Dzieci oraz młodzież ze wsi ostrzegają swoich rówieśników i dorosłych. Pokazały rodzicom, czego się boją.

Nie tylko zwierzęta, ale również maszyny mają mocne zęby, ciężkie kopyta i ostre pazury…

Na zdjęciu powyżej: Reprezentanci organizatorów konkursu i laureatów – na tle wystawy najlepszych obrazów. Fot. Kazimierz Netka.

Jak dzieci, od pierwszej klasy szkoły podstawowej do ostatniej gimnazjalnej widzą wypadki w gospodarstwach rolnych? Podobnie jak Vincent van Gogh, Jan Matejko, Juliusz Kossak czy Pablo Picasso. Kto nie wierzy – niech obejrzy dzieła, nagrodzone w konkursie „Zagrożenia wypadkowe w indywidualnych gospodarstwach rolnych”.

Na zdjęciu: Tetraptyk – obraz czteroczęściowy – jedna z prac wykonanych na konkurs. Widać, że młodzi twórcy mają różne pomysły na ukazywanie rzeczywistości. Fot. Kazimierz Netka.

Kto tym dzieciom pomagał, kto za nie rysował? To mało istotne, że znać na tych dziełach ślady ołówka, pędzla, naklejanek, wykonane przez dorosłych. O to chodziło, żeby także dorośli zrozumieli, jak niebezpiecznie jest na wsi. Że maszyny maja zęby, jak krokodyl, mają pazury jak lew, są ciężkie jak słoń w zoo oglądany. I właśnie w zoo – w Miejskim Ogrodzie Zoologicznym Wybrzeża w Gdańsku Oliwie, odbyła się uroczystość uhonorowania laureatów. Nagrody były wspaniałe, ale olbrzymie znaczenie miała ta, ufundowana przez dyrekcję gdańskiego zoo: darmowe zwiedzanie ogrodu, od wczesnych godzin przedpołudniowych. Taką okazję dzieci z odległych od stolicy województwa pomorskiego miejscowości, mają nieczęsto.

Na zdjęciu: Jedna z prac wykonanych na konkurs – poczwórny obraz. Widać, że młodzi twórcy mają różne pomysły. Fot. Kazimierz Netka.

Nie daj się wciągnąć, poranić, zabić. Czuwaj nad bezpieczeństwem swych rodziców – taki apel wypływa z obrazów wypadków w gospodarstwach rolnych, z prac plastycznych, wykonanych przez pomorskie dzieci na wspomniany już konkurs Okręgowego Inspektoratu Pracy w Gdańsku: „Zagrożenia wypadkowe w indywidualnych gospodarstwach rolnych”. Głównym pomysłodawcą tej rywalizacji jest Państwowa Inspekcja Pracy, ale w jego ramach kilka instytucji w Pomorskiem połączyło swe siły, by chronić dzieci oraz dorosłych przed wypadkami w gospodarstwach rolnych. Współorganizatorami tej rywalizacji co roku są m.in.: Pomorski Okręgowy Inspektorat Pracy w Gdańsku, Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku, Oddział Regionalny KRUS w Gdańsku, Pomorskie Kuratorium Oświaty w Gdańsku oraz Miejski Ogród Zoologiczny Wybrzeża w Gdańsku. Przedsięwzięcie to ma na celu m.in. wdrażanie ustanowionych przez Prezesa KRUS – Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego „Zasad ochrony zdrowia i życia w gospodarstwie rolnym” oraz propagowanie „Wykazu prac szczególnie niebezpiecznych, których nie należy zlecać dzieciom do lat 15 w gospodarstwie rolnym”.

Na zdjęciu: Uczestnicy podsumowania konkursu pt. „Zagrożenia wypadkowe w indywidualnych gospodarstwach rolnych”. Fot. Kazimierz Netka.

Poprzez nagradzanie za artystyczne przedstawianie zagrożeń dostrzeganych przez uczniów szkół podstawowych i gimnazjów, instytucje te uświadamiają najmłodsze pokolenie, a także dorosłych. Tym sposobem zwracają uwagę właścicieli gospodarstw oraz członków ich rodzin na niebezpieczeństwa np. podczas żniw, które zaczną się za około dwa miesiące. Tegoroczną edycję uroczyście podsumowano, podobnie jak w latach ubiegłych – na terenie Miejskiego Ogrodu Zoologicznego Wybrzeża w Gdańsku Oliwie. Tam też zorganizowano wystawę dzieł małych twórców. Jak więc widzą dzieci owe zagrożenia?

