Fot. Kazimierz Netka.
Dzisiaj chyba nie potrzebujemy niczego tak bardzo jak przymierza – powiedział Paweł Orłowski – wiceprezes zarządu Międzynarodowych Targów Gdańskich
O Arce Przymierza można znaleźć informacje w Starym Testamencie – części Biblii, księdze świętej Żydów i Chrześcijan. Biblijna Arka zaginęła setki lat przed nasza erą; była z drewna akacjowego i w znacznej części pokryta złotem. Trwają jej poszukiwania, tak jak Bursztynowej Komnaty, którą ostatnio widziano pod koniec II wojny światowej.
Teraz Arka Przymierza powraca, w postaci dzieła artystycznego polskich twórców, a wykonanego w znacznej części z bursztynu. Na znalezienie lub odtworzenie przez polskich artystów Bursztynowej Komnaty, trzeba będzie jeszcze poczekać. Może jednak kiedyś uda się ten „gabinet” z morskiego złota zrekonstruować w Polsce.
Na razie cieszmy się bursztynową Arką Przymierza. Jej uroczystego odsłonięcia dokonano 28 kwietnia 2023 roku w Gdańsku, po godzinie 14, w Muzeum Bursztynu.
– Witam w w Muzeum Gdańska, którego oddziałem jest Muzeum Bursztynu – powiedział prof. Waldemar Ossowski – dyrektor Muzeum Gdańska:
Fot. Kazimierz Netka.
– Jest mi niezmiernie miło powitać państwa na prezentacji wyjątkowego wyrobu, który za chwile zostanie państwu przedstawiony.
Muzeum Bursztynu to jest instytucja, która powstała z inicjatywy prezydenta Pawła Adamowicza 23 lata temu. Tak naprawdę powstała ona po to, aby promować różnych artystów, rzemieślników bursztynników, którzy w Gdańsku tworzą różnego rodzaju prace, które są niezwykle doceniane, prezentowane na różnych pokazach, licytacjach bursztynu i jeszcze do niedawna, w latach 90. wyjeżdżały za granicę, zakupione przez różnych kontrahentów. Od kilkunastu lat to się zmieniło. Powstało właśnie w tym celu Muzeum Bursztynu – instytucja, która ma gromadzić i prezentować to wszystko co najcenniejsze, co związane jest z bursztynem w naszym mieście i w naszym regionie.
Z tego względu też w tym nurcie dzisiaj pokazujemy państwu dzieło niezwykłe, jak również artystów, którzy wykonali tę pracę. Ale pozwolicie państwo że powitam znamienitych gości, którzy zaszczycili nas swoja obecnością. Jest wśród nich Piotr Borawski – zastępca prezydenta Gdańska do spraw przedsiębiorczości i ochrony środowiska, pan Piotr Borawski i chciałbym go poprosić o zabranie głosu – powiedział prof. Waldemar Ossowski.
– Panie dyrektorze, szanowni państwo, Gdańsk jest światową stolicą bursztynu i nie jest to jedynie taki promocyjny, PR-owy tytuł czy nazwa. Można udowodnić to na wiele sposobów – zapewnił Piotr Borawski – wiceprezydent Gdańska:
Fot. Kazimierz Netka.
Począwszy od tego fantastycznego budynku Muzeum Bursztynu, które od 2021 roku jest otwarte i szanowni państwo, przez niecałe dwa lata przyjęło pond 300 000 gości. Poprzez fantastyczne targi Amberif, które również skupiają w halach AmberExpo przedsiębiorców z całego świata, którzy chcą się dzielić tym, co najwspanialsze zostało wykonane z bursztynu. Nasze miasto jest przez te dni targów Amberif stolicą bursztynu na świecie. Ale poprzez również takie wydarzenia, jak w zeszłym roku zapraszaliśmy państwa na to żebyśmy wpisali do Księgi Rekordów Guinnessa największą bryłę bursztynu, która ważyła ponad 68 kilogramów i to nam się udało. Ta bryła jest wpisana i oficjalnie publikowana w Księdze Rekordów Guinnessa:
Fot. Kazimierz Netka.
