Fot. Kazimierz Netka.
Rozproszone, zaginione, ocalone
Jedne zniknęły bezpowrotnie w oryginale. Można je odtworzyć i posiadać kopie. Inne – są jeszcze do odzyskania, bo znajdują się gdzieś ukryte, albo w zbiorach, do których trafiły różnymi sposobami. Chodzi o muzealne zabytki ruchome. II wojna światowa spowodowała ich rozniesienie nawet na inne kontynenty. Niektóre wróciły; inne jeszcze czekają na przekazanie do swego miejsca „zamieszkania”.
Fot. Kazimierz Netka.
Tak jest z bogactwem historycznym istniejącym kiedyś na przykład w województwie pomorskim. Unikatowym przykładem może być Biblia z drukarni Gutenberga – jedna z pierwszych na świecie ksiąg drukowanych metodą przemysłową, będąca własnością Diecezji Pelplińskiej. Reprint tego dzieła, jednego z symboli rewolucji przemysłowej, technicznej, rewolucji w przekazywaniu wiadomości, krzewieniu wiedzy, kultury, literatury, religii można oglądać w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie, na Kociewiu. Oryginał podczas II wojny światowej był ukrywany w różnych miejscach, także poza Europą, w Kanadzie. XV-wieczna Biblia Gutenberga powróciła do Pelplina około 65 lat temu.
Fot. Kazimierz Netka.
W Gdańsku natomiast niemal do końca II wojny światowej istniało Muzeum Rzemiosł Artystycznych (Kunstgewerbemuseum). Zbiory tego Muzeum są do dzisiaj w „rozsypce“ poza Gdańskiem. Jak powstawało owo muzeum, jakie eksponaty chroniło, mówiono w piątek, 22 listopada 2024 roku, w Muzeum Narodowym w Gdańsku, podczas seminarium podsumowującym projekt „Badanie strat wojennych – kolekcja Muzeum Rzemiosł Artystycznych (Kunstgewerbemuseum)”, realizowany przez ostatnie dwa lata w Muzeum Narodowym w Gdańsku – Oddział Sztuki Dawnej, ul. Toruńska 1.
Fot. Kazimierz Netka.
– Muzeum Narodowe w Gdańsku od wielu lat prowadzi konsekwentne działania mające na celu pełne opracowanie strat wojennych instytucji – napisano w zaproszeniu na wspomniane seminarium. W ostatnich latach, dzięki dofinansowaniu z MKiDN umożliwiającemu zastosowanie nowoczesnych technologii, możliwe stało się pełniejsze wykorzystanie i szersze udostępnienie źródeł pisanych oraz ikonograficznych z zasobów Muzeum i Archiwum Państwowego w Gdańsku. Od końca 2020 r. wyniki badań prowadzonych przez MNG są sukcesywnie udostępniane na stronie internetowej: straty.mng.gda.pl.
Celem obecnego projektu jest przeprowadzenie kompleksowych badań nad źródłami dotyczącymi Muzeum Rzemiosła Artystycznego (kolekcji nieobjętej dotychczas osobnym projektem). Zostały odczytane i we współpracy z Archiwum Państwowym w Gdańsku zdigitalizowane dwa tomy inwentarza Muzeum Rzemiosła, które następnie zostaną opublikowane na stronie internetowej. W ramach projektu udostępnione na stronie zostaną również spisy ewakuacyjne oraz inwentarz kolekcji z 1945 roku wraz z opracowaniami. Dzięki temu w jednym miejscu będą dostępne w wersji cyfrowej najważniejsze źródła dotyczące przedwojennej kolekcji wraz z ich opracowaniami. Istotnym elementem projektu jest także przygotowanie i udostępnienie katalogu oznaczeń występujących na obiektach muzealnych od początku powstania Muzeum do 1945 roku – napisano w zaproszeniu.
Fot. Kazimierz Netka.
Podczas seminarium, zorganizowanym w Refektarzu Muzeum Narodowego w Gdańsku (MNG) gości powitali Piotr Stasiowski – dyrektor MNG oraz dr Franciszek Skibiński – zastępca dyrektora ds. Naukowych MNG
Fot. Kazimierz Netka.
Wprowadzenia do tematyki seminarium dokonała dr Magdalena Mielnik, przedstawiając projekt „Badanie strat wojennych – kolekcja Muzeum Rzemiosł Artystycznych (Kunstgewerbemuseum)”.
Fot. Kazimierz Netka.
O historii Muzeum Rzemiosła mówił Lech Łopuski
Fot. Kazimierz Netka.
Program dalszej części spotkania przewidywał wystąpienia następujących badaczy:
Anna Zielińska – Katalog przedwojennych oznaczeń muzealiów z Muzeum Narodowego w Gdańsku
Beata Sztyber – Tkaniny w kolekcji Muzeum Rzemiosła
Alicja Andrzejewska-Zając, Anna Baranowska-Fietkiewicz, Lech Łopuski, Maja Mociewicz, Magdalena Podgórzak, Sylwia Parais, Beata Sztyber – Charakterystyka źródła, odkrycia, problemy, wnioski
Anna Baranowska-Fietkiewicz – Spisy ewakuacyjne jako ważne źródło do badań nad stratami wojennymi.
Fot. Kazimierz Netka.
Projekt „Badanie strat wojennych – kolekcja Muzeum Rzemiosł Artystycznych (Kunstgewerbemuseum)” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego, w ramach programu „Badanie polskich strat wojennych” – poinformowali organizatorzy seminarium.
(K.N.)
Proszę, czytaj również na portalu: netka.gda.pl