Oto tytuł pracy w kat. IV – VI klasa: „Nie wszystko się dobrze kończy, co się dobrze zaczyna”, czyli: zaglądanie do studni, wdrapywanie się na słup podtrzymujący linię elektryczną zabawa z niebezpiecznymi zwierzętami. Dużymi literami napisany na rysunku wyraz: STOP – wskazuje między innymi na niebezpieczną pracę z piłą mechaniczną, która nie jest wyposażona w odpowiednie zabezpieczenia (na zdjęciu powyżej; fot. Kazimierz Netka).

Laureatka w kategorii dla najmłodszych wskazuje następujące „Niebezpieczeństwa na gospodarstwie rolnym”: kombajn, który swą kosą najeżdża na człowieka ukrytego w łanie zboża; wióry wylatujące z piły mechanicznej na plac zabaw; dziecko siedzące bez zabezpieczenia na błotniku pracującego w polu traktora.

Oto kolejny przykład artystycznego przedstawienia zagrożeń przez gimnazjalistkę, zatytułowany: „Każda praca na roli wymaga kontroli”. I co ta kontrola wykazała? Na rysunku widzimy: praca z piłą mechaniczną bez odpowiedniego zabezpieczenia; dziecko ukryte w zbożu podczas żniw obok kombajnu; dziecko na dyszlu między traktorem i przyczepą; dziewczynka na furze, ciągnionej przez traktor.

– Celem konkursu jest upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży profilaktyki związanej z zagrożeniami wypadkowymi i zdrowotnymi występującymi w gospodarstwach rolnych, a także zapoznanie z podstawowymi zasadami i przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy – wyjaśniał uczestnikom finałowej uroczystości prowadzący spotkanie, starszy inspektor Aleksander Zając – koordynator Sekcji Prewencji i Promocji Okręgowego Inspektoratu Pracy w Gdańsku. – Konkurs ma także na celu zwrócenie szczególnej uwagi na zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom, pomagającym podczas żniw w pracach w polu i obejściu. Ma też sprawić, by w gospodarstwach rolnych nie lekceważono zagrożeń, które mogą stać się przyczyną tragedii.

Na zdjęciu: Uczestnicy podsumowania konkursu pt. „Zagrożenia wypadkowe w indywidualnych gospodarstwach rolnych”. Przemawia Michał Targowski (z prawej) – dyrektor Miejskiego Ogrodu Zoologicznego Wybrzeża. Fot. Kazimierz Netka.

Konkurs przeprowadzono z podziałem uczestników na trzy grupy wiekowe: I kategoria – dzieci z klas I – III szkół podstawowych; II kategoria – z klas IV – VI szkół podstawowych; III kategoria – młodzież z klas I – III gimnazjów. Rywalizacja stała się bardzo popularna wśród mieszkańców wsi. W konkursie na szczeblu gmin powstało ponad 1770 prac plastycznych. Z nich wyłoniono najlepsze i je przekazano, z 54 gmin wiejskich, do oceny na szczeblu wojewódzkim. W każdej kategorii komisje gminne wytypowały po 3 prace i przesyłały je do wojewódzkiej komisji konkursowej działającej przy Okręgowym Inspektoracie Pracy w Gdańsku.

Dokonania finalistów zadziwiały dorosłych, oglądających nagrodzone prace – na wystawie w „Góralce” na terenie Miejskiego Ogrodu Zoologicznego Wybrzeża w Gdańsku Oliwie, 25 maja 2016 roku. Okazuje się, że dzieci i młodzież nie tylko dostrzegają zagrożenia, jakich nie zauważają dorośli. Mają też dużą wiedzę na temat malarstwa. Niektórzy finaliści, tworząc swe prace konkursowe, czerpali natchnienie z dzieł znanych, wielkich artystów o sławie światowej, na przykład z obrazów Vincenta van Gogha, Edvarda Muncha – na co zwracali uwagę wręczający nagrody (np. telewizory, tablety, wieże) zwycięzcom .

Na zdjęciu: Uczestnicy podsumowania konkursu pt. „Zagrożenia wypadkowe w indywidualnych gospodarstwach rolnych”. Przemawia: Zbigniew Kowalczyk – dyrektor Departamentu Prewencji i Promocji Głównego Inspektoratu Pracy w Warszawie. Fot. Kazimierz Netka.