Dzisiaj fantastyczne kolejne wydarzenie, jeszcze zakryte, jeszcze tajemnicze ale jestem absolutnie przekonany, że to przepiękne dzieło będzie kolejną dumą tego miejsca i kolejną dumą naszego miasta.
Bardzo dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do tego, że dzisiaj możemy być w tym miejscu, zaprezentować państwu fantastyczną Arkę. Dziękuję panu dyrektorowi i całemu zespołowi Muzeum Bursztynu, bo wykonujecie fantastyczną pracę. Gdańsk jest światową stolicą bursztynu – podkreślił wiceprezydent Piotr Borawski.
– Jest z nami także wiceprezes Międzynarodowych targów Gdańskich, pan Paweł Orłowski. Prosimy o zabranie głosu.
– Dzień Dobry państwu! To dzieło jest fascynujące na bardzo wielu poziomach – ocenił Paweł Orłowski – wiceprezes zarządu Międzynarodowych Targów Gdańskich:
Fot. Kazimierz Netka.
– I tak z punktu widzenia wykonania, materiału, sztuki, ale jest też fascynujące w kontekście tego zaczepienia w idee, w media, w komunikację. Nie dość wspomnieć, że pewnie będzie też bohaterem jednego z kolejnych odcinków na Discovery Channel „Złoto Bałtyku”. Ma odniesienie, do czego się sami autorzy przyznają: do Indiany Jonesa. W tym roku premiera kolejnej części, gdzie nawiązanie do Arki Przymierza także będzie. Tak że mamy kolejny kontekst, który zwraca uwagę również na bursztyny i wreszcie mamy ten najwyższy kontekst odnoszący się wprost do Biblii, do dziedzictwa. Z pewnością znamienne jest to, że jest Arka Przymierza.
Dzisiaj chyba nie potrzebujemy niczego więcej tak bardzo jak przymierza i to znowu na wielu poziomach u nas, i pewnie w całej Europie. Pół żartem pół serio mówiąc, jeśli chodzi o wątek projektowy to autorzy mieli trochę ułatwioną pracę. Bo jak państwo sięgniecie do Biblii to zobaczycie jak pięknie jest tam opisana Arka Przymierza – właściwie jest tam zaprojektowana. Ja już nie chcę się odnosić do paralelizmów, ten Wielki Architekt chyba tutaj też ma swoje odniesienia.
Jeśli chodzi o Międzynarodowe Targi Gdańskie – tu jest kolejny kontekst: nie byłoby Amberifu, po części także światowej stolicy bursztynu, deklaracji handlowych, gdyby nie historia, gdyby nie narracja i sztuka stojąca za bursztynem. To jest bardzo potrzebne, żeby ten biznes mógł się rozwijać, a te wszystkie wątki z najlepszym miejscem do prezentacji bursztynu, czyli Muzeum Bursztynu, próbujemy kompilować, tworzyć na nowo, pokazać w strategii światowej stolicy bursztynu, którą wspomniał pan prezydent i mam nadzieję, że w tym roku też zaprezentujemy wyniki tej pracy i rzeczywiście będziemy dalej pracować na miano Gdańska jako światowej stolicy bursztynu z takimi dziełami jako jego wyznaczniki, Bardzo dziękuję! – powiedział Paweł Orłowski – wiceprezes zarządu Międzynarodowych Targów Gdańskich.
Oto informacja, którą przekazał nam dr Andrzej Gierszewski – rzecznik prasowy Muzeum Gdańska:
W Gdańsku zaprezentowano bursztynową Arkę Przymierza
W Muzeum Bursztynu, oddziale Muzeum Gdańska zaprezentowano dzieło, które powstało w oparciu o przekazy ze Starego Testamentu. Bursztynowa Arka Przymierza, której przygotowania można było śledzić w piątym sezonie programu Złoto Bałtyku, została przygotowana przez Tomasza Ołdziejewskiego, znanego bursztynnika oraz Artura Szyngwelskiego, projektanta i Emilię Łuźniak, jubilerkę. Arkę będzie można zobaczyć do 12 czerwca 2023 roku.
