Fot. Kazimierz Netka. 

REPowerEU. Komisja Europejska tworzy nowy bank inwestycyjny, na rzecz wodoru

Kopiemy głęboko w ziemi, by z mozołem wydobywać stamtąd paliwo. A na powierzchni mamy wspaniałą rzecz: wodór, który może dać nam szanse na rozwiązanie problemów energetycznych. Już jesteśmy coraz bliżej przemysłowego pozyskiwania tego gazu oraz wykorzystywania go w przemyśle, w produkcji, w transporcie, w ciepłownictwie, w wytwarzaniu elektryczności i w wielu innych dziedzinach życia. Mówiono o tym w Gdyni, w dniach 4 i 5 października 2022 roku, podczas V edycji międzynarodowej konferencji PCHET – Polish Conference on Hydrogen Energy & Technologies, pod hasłem: „Energia odnawialna podstawą gospodarki wodorowej”. Obrady toczyły się w Pomorskim Parku Naukowo-Technologicznym w Gdyni. Pierwszym, co najbardziej rzucało się w oczy przychodzącym na V PCHET, był autobus napędzany właśnie przy użyciu wodoru:

Fot. Kazimierz Netka.

Obrady Piątej PCHET rozpoczęły się wczoraj, 4 października ale oficjalna jej inauguracja odbyła się dzień później: 5 października 2022 roku, przed południem.

Organizowanie takich debat w Gdyni stało się już tradycją Pierwsza PCHET też odbyła się w Gdyni, w 2o18 roku – przypomnieli, inaugurując obrady w środę, 5 października, Marek Foltynowicz – ekspert Klastra Technologii Wodorowych i Tomasz Pelc – Przewodniczący Rady tego Klastra, prezes zarządu Nexus Consultants:

Fot. Kazimierz Netka.

Dlaczego energia odnawialna jest podstawą gospodarki wodorowej? Chodzi o to, by wyprodukowany wodór był „czysty” czyli „zielony”, czyli wyprodukowany metodą elektrolizy wody przy użyciu prądu, pochodzącego z odnawialnych źródeł, np., z wiatru, ze słońca. Więcej wiadomości na ten temat znajduje się m.in. na stronie https://e-magazyny.pl/magazyny-energii/elektroliza-wody-metoda-produkcji-zielonego-wodoru/ .

– Gdynia jest bardzo zaawansowana w przygotowaniach do wykorzystywania wodoru. Mówił o tym Wojciech Szczurek – prezydent Gdyni, witając przybyłych na międzynarodową konferencję PCHET:

Fot. Kazimierz Netka.

– Jednak, powinniśmy uświadomić sobie, jak wiele musimy zrobić, by z tego paliwa korzystać. Prezydent Wojciech Szczurek zwrócił uwagę na zaawansowane działania Zarządu Morskiego Portu Gdynia w tym zakresie. Wodór to też kwestia strategii geopolitycznej, bezpieczeństwa energetycznego. Pan prezydent poinformował, że w przyszłym roku, w Gdyni zostanie oddana do użytku stacja wodorowa Kacze Buki.

– Pomorskie stawia na wodór. Stosowny zapis jest w Strategii 2030, wskazujący na konieczność rozwoju morskiej energetyki wiatrowej i technologii wodorowych – poinformował Leszek Bonna – wicemarszałek województwa pomorskiego:

Fot. Kazimierz Netka.

Przypomniał też, że Pomorskie przystąpiło do porozumienia sektorowego na rzecz gospodarki wodorowej, powołanego przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Podpisało też podobne porozumienie, dotyczące morskiej energetyki wiatrowej. To daje szansę na to, by Pomorskie stało się liderem w produkcji zielonego wodoru – z wykorzystaniem w tej produkcji elektryczności z wiatru. Pomorskie ma plany uwodornienia połączeń kolejowych i promowych, ale w obliczu wojny na Ukrainie i galopującej inflacji, wiele projektów stoi pod znakiem zapytania.

Niezwykle cenne, obfitujące w ważne wiadomości, było wystąpienie Pani Marzenny Guz-Vetter – dyrektor Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce:

Fot. Kazimierz Netka.