– Bardzo się cieszę, że przyjechałem na wasz konkurs – powiedział Zbigniew Kowalczyk – dyrektor Departamentu Prewencji i Promocji Głównego Inspektoratu Pracy w Warszawie. – Jestem tu drugi raz. Drogie dzieci, droga młodzieży, obejrzałem wasze prace i doszedłem do wniosku, że zrozumieliście czym jest bezpieczeństwo. Rysujecie to, co jest zagrożeniem, a co nie. Rozumiecie, że bezpieczeństwo to wesołość, spokojne bawienie się, że nie można przebywać blisko zwierząt, maszyn. A to, co niebezpieczne kojarzy się wam z bólem, ze stratami. To niezwykle cenne doświadczenie. Niedługo zobaczycie, jak ten czas szybko leci, gdy pójdziecie do swej pracy. Teraz zrozumieliście, dowiedzieliście się, jak bezpiecznie trzeba pracować, żyć, jeździć. Będziecie się bezpiecznie zachowywać w zakładach pracy. Myślę, że niedługo będziemy mieli w was sojuszników w tej naszej, wcale niełatwej pracy promowania przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny. Starzy Polacy mawiają: Czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość pachnie. Czego Jaś się nie nauczy, tego Jan nie będzie umiał. Proszę was, byście wiedzę, którą zdobyliście, czego nauczyciele was w szkołach nauczyli – wykorzystywali w w codziennym życiu, w zabawie, nauce, w pracy.

Na zdjęciu: Uczestnicy podsumowania konkursu pt. „Zagrożenia wypadkowe w indywidualnych gospodarstwach rolnych”. Przemawia: Krzysztof Lisowski – zastępca pomorskiego okręgowego inspektora pracy w Gdańsku. Fot. Kazimierz Netka.

– Państwowa Inspekcja Pracy oprócz działań kontrolnych podejmuje też przedsięwzięcia informacyjne, prewencyjne – mówił Krzysztof Lisowski – zastępca pomorskiego okręgowego inspektora pracy w Gdańsku. – Te działania prewencyjne realizowane na wsi zmierzają między innymi do tego, by w zagrodzie, w gospodarstwie rolnym nieszczęśliwych zdarzeń było jak najmniej. Państwowa Inspekcja Pracy pomaga też nauczycielom w przygotowaniu informacji o zagrożeniach w gospodarstwach rolnych. Nauczyciele zaś przekazują tę wiedzę najmłodszym, czyli dzieciom i młodzieży w szkołach podstawowych i gimnazjach.

Na zdjęciu: Nagrodę Laureatce wręcza Michał Targowski – dyrektor Miejskiego Ogrodu Zoologicznego Wybrzeża. Fot. Kazimierz Netka.

– Patrząc na wasze wspaniałe dzieła, zauważyłem, że zwróciliście uwagę na te same problemy, które występują u nas, w naszym ogrodzie – powiedział do laureatów konkursu Michał Targowski – dyrektor Miejskiego Ogrodu Zoologicznego Wybrzeża w Gdańsku. – Na jednym z obrazów widzę dwoje młodych ludzi stojących na małej lawetce przy traktorze. Tak nie powinno się jeździć, bo ci co stoją na ciągniku, mogą wpaść pod koła. U nas zakazujemy tego, nie pozwalamy na to nawet dorosłym. Nie wszyscy dorośli mają taką wiedzę jak wy, tak wielką wyobraźnię, którą uzyskaliście, uczestnicząc w tym konkursie. Na innym rysunku widzę że pokazaliście człowieka siedzącego na dyszlu między ciągnikiem a przyczepą. Pokazujecie, że tak nie wolno. Gratuluję wam waszej wyobraźni. Wiecie już, ze przepisy nie są po to, by utrudniać nam życie, ale po to by chronić życie wasze i waszych rodziców. Życzę miłego pobytu na terenie zoo.

Na zdjęciu: Nagrodę Laureatowi wręcza Krzysztof Pałkowski – zastępca dyrektora Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Gdańsku. Pierwszy z prawej (stoi) prowadzący ceremonię, starszy inspektor Aleksander Zając – koordynator Sekcji Prewencji i Promocji Okręgowego Inspektoratu Pracy w Gdańsku. Fot. Kazimierz Netka.