– Gdańsk jest Światową Stolicą Bursztynu. To nie tylko miejsce, w którym każdego roku odbywają się skupiające przedsiębiorców z całego świata targi pod marką Amberif, ale także miasto, w którym działa Muzeum Bursztynu. Te ostatnie, ponownie udostępnione w nowej siedzibie w 2021 roku, w przeciągu dwóch lat odwiedziło blisko 300 tys. zwiedzających – powiedział Piotr Borawski, zastępca prezydenta Gdańska ds. przedsiębiorczości i ochrony klimatu – Gdańsk jest też miastem, które od ubiegłego roku szczyci się bursztynowym Rekordem Guinnessa, i w którym prezentowane są współczesne i wyjątkowe dzieła bursztynników. Do ich grona dołączyła dziś bursztynowa Arka Przymierza.
Arka Przymierza jest przedstawiona jako skrzynia z drewna akacjowego o wymiarach ok. 130×80×80 cm obłożona złotem. Jej pokrywę stanowiła płyta ze złota zwana przebłagalnią (Wj 25:10-22). Zgodnie z tradycją żydowską w Arce przechowywano laskę Aarona, dzban z manną i dwie kamienne tablice z tekstem Dekalogu (Hbr 9:4). W czasach Salomona (I Krl 8:9) znajdowały się tam jedynie tablice Przymierza, które Jahwe miał wręczyć Mojżeszowi na górze Synaj.
Ze Starego Testamentu do Muzeum Bursztynu
W 2022 roku Tomasz Ołdziejewski wraz z Arturem Szyngwelskim i Emilią Łuźniak rozpoczęli prace nad wyjątkowym dziełem, które można było śledzić w ostatnim odcinku piątej serii popularnego na całym świecie programu Złoto Bałtyku. Po kilku miesiącach pracy, na podstawie przekazu z Księgi Wyjścia, powstała Arka Przymierza. Do jej przygotowania użyto drewna akacjowego, złota, srebra i… pomorskiego bursztynu. Dzieło waży ok. 240 kg.
– Chyba największym wyzwaniem było wyrzeźbienie cherubów. W tej postaci wyrażają one symbolicznie pokorę. Jest też umieszczona jedna surowa bryłka bursztynu, symbolizująca niedoskonałość. Celowy zabieg, który ma podkreślić, że doskonały jest tylko Bóg – powiedział Tomasz Ołdziejewski – Ta praca powstała dzięki pracy Artura i Emilii. Bez nich nie powstałyby odniesienia do Pomorza, np. srebrnej blachy imitującej fale morskie, a sama arka nie zostałaby pokryta włoskim złotem.
Bursztyn użyty do produkcji dzieła otrzymał certyfikat autentyczności w laboratorium Amber Experts.
Przyszłość Arki Przymierza
Po uroczystej prezentacji w Muzeum Bursztynu, dzieło gdańskich i pomorskich artystów będzie można zobaczyć nieodpłatnie na poziomie „0”, do poniedziałku, 12 czerwca 2023 roku. W sklepie Muzeum Bursztynu będzie można kupić książkę „Człowiek z bursztynu” autorstwa Sylwii Winnik i Tomasza Ołdziejewskiego.
– To dzieło jest fascynujące na wielu poziomach. Najciekawszy są jednak konteksty jego zaczepienia w kulturze masowej i szerzej korzeniach kultury europejskiej. To nie tylko popularny program Złoto Bałtyku, ale też odwołanie do ekranizacji przygód Indiany Jonesa, której kolejną część zobaczymy w kinach. Tego ostatniego źródła inspiracji sami artyści zresztą nie ukrywają. Dokładny opis projektu Arki Przymierza jest zawarty w Starym Testamencie, jednym z najważniejszych źródeł kultury europejskiej – powiedział Paweł Orłowski, wiceprezes Międzynarodowych Targów Gdańskich – Kolejnym kontekstem tego dzieła, ważnym dla Międzynarodowych Targów Gdańskich, jest historia bursztynu i sztuka. Bo to z nich właśnie wynika fenomen relacji biznesowych, które obserwujemy i rozwijamy. Przykład tego dzieła pokazuje, że bursztyn i współczesne bursztynnictwo potrzebują odważnych reinterpretacji, po to by dalej tworzyć jedną z gałęzi pomorskiej i gdańskiej gospodarki.