– Cieszę się, że jako Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej możemy być partnerem strategicznym tego bardzo ważnego wydarzenia – powiedziała pani dyrektor Marzenna Guz-Vetter. – Spotykamy się dzisiaj na konferencji, która ma przede wszystkim charakter biznesowy, gdzie będzie dużo o technologii, ale tak, jak już wspomnieli moi przedmówcy, nie możemy tych rozmów prowadzić w oderwaniu od kontekstu politycznego w jakim się obecnie znajdujemy. Wczoraj uczestniczyłam w kilku panelach podczas Warsaw Security Forum – politycznego Karpacza, który co roku odbywa się w Warszawie. Bardzo istotnym tematem tej konferencji z udziałem przedstawicieli wszystkich niemalże, państw Unii Europejskiej była kwestia szantażu energetycznego ze strony Rosji i jak mamy na to zareagować. Wszyscy byli zgodni co do tego, że transformacja energetyczna, wspieranie odnawianych źródeł energii, to nie jest sprawa jakiejś lewackiej ideologii, jak często w Polsce przez niektóre źródła jest to przedstawiane, tylko sprawa gospodarczej, politycznej konieczności. Wielu mówców zwracało uwagę, że po geopolitycznej zimie będzie geopolityczna wiosna, zachęcając do optymistycznych akcentów i mam nadzieję, że także w tej konferencji też wystąpią ale na dzisiaj sytuacja jest bardzo poważna i od tego, jak państwa Unii Europejskiej w tej chwili – szczególnie jeśli chodzi o politykę energetyczną – się zachowają, jak przetrwają tę zimę, czy uda im się przezwyciężyć narodowe egoizmy, które oczywiście istnieją. Od tego zależy w jakiej formie Unia Europejska i jej gospodarka ale też w jakiej kondycji finansowej jej obywatele wyjdą i przetrwają tę zimę.

Nasz sąsiad – Ukraina – broni się od wielu miesięcy przed agresją militarną Rosji. Unia Europejska od początku tego konfliktu stoi po stronie Ukrainy, wspiera Ukrainę finansowo, militarnie, wojskowo, oczywiście prawnie, udziela pomocy w finansowaniu. Idzie tak szybko jak to było zapowiedziane. Z 9,5 miliarda euro na razie tylko połowa środków została przekazana Ukrainie. Tymczasem Ukraina pilnie potrzebuje pieniędzy również na to, żeby opłacić, nie tylko żołnierzy ale żeby wypłacić emerytury, opłacać urzędników, żeby zapewnić funkcjonowanie państwa.

Fot. Kazimierz Netka.

W czerwcu tego roku Ukraina uzyskała status państwa kandydującego do Unii Europejskiej, co jest przełomowym momentem. My jako Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Warszawie organizujemy coraz więcej tranzytowych wizyt komisarzy, którzy przez Rzeszów jadą dalej do Kijowa lub do Lwowa i to wsparcie Komisji Europejskiej na polu urzędniczym jest też bardzo silne, aby Ukrainę do przyszłego członkostwa przygotować.

W międzyczasie, dzięki różnym działaniom Komisji Europejskiej oraz wspólnym decyzjom w Unii Europejskiej, udało się znacznie zredukować import gazu z Rosji do Unii Europejskiej z 40 procent do 14 procent, czyli już w tej chwili pewne sukcesy tego zwrotu mamy i również niemiecka minister spraw zagranicznych pani Annalena Baerbock wczoraj podczas Forum Security, Forum Bezpieczeństwa w Warszawie jednoznacznie przyznała, że Niemcy od wielu miesięcy zmieniają istotnie swoją politykę, która do tej pory bardzo jednak była zależna od importu taniego gazu z Rosji, co już w tej chwili się skończyło.

Zaraz po rozpoczęciu rosyjskiej inwazji czyli w marcu tego roku Komisja Europejska przedstawiła zarys planu uniezależnienia Unii od rosyjskich dostaw paliw kopalnych w ciągu najbliższych kilku lat, przez dywersyfikację dostaw, oszczędność energii, poprawę efektywności energetycznej. Ten plan ma nazwę REPowerEU – jest to taka była odpowiedź na uzupełnienie i zaktualizowanie Zielonego Ładu w związku z nową sytuacją polityczną i rosyjską agresją

Fot. Kazimierz Netka.

Obecnie toczą się na forum ministrów do spraw energii różne rozmowy na temat znalezienia wspólnej odpowiedzi na kryzys energetyczny. W wielu kwestiach jest zgoda; w niektórych jak na przykład ustalenie pułapu cen nie ma zgody, co wynika z tego, ze różne państwa Unii Europejskiej i gospodarki bazują na różnych źródłach energii. Jedni są bardziej zależni od atomu inni są bardziej zależni od węgla. Jest to bardzo trudna sytuacja, ale faktem jest, że ci ministrowie do spraw energetyki zaczynają się bardzo często w tej chwili spotykać,

Również przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen w swoim przemówieniu w połowie września również przedstawiła wiele propozycji dotyczących na przykład oszczędzania energii w o godzinach szczytowego zapotrzebowania na energię lub opodatkowania koncernów energetycznych. Te propozycje KE są właśnie w tej chwili dyskutowane na forum ministrów energii, ponieważ tutaj musi być zgoda wszystkich państw Unii Europejskiej, musi być kompromis. Nie możemy doprowadzić do tego, żeby różnice między państwami Unii Europejskiej się coraz bardziej pogłębiały. W związku z tym Komisja Europejska bardzo dokładnie patrzy na pomoc publiczną udzielaną przez niektóre państwa, jak na przykład 200 miliardów euro jakie rząd niemiecki teraz przeznaczył na wspieranie obywateli i gospodarki w związku z kryzysem energetycznym.