– My doskonalimy waszych rodziców, podpowiadamy im, jak bezpiecznie prowadzić gospodarstwo rolne – mówił Krzysztof Pałkowski – zastępca dyrektora Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Gdańsku. – Gdy mama lub tata pogrozi wam palcem, to dlatego, byście bezpiecznie się bawili, bezpiecznie pomagali, by do nieszczęścia nie doszło. Patrząc na wasze prace, muszę powiedzieć, że zazdroszczę wam talentu. Jest to dowodem, że już macie dużą świadomość tego, czym jest bezpieczeństwo przy pracach polowych. To pozwoli wam nie tylko bezpiecznie spędzać dzieciństwo na wsi, ale i innym będziecie mówić, czego nie wolno w gospodarstwach robić, a że rok szkolny dobiega końca, życzę wam wspaniałych, zdrowych, spokojnych wakacji, byście spędzili je bezpiecznie i zdrowi, cali wrócili do szkoły.

Na zdjęciu: Nagrodę Laureatce wręcza Jarosław Pergoł – dyrektor Oddziału Regionalnego Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Gdańsku. Fot. Kazimierz Netka.

– Bardzo się cieszę, że mogę uczestniczyć w podsumowaniu tego konkursu – powiedział Jarosław Pergoł – dyrektor Oddziału Regionalnego Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Gdańsku. Jednym z naszych zadań jest właśnie prewencja, czyli przekazywanie wiedzy na temat bezpieczeństwa w gospodarstwach rolnych. W tych pięknych obrazach widzę jak wielką mają dzieci świadomość konieczności zachowania odpowiednich zasad podczas pracy. Wszystkim uczestnikom konkursu serdecznie gratuluję.

Na zdjęciu: Przemawia Jarosław Pergoł – dyrektor Oddziału Regionalnego Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Gdańsku. Fot. Kazimierz Netka.

– Zauważamy wyraźne oddziaływanie tego konkursu na zmniejszenie liczby wypadków – dodał dyrektor Jarosław Pergoł. – Choćby po tej świadomości pokazanej na obrazach przez dzieci, widać ten pozytywny wpływ i wydźwięk. Dzięki temu zagrożenie dzieci wypadkami w gospodarstwach rolnych nie zwiększa się. Wzrasta świadomość, że dostęp osób niepowołanych do maszyn może skończyć się wypadkiem. Rysując, malując obrazy, uświadamiają dzieci nie tylko siebie, ale również rodziców, podchodząc do ojca czy matki mówiąc, ze tak się robić nie powinno. Takie konkursy zawsze cieszą się szerokim zainteresowaniem. KRUS chętnie organizuje tego rodzaju rywalizacje. Teraz trwa konkurs pt. „Bezpieczne Gospodarstwo rolne”, podczas którego badamy przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Niebawem odbędą się finały regionalne, w przyszłym miesiącu; w Lubaniu i w Starym Polu. Te prace plastyczne dzisiaj pokazane, dowodzą, że dzieci poprawnie rozpoznają zagrożenia. Dorośli też, ale niejednokrotnie rutyna powoduje zgubne skutki…

Na zdjęciu: Nagrodę Laureatce wręcza Marek Nowicki – starszy wizytator Pomorskiego Kuratorium Oświaty. Fot. Kazimierz Netka.

– Dla mnie wszyscy uczestnicy konkursu są zwycięzcami – mówił Marek Nowicki – starszy wizytator Pomorskiego Kuratorium Oświaty. – Te problemy, które pokazaliście w waszych obrazach, są ważnym elementem procesu edukacyjnego, jakim jest wychowanie do bezpieczeństwa. Potwierdzeniem tego była konferencja 9 maja, na temat bezpieczeństwa w województwie pomorskim, pt. „Jak zapewnić uczniom bezpieczeństwo w szkole?” zorganizowana przy aktywnym udziale Okręgowego Inspektoratu Pracy w Gdańsku. Problematyka ta była poruszana w odniesieniu do nauczycieli i rodziców. Chcę pogratulować wysiłku, jaki włożyliście w stworzenie tych prac na konkurs. Gratuluję talentu plastycznego. Gratuluję też nauczycielom, którzy sprawili, że teraz wasza wyobraźnia jest szersza.

Na zdjęciu: Nagrodę Laureatce wręczają Zbigniew Kowalczyk – dyrektor Departamentu Prewencji i Promocji Głównego Inspektoratu Pracy w Warszawie i Krzysztof Lisowski – zastępca pomorskiego okręgowego inspektora pracy w Gdańsku. Fot. Kazimierz Netka.

