Rozpozna co promieniuje, pomoże wyznaczyć zasięg niebezpiecznej strefy. Przydatny może być w czasie wypadków, kradzieży, zagubienia, aktów terroryzmu
Pomorski wykrywacz niebezpiecznych radiacji
Województwo pomorskie jest coraz lepiej jest przygotowane do ochrony mieszkańców przed następstwami skażenia radioaktywnego np. w wyniku awarii, wypadku, ale też w razie ataku terrorystycznego. To ważne, bo w przemyśle, medycynie, nauce, w wojsku używa się wiele materiałów radioaktywnych. Są one np. w postaci otwartych i zamkniętych źródeł promieniotwórczych oraz urządzeń zawierających takie źródła. Trzeba się liczyć z możliwością występowania różnego rodzaju niepożądanych zdarzeń radiacyjnych, czyli przypadków niekontrolowanego oddziaływania substancji, pierwiastków radioaktywnych. Również zdarzeń o zasięgu poza teren jednostki stosującej źródła promieniotwórcze. Dodatkowo, materiały radioaktywne mogą zostać użyte przez terrorystów. Dlatego, posiadanie urządzeń do wykrywania promieniowania, oznaczania strefy zagrożenia oraz identyfikacji źródeł promieniowania ma duże znaczenie.
Województwo pomorskie ma taki aparat. To przenośny, wielokanałowy spektrometr „InSpector 1000”. Dysponuje nim Pomorski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny. Uzyskanie tego urządzenia stało się możliwe dzięki realizacji zadania pt. „Monitoring środowiska naturalnego (woda powietrze, gleba) – ochrona przed potencjalnymi skażeniami radiacyjnymi – zakup przenośnego wielokanałowego spektrometru”. Koszt kwalifikowany realizacji tego przedsięwzięcia to 75 000 zł. Wojewódzki Fundusz Ochrony środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku udzielił dofinansowania w kwocie 50 000 zł.
Przenośny wielokanałowy spektrometr z detektorem scyntylacyjnym 2”x2” wykorzystywany będzie do pomiarów skażeń promieniotwórczych w środowisku w trakcie zdarzeń radiacyjnych; umożliwi identyfikację izotopów promieniotwórczych na miejscu zdarzenia radiacyjnego – czytamy na stronie: http://www.wsse.gda.pl/aktualnosci-i-komunikaty/komunikaty/453-monitoring-srodowiska-naturalnego – Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej (WSSE) w Gdańsku.
Mieliśmy okazję dowiedzieć się więcej o tym aparacie. Opowiedzieli nam o nim: Tomasz Augustyniak – pomorski państwowy wojewódzki inspektor sanitarny, dyrektor WSSE w Gdańsku oraz Jolanta Klimowicz – kierownik Pracowni Badań Radiacyjnych w Laboratorium Badań Higieny Środowiska w tej WSSE.
Możliwość posługiwania się urządzeniem „InSpector 1000” to nowa epoka w działalności dotyczącej ochrony ludzi przed szkodliwym wpływem substancji radioaktywnych. Aparat ten pomaga zidentyfikować wiele izotopów, wyznaczyć granice obszaru niebezpiecznego. Dotychczas posiadane przez WSSE aparaty nie dawały możliwości tak szerokiej identyfikacji rodzajów substancji będących źródłem promieniowania. Wyposażenie właśnie WSSE w takie urządzenie wynika z konieczności zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańcom województwa pomorskiego.
W „Planie postępowania awaryjnego województwa pomorskiego” Wojewoda Pomorski uwzględnił działania Pomorskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego podejmowane na wypadek zdarzeń radiacyjnych o zasięgu wojewódzkim oraz zdarzeń terrorystycznych – czytamy na stronie internetowej WSSE w Gdańsku. Zadania wojewody precyzuje Rozporządzenie Rady Ministrów z 18 stycznia 2005 roku w sprawie planów postępowania awaryjnego w przypadku zdarzeń radiacyjnych. W punkcie 2 czytamy: w przypadku zdarzenia radiacyjnego podczas transportu, prac w terenie, aktu terrorystycznego, zdarzenia spowodowanego przez nieznanego sprawcę, stwierdzenia podwyższonego poziomu mocy dawki promieniowania jonizującego lub wystąpienia skażeń promieniotwórczych, również w przypadku kiedy źródło nie jest znane, to (pkt b): wojewoda wyznacza, jeśli zachodzi taka potrzeba, we współpracy z państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym strefy wokół miejsca zdarzenia obejmującej teren, na którym może występować jakiekolwiek nietrwałe (usuwalne) skażenie promieniotwórcze lub moc dawki promieniowania przekraczająca 100 mikrosivertów na godzinę (strefa awaryjna). Rozporządzenie to zostało wydane na podstawie ustawy Prawo atomowe.
Zdarzenie radiacyjne to wydarzenie związane z materiałem jądrowym, źródłem promieniowania jonizującego, odpadem promieniotwórczym lub innymi substancjami promieniotwórczymi, powodujące lub mogące powodować zagrożenie radiacyjne, stwarzające możliwość przekroczenia wartości granicznych dawek promieniowania jonizującego oraz skażenia wody, w tym wód gruntowych, gleby i powietrza, a więc wymagające podjęcia pilnych działań w celu ochrony ludności i środowiska – czytamy na stronie WSSE.
W Pomorskiem dochodziło do poparzeń osób, obsługujących tzw. defektory – w przemyśle chemicznym, około 6 lat temu. Zdarza się nieraz w Polsce, że kradzione są pojemniki zawierające substancje radioaktywne. Bywa, że ktoś zgubi taki przedmiot. Dlatego, posiadanie odpowiednich, nowoczesnych urządzeń wykrywczych, pomiarowych jest konieczne.
Kazimierz Netka