Szanowni państwo, plan REPowerEU tak jak mówiłam zakłada dywersyfikację dostaw, skoordynowane oszczędzanie tego paliwa aby nie zabrakło go w czasie najbliższej zimy.

Jeśli chodzi o dalszą perspektywę to też plan rozwoju REPowerEU przewiduje zastąpienie rosyjskiego gazu i w coraz większym stopniu gazu ziemnego w ogólne zielonymi alternatywami. Po pierwsze, poprawa efektywności energetycznej, która pozwoli zmniejszyć zapotrzebowanie na energię, a po drugie szybszym rozwojem odnawialnych źródeł energii, które zastąpią gaz i inne paliwa kopalne. Dzięki między innymi elektryfikacji transportu i ogrzewnictwa oraz dzięki zastosowaniu tzw. zdekarbonizowanych gazów, czyli biometanu i odnawialnego wodoru – w tych obszarach gospodarki i technologiach, gdzie wciąż potrzebujemy dodatku gazu, na przykład jako surowca do produkcji stali czy nawozów, albo jako paliwa dla długodystansowego transportu.

Realizacja tego planu jest ambitnym zadaniem. Według wyliczeń Komisji Europejskiej, powinniśmy do 2030 orku zbudować zdolność do wytwarzania 10 mln ton zielonego wodoru rocznie i uzyskać też możliwość importowania kolejnych 10 mln ton zielonego wodoru. W 2030 roku Unia zamierza mieć w tym celu zainstalowane elektrolizery o łącznej mocy 40 gigawatów.

Jesteśmy dopiero na początku tej drogi. Na obecnym etapie jak wiadomo produkcja i konsumpcja zielonego wodoru jest bardzo niska. Nie jest to bowiem atrakcyjna na razie opcja dla biznesu, z uwagi na brak rozwiązań technicznych do produkcji zielonego wodoru w ilościach jakie byłyby potrzebne do utrzymania produkcji przemysłowej. Z drugiej strony brak popytu ogranicza badania technologiczne w tym zakresie. Osiągnięcie założonych celów będzie wymagało wykonania ogromnej pracy. Najważniejszym zadaniem jest teraz stworzenie przyjaznego otoczenia dla inwestycji w zielony wodór, obejmującego jasne ramy strategiczne, stabilne regulacje i odpowiednie mechanizmy finansowe, zarówno na szczeblu unijnym jak i krajowym. Był to też jeden z powodów, dla którego przewodnicząca Komisji, pani Ursula von der Leyen w swoim wspomnianym przeze mnie przemówieniu, zaproponowała stworzenie specjalnego mechanizmu finansowego, przeznaczonego wyłącznie dla wodoru, mianowicie, stworzenia nowego banku inwestycyjnego dla wodoru o kapitale 3 mln euro. Fundusze będą pozyskane z innego instrumentu wspierania innowacji oraz z innych źródeł. Dokładne elementy tej inicjatywy będą prawdopodobnie znane dopiero w przyszłym roku. Natomiast głównym celem powstania tego typu banku jest pokrycie kosztów ryzyka wchodzenia przez biznes w ten nowy zielonowodorowy projekt.

Szanowni państwo, wiadomo, że zielonego wodoru nie będzie, jeżeli nie będziemy wspierać rozwoju alternatywnych, czystych źródeł energii, przede wszystkim energii pozyskiwanej z wiatru i energii pozyskiwanej ze Słońca.

Zarówno w ramach funduszy strukturalnych, których pierwsze programy z następnej perspektywy finansowej już zostały podpisane przez Komisję Europejską, jak i z Krajowego Planu Odbudowy są przeznaczone ogromne fundusze dla Polski na właśnie inwestycje w odnawialne źródła energii, między innymi też na przykład na ocieplanie budynków. Tutaj jest oczywiście dużym dramatem dla Polski, że ten Krajowy Plan Odbudowy ze względu na różnice zdań między Komisją Europejską a polskim rządem do tej pory nie został uruchomiony. Jest to bardzo istotny plan dla polskiej gospodarki, bardzo istotny plan również dla rozwoju polskiej energetyki, ponieważ on obejmuje kluczowe projekty w tym zakresie i w związku z tym, o czym mówili tutaj pan prezydent i pan wicemarszałek, że po prostu kasy, budżety regionalne są puste, dlatego, że ceny energii tak skokowo wzrastają, że władze regionów i miast nie mają pieniędzy na inwestycje. W tej sytuacji, gdy mamy możliwość dostania w formie grantów czy pożyczek ogromnych funduszy, to jest to sprawa na pewno wagi państwowej, by jak najszybciej znaleźć porozumienie między polskim rządem a Komisją Europejską w sprawie uruchomienia funduszy z KPO.