W tym roku wojewódzka komisja konkursowa pracowała w składzie: Piotr Prokopowicz – zastępca okręgowego inspektora pracy w Gdańsku – jako przewodniczący; Antoni Antonik – starszy inspektor w Okręgowym Inspektoracie Pracy w Gdańsku; Anna Witkowska-Niedźwiecka – główny specjalista ds. prewencji w Oddziale Regionalnym Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Gdańsku; Sylwia Ceglarska – główny specjalista ds. metodyki doradztwa, szkoleń i wydawnictw w Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Gdańsku; Marek Nowicki – starszy wizytator w Pomorskim Kuratorium Oświaty w Gdańsku.

Po dokonaniu oceny nadesłanych komisja przyznała uczestnikom konkursu nagrody i wyróżnienia.

Najmłodsza laureatka, zwyciężczyni w kategorii klas I – III szkół podstawowych, na swym obrazie napisała: „Niech każdy rodzić pamięta: bezpieczeństwo na gospodarstwie to rzecz święta!!!”

Kategoria: uczniowie klasy I – III szkoły podstawowej (wg kolejności, od pierwszego miejsca począwszy): Oliwia Wicka – Szkoła Podstawowa w Przodkowie; Marta Kloska – Szkoła Podstawowa w Ostaszewie; Julia Plichta – Szkoła Podstawowa w Goręczynie. Wyróżnienia: Katarzyna Bladowska – Szkoła Podstawowa w Węsiorach; Alicja Klusek – Szkoła Podstawowa w Świerznie.

Oto jeden z rysunków, zatytułowany: Włącz myślenie! Zadbaj o bezpieczeństwo! A więc: nie kąp się bez zabezpieczeń, nawet w stawie na własnym podwórku. Jeśli się wspinasz, np. na drabinę, drzewo, przyczepę – zabezpiecz się przed upadkiem. Nie porzucaj ostrych narzędzi, bo możesz na nie nadepnąć i się zranić.

Kategoria: uczniowie klasy IV – VI szkoły podstawowej: Oliwia Śmigiel – Szkoła Podstawowa w Nowym Stawie; Maja Mazur – Szkoła Podstawowa w Smołdzinie; Paulina Ratyńska – Szkoła Podstawowa w Starym Dzierzgoniu. Wyróżnienia: Jan Zardzewiały – Szkoła Podstawowa w Kwidzynie; Zosia Goyke – Szkoła Podstawowa w Wierzchucinie.

„Łamanie tych zasad może się skończyć kalectwem lub śmiercią”! – napisała laureatka w grupie gimnazjalistów. Oto, na co wskazała na obrazie, który wykonała (ze słowem NIE w centrum rysunku): nie wolno stać przy wylocie ziarna z kombajnu; przebywać przy środkach chemicznych bez ubrania ochronnego; przechodzić za zwierzętami; dzieciom nie wolno prowadzić pojazdów rolniczych!

Kategoria: uczniowie klasy I – III gimnazjum: Aleksandra Brylowska – Gimnazjum w Somoninie; Jan Kiedrowicz – Gimnazjum w Liniewie; Julia Smuga – Gimnazjum w Zagórzycy. Wyróżnienia: Magda Drawska – Gimnazjum w Liniewie; Grzegorz Kajzer – Gimnazjum w Subkowach.

– To było z dnia na dzień malowane – mówiła po uroczystości Aleksandra Brylowska z II Klasy Gimnazjum w Somoninie. – Nie myślałam długo nad tym, co namalować. To była pierwsza wizja, jeden wieczór…

Aneta Rozwadowska, nauczycielka plastyki w Zespole Szkół w Somoninie, opiekunka artystyczna laureatki, potwierdza, że natchnienie autorka czerpała z dzieł Vincenta van Gogha.

– Generalnie zawsze w swych pracach inspiruję się twórczością Van Gogha – dodała Aleksandra Brylowska. To była delikatna inspiracja…

Uczestnicy uroczystości zwiedzali gdańskie zoo już od wczesnego rana. Podsumowanie konkursu „Zagrożenia wypadkowe w indywidualnych gospodarstwach rolnych”, została przygotowana dzięki zaangażowaniu Grażyny Naczyk – kierownik Działu Dydaktycznego w Miejskim Ogrodzie Zoologicznym Wybrzeża w Gdańsku. Gdańskie zoo ma duże zasługi w działalności edukacyjnej na rzecz dzieci. W piątek 3 czerwca, wieczorem, odbędzie się gdańskim ogrodzie zoologicznym ogólnoświatowy „Dream Night” – Wieczór Marzeń – dla około 400 dzieci z hospicjów, którzy przybędą tu z opiekunami.

