajdziemy tu restauracje i sklepy z wyrobami jubilerskimi. Na pozostałych kondygnacjach zostanie zaaranżowana wystawa stała, sala wystaw czasowych i pomieszczenia administracyjno-biurowe.
Nowe muzea w czerwcu 2021 r. za blisko 9,5 mln zł
Podjęte przez oba muzea działania będą miały nieco inny zakres. W Gdańsku celem jest adaptacja i aranżacja części budynku na potrzeby wystawy stałej wraz z przygotowaniem stosownej dokumentacji, zaś w Rosji – częściowe przygotowanie budynku i oddanie do użytku pomieszczeń przy manufakturze. Projekt zakłada także przeprowadzenie polsko-rosyjskich seminariów na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego. Udostępnienie budynków do zwiedzania planowane jest na czerwiec 2021 r.
Projekt „Połączeni bursztynem” zakłada działania na łączną kwotę 2 293 426,24 EUR. Beneficjent – Muzeum Gdańska, ma do dyspozycji 1 550 009,56 EUR, z czego wkład własny to 155 000,97 EUR, a dofinansowanie ze środków UE 1 395 008,59 EUR. Partner – Muzeum Światowego Oceanu będzie zarządzać budżetem o wartości 743 416,68 EUR, z czego 74 341,66 to wkład własny, a 669 075,02 EUR dofinansowanie Federacji Rosyjskiej. Dofinansowanie Unii Europejskiej i Federacji Rosyjskiej wynosi łącznie 90% wartości projektu – poinformował Andrzej Gierszewski – rzecznik prasowy Muzeum Gdańska .
O programie Polska – Rosja i realizowanych w jego ramach projektach, opowiedzieli nam Leszek Buller – dyrektor Centrum Projektów Europejskich – Państwowej Jednostki Budżetowej w Warszawie oraz Katarzyna Bartnik – kierownik Wspólnego Sekretariatu Technicznego Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Rosja 2014-2020 w Olsztynie.
Więcej wiadomości można znaleźć na stronie internetowej https://www.plru.eu/pl/pages/1 . Napisano tam m.in., że głównym celem Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Rosja 2014-2020 jest wspieranie transgranicznej współpracy w sferze społecznej, środowiskowej, gospodarczej i instytucjonalnej.
Partnerstwo
Na ilustracji: Zasięg Programu Polska – Rosja. Źródło: http://www.plru.eu .
Wsparcie w Programie Polska-Rosja mogą uzyskać wnioskodawcy, którzy są osobami prawnymi posiadającymi siedzibę na obszarze objętym Programem lub organizacjami międzynarodowymi posiadającymi siedzibę operacyjną na obszarze Programu. Europejskie ugrupowania współpracy terytorialnej mogą korzystać ze środków programu niezależnie od miejsca ich siedziby, o ile zasięg geograficzny ich działania obejmuje obszar programowy. W każdym projekcie musi występować co najmniej dwóch beneficjentów: 1 z Polski i 1 z Federacji Rosyjskiej.
Budżet Programu
Całkowita kwota dofinansowania Programu wynosi 62 298 477 EUR. Alokacja pochodzi ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (20 652 617 EUR), Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa (20 993 243 EUR) oraz wkładu Federacji Rosyjskiej do Programu (20 652 617 EUR). Poziom dofinansowania projektów będzie wynosił maksymalnie do 90% kosztów kwalifikowalnych.
Warto wiedzieć, że w poprzednim okresie unijnego finansowania realizowany był Program Współpracy Transgranicznej między Litwą, Polską i Rosją 2007 -2013. 8 grudnia 2016 roku w gdańsku odbyła się konferencja poświęcona temu programowi i jednocześnie zainaugurowano nowy: Program Współpracy Transgranicznej Polska–Rosja 2014 -2020.
Tekst i zdjęcia: Kazimierz Netka
Czytaj również na portalu: netka.gda.pl