Fot. Kazimierz Netka.

Szanowni państwo, tyle z mojej strony. Dziękuję jeszcze raz bardzo za inicjatywę zorganizowania tej konferencji. W następnym panelu, który poprowadzi moja koleżanka z Przedstawicielstwa, nasza ekspertka do spraw energii, pani Izabela Zygmunt, będzie można jeszcze lepiej poznać plany Komisji Europejskiej w tym zakresie. Dziękuję bardzo za uwagę – powiedziała Marzenna Guz-Vetter – dyrektor Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.

Adam Żelezik – dyrektor Biura Inicjatyw Strategicznych w Banku Gospodarstwa Krajowego mówił o inicjatywie 3W – Woda, Wodór, Węgiel.

Fot. Kazimierz Netka.

Dlaczego węgiel, którego chcemy się pozbyć? Chodzi tu o wykorzystanie tego surowca w nanotechnologii – do produkcji nanowłókien węglowych, które można użyć np. do odsalania wody morskiej.

– Bez Sławka nie byłoby Klastra Technologii wodorowych – poinformował prowadzący, zapowiadając, że wystąpi Sławomir Halbryt – prezydent Regionalnej Izby Gospodarczej Pomorza, prezes zarządu SESCOM S.A. i SES HYDROGEN S.A.

Fot. Kazimierz Netka.

– Klaster Technologii Wodorowych i Czystych Technologii Węglowych – taka była pierwotna nazwa – powiedział prezydent Sławomir Halbryt, nawiązując do wypowiedzi pana dyrektora BGK. Mówiąc o konferencji PCHET, poinformował, że od kilku edycji jest to konferencja międzynarodowa. Dziękuję Komisji Europejskiej, że zgodziła się byę głównym patronem naszej konferencji – powiedział prezydent Sławomir Halbryt.

Zdalnie wypowiedział się Ireneusz Zyska – wiceminister Klimatu i Środowiska:

Fot. Kazimierz Netka.

Pan minister przypomniał o tworzeniu „konstytucji dla wodoru” – pakietu legislacyjnego, mającego uregulować i wesprzeć budowę innowacyjnej gałęzi gospodarki w Polsce jaką ma stać się gospodarka wodorowa. Nastąpi przesunięcie miejsc pracy do tego nowego sektora gospodarki.

2 listopada 2020 roku rząd przyjął Polską Strategię Wodorową do roku 2030 z perspektywą do roku 2040. Powstaje polski ekosystem gospodarki wodorowej, na który składają się m.in. „doliny” wodorowe

Zdalnie wystąpił również Jorgo Chatzimarkakis – dyrektor generalny Hydrogen Europe:

Fot. Kazimierz Netka.

Po inwazji Rosji na Ukrainę potrzebna jest du,ża troska o bezpieczne zaopatrzenie w energię – powiedział dyrektor Jorgo Chatzimarkakis. Polska to kraj, który potrafi uniezależnić się od jednego dostawcy, z jednego źródła energii. Żeby wyprzeć rosyjski gaz, regiony Unii Europejskiej wymagają współpracy. Na przykład w magazynowaniu potrzebujemy między innymi kawerny.

Moderatorami dalszej części konferencji PCHET byli Piotr Maksyś – dyrektor Klastra Technologii Wodorowych oraz Paweł Trojanowski – ekspert tego Klastra:

Fot. Kazimierz Netka.

Rozwinięciem zagadnień poruszanych w powyższych wystąpieniach była debata pt. Zielony wodór w planie REPowerEU Unii Europejskiej. Moderowała ją ekspertka Izabela Zygmunt z Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.

Niezwykle interesujące były też debaty dotyczące gospodarki morskiej, np. „Rola i możliwości portów morskich w wykorzystaniu paliw nisko i zeroemisyjnych”. Moderacja: Marek Foltynowicz.

Fot. Kazimierz Netka.

O transformacji paliwowo – energetycznej w Morskim Porcie Gdynia mówiła dr Beata Szymanowska – pełnomocnik Zarządu Spółki ds. realizacji programu wodoru. Dział Badań i Rozwoju Technologii, Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A.:

Fot. Kazimierz Netka.

Więcej wiadomości na temat V konferencji PCHET znajduje się m.in. na stronie: https://pchet.klasterwodorowy.pl/pl/agenda .

Kazimierz Netka

Czytaj również na portalu: netka.gda.pl