Na zdjęciu: Uczestnicy podsumowania konkursu pt. „Zagrożenia wypadkowe w indywidualnych gospodarstwach rolnych” Pierwsza z prawej, w pierwszym rzędzie: Grażyna Naczyk – kierownik Działu Dydaktycznego w Miejskim Ogrodzie Zoologicznym Wybrzeża w Gdańsku. Fot. Kazimierz Netka.

Wkrótce Dzień Dziecka. Niebawem – długie wakacje. Przypomnijmy, czego nie powinny robić dzieci na wsi – według zasad opracowanych przez Prezesa KRUS. Często bowiem zbyt młoda młodzież w gospodarstwach rolnych jest angażowana do prac bądź sama pragnie pomagać rodzicom. Czego nie może robić człowiek, który ma mniej niż 16 lat? KRUS propaguje wykaz: Prace i czynności szczególnie niebezpieczne, których nie należy powierzać dzieciom do lat 15. w gospodarstwach rolnych. Oto one:

1. Kierowanie ciągnikami rolniczymi i innymi maszynami samobieżnymi; 2. Obsługa kombajnów do zbioru zbóż, zielonek i okopowych, maszyn żniwnych, kosiarek rolniczych, pras do słomy i siana, kopaczek do zbioru okopowych; 3. Sprzęganie i rozprzęganie maszyn i narzędzi rolniczych, przyczep i wozów z ciągnikami rolniczymi, a także pomaganie przy tych czynnościach; 4. Przebywanie na pomostach sadzarek do ziemniaków oraz siewników i korygowanie ich pracy poprzez strącanie nadmiaru sadzeniaków lub przegarnianie ziarna w skrzyni nasiennej; 5. Obsługa maszyn do przygotowania pasz – sieczkarni, śrutowników, gniotowników, mieszalników, rozdrabniaczy; 6. Obsługa młocarni, a zwłaszcza praca na górnym pomoście młocarni oraz przy współpracującej prasie do słomy; 7. Przerzynanie drewna przy użyciu pilarki tarczowej („krajzegi”, „cyrkularki”) oraz wykonywanie czynności pomocniczych przy tej pracy: podawanie i odbieranie materiału, usuwanie trocin i inne prace porządkowe; 8. Wszelkie prace przy użyciu pił łańcuchowych (przecinanie pni, okrzesywanie gałęzi, prześwietlanie drzew itp.); 9. Ścinanie drzew, ściąganie, załadunek i rozładunek drewna o średnicy większej niż 15 cm; 10. Obsługa dmuchaw, przenośników taśmowych i ślimakowych; 11. Załadunek, wyładunek i wysiew tlenkowego wapna nawozowego (wapna palonego); 12. Wszelkie prace z chemicznymi środkami ochrony roślin; 13. Prace z użyciem rozpuszczalników organicznych; 14. Topienie i podgrzewanie lepiku i smoły; 15. Rozpalanie i obsługa pieców centralnego ogrzewania; 16. Obsługa parników, kotłów do gotowania; 17. Obsługa rozpłodników (buhajów, ogierów, knurów, tryków); 18. Załadunek i rozładunek zwierząt, prace przy uboju i rozbiorze zwierząt; 19. Opróżnianie zbiorników i wywóz gnojówki, gnojowicy i szamba; 20. Wykonywanie wykopów ziemnych i praca w wykopach; 21. Obsługa ładowaczy i mechanicznych podnośników; 22. Prace w silosach zamkniętych, zbiornikach i pojemnikach; 23. Wszelkie prace na wysokości ponad 3 metrów na: pomostach, drabinach, drzewach, dachach itp.

– to zasady, których przestrzeganie pozwoli ocalić zdrowie, a nawet życie; czyli: tak nie rób – radzą wiejskie dzieci z województwa pomorskiego. Więcej wiadomości można znaleźć na stronach: www.krus.gov.pl , www.pip.gov.pl , www.gdansk.pip.gov.pl .

Kazimierz Netka