Twórcy dzieła poinformowali o powstaniu dzieła znanego reżysera, Stevena Spielberga. Być może bursztynowa Arka Przymierza wkrótce wyruszy z Gdańska w dalszą podróż po całym świecie.
Fot. Kazimierz Netka.
Bursztynową Arkę Przymierza przygotowano w oparciu o przekaz Księgi Wyjścia.
„I uczynią arkę z drzewa akacjowego; jej długość będzie wynosiła dwa i pół łokcia; jej wysokość półtora łokcia i jej szerokość półtora łokcia. I pokryjesz ją szczerym złotem wewnątrz i zewnątrz, i uczynisz na niej dokoła złote wieńce. Odlejesz do niej cztery pierścienie ze złota i przymocujesz je do czterech jej krawędzi: dwa pierścienie do jednego jej boku i dwa do drugiego jej boku. Rozkażesz zrobić drążki z drzewa akacjowego i pokryjesz je złotem. I włożysz drążki te do pierścieni po obu bokach arki celem przenoszenia jej. Drążki pozostaną w pierścieniach arki i nie będą z nich wyjmowane. I włożysz do arki Świadectwo, które dam tobie. I uczynisz przebłagalnię ze szczerego złota: długość jej wynosić będzie dwa i pół łokcia, szerokość zaś półtora łokcia; dwa też cheruby wykujesz ze złota. Uczynisz zaś je na obu końcach przebłagalni. Jednego cheruba uczynisz na jednym końcu, a drugiego cheruba na drugim końcu przebłagalni. Uczynisz cheruby na końcach górnych. Cheruby będą miały rozpostarte skrzydła ku górze i zakrywać będą swymi skrzydłami przebłagalnię, twarze zaś będą miały zwrócone jeden ku drugiemu. I ku przebłagalni będą zwrócone twarze cherubów”. (Wj 25:10-20, wersja Biblii Tysiąclecia)
Tomasz Ołdziejewski – bursztynnik, dwukrotny zdobywca Rekordu Guinnessa za repliki Titanica (2020) oraz latarni morskiej na Helu (2021), odznaczony medalem Starosty Powiatu Nowodworskiego (2023). Jeden z bohaterów programu Złoto Bałtyku emitowanego na kanale History Channel. Pierwsze kroki w obróbce bursztynu zaczął stawiać w wieku 11 lat. Twórca szkatuł, statków, latarni i zegarów wykonanych z bursztynu bałtyckiego. Skonstruował specjalistyczną latarkę UV, która zrewolucjonizowała proces poszukiwania bursztynu.
Artur Szyngwelski – gdański projektant biżuterii. Jego wielką pasją jest kreowanie przedmiotów zawierających bursztyn w tym luksusowych noży, które znajdują się w wielu światowych kolekcjach prywatnych. Wykonał noże m.in. dla Angeliny Jolie.
Emilia Łuźniak – projektantka biżuterii oraz jubilerka. Projektuje w technologii 3d oraz tworzę biżuterię metodą tradycyjną. Wykonała elementy ze srebra do Rolls Royce’a Phantom II Tomasza Ołdziejewskiego. Autorka blach ze srebra wykonanych metodą repusowania użytych do wykonania kopii Arki Przymierza – poinformował dr Andrzej Gierszewski – rzecznik prasowy Muzeum Gdańska.
Prof. Waldemar Ossowski – dyrektor Muzeum Gdańska, poinformował na zakończenie o przygotowywanej ekspozycji. W czerwcu w Muzeum Bursztynu będzie pokazywane bursztynnictwo kurpiowskie, z tego względu, że mało kto wie, że bursztynnictwo kurpiowskie zostało wpisane na „Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego” i będziemy o tych wszystkich zwyczajach związanych z pozyskaniem bursztynu na Kurpiach opowiadać – powiedział pan dyrektor.
Czekamy na Bursztynowa Komnatę…
Kazimierz Netka
Czytaj również na portalu: netka.gda.pl