Pierwszy w Polsce, przeciwpowodziowo – klimatyczny panel obywatelski.
Wśród klęsk żywiołowych pojawiają się nowe zagrożenia. To m.in. „bomby” wodne. Wielu naukowców jest zdania, że ich występowanie jest następstwem zmian klimatu na Ziemi.
Gdańsk już kilkakrotnie w ciągu parunastu lat odczuł, jak wielkie szkody owe bomby wodne mogą wyrządzić. Dlatego, rozpoczął bardzo konkretne przygotowania do następstw zmian klimatu. Jak się bronić przed kataklizmami – mogą się wypowiadać, doradzać nie tylko wszyscy stali mieszkańcy, ale też osoby przebywające czasowo w stolicy województwa pomorskiego. Pod uwagę zostanie wzięta każda propozycja, każdego obywatela naszego świata.
Na zdjęciu: Efekt „cofki” oraz obfitych opadów i silnego wiatru na Motławie: zalana przystań promu „Motława”. Fot. Kazimierz Netka.
Do historii przejdzie dzień 31 października 2016 roku.
– W poniedziałek 31 października rozpoczynają się otwarte konsultacje społeczne z mieszkańcami w ramach organizowanego przez Miasto Gdańsk panelu obywatelskiego „Jak lepiej przygotować Gdańsk na wystąpienie ulewnych opadów deszczu w ramach adaptacji miasta do zmian klimatu?” – poinformowała nas Anna Dobrowolska – inspektor w Referacie Prasowym Wydziału Promocji, Informacji i Komunikacji Społecznej Urzędu Miejskiego w Gdańsku. – Zachęcamy do dzielenia się opiniami. Więcej informacji: http://www.gdansk.pl/urzad-miejski/prasa/Pierwszy-panel-obywatelski-w-Gdansku-Ruszaja-otwarte-konsultacje-spoleczne,a,63993
Zaglądamy na wskazaną stronę internetową.
– W ramach otwartych konsultacji społecznych do wyrażenia opinii na tematy będące przedmiotem panelu zapraszamy wszystkich gdańszczan – zachęca inspektor Anna Dobrowolska. – Od 31 października do 13 listopada każdy wyrazić może swoje opinie i propozycje przesyłając je pocztą elektroniczną na adres panel@gdansk.gda.pl lub za pośrednictwem poczty na adres Urząd Miejski w Gdańsku, ul. Nowe Ogrody 8/12, 80-803 Gdańsk z dopiskiem „Panel obywatelski”.
Na zdjęciu: Znaki zasięgu powodzi, umieszczone na spichlerzu – siedzibie Narodowego Muzeum Morskiego. Fot. Kazimierz Netka.
Oto bloki tematyczne będące przedmiotem konsultacji:
1. Co zrobić, żeby poprawić zatrzymywanie wody deszczowej na terenie Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego?
Lasy Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego stanowią część zlewni potoków płynących przez Gdańsk. Czy można coś zrobić, aby poprawić retencję wody deszczowej na ich terenie? Jakie działania powinny zostać podjęte w zakresie ochrony przeciwpowodziowej na tym właśnie terenie?
2. Jaki powinien być zakres pomocy dla mieszkańców Gdańska po wystąpieniu ulewnego opadu deszczu?
Na wypadek zalania fragmentów miasta powinien być gotowy program pomocy mieszkańcom. Co powinien on uwzględniać? Czy miasto powinno zapewniać np. kontenery na wywóz odpadów z prywatnych mieszkań? Czy, i w jakim stopniu pomagać osobom, które nie ubezpieczyły swoich mieszkań? Czy system udzielania wsparcia, który funkcjonował do tej pory się sprawdził? Co warto poprawić?
3. Czy budując nowe zbiorniki retencyjne zrezygnować z częściowego wypełniania ich wodą?
Po lipcowej ulewie pojawiły się wątpliwości, czy obecny sposób projektowania zbiorników retencyjnych w Gdańsku jest odpowiedni. Obecnie częściowo wypełnia się je wodą oraz zarybia. Oprócz funkcji przeciwpowodziowej pełnią też funkcje rekreacyjną i przyrodniczą jako stawy. Czy zmienić sposób ich projektowania, rezygnując z wypełniania wodą, aby ich potencjał do przejęcia wody deszczowej mógł być jak największy?
Na zdjęciu: Wezbrana Wisła w Tczewie. Taka masa wody może łatwo porwać dzieci; zaatakować Gdańsk. Fot. Kazimierz Netka.
Celem otwartych konsultacji jest zebranie opinii i propozycji mieszkańców Gdańska, w sprawie sposobu zabezpieczenia miasta przed skutkami ulewnych opadów deszczu w ramach adaptacji miasta do zmian klimatu. Zebrane informacje zostaną przekazane losowo wyłonionej grupie 63 panelistów.
Przypomnijmy, że panel (grupa specjalistów) obywatelski to rodzaj konsultacji społecznych, w których udział bierze losowo wyłoniona, reprezentatywna grupa mieszkańców – informuje inspektor Anna Dobrowolska, przytaczając wypowiedź prezydenta miasta:
– Najprościej jest porównać go do ławy przysięgłych w amerykańskim sądzie – wyjaśnia Piotr Grzelak – zastępca prezydenta Gdańska. – Jego rolą jest ustalenie, co w danej sprawie będzie najkorzystniejsze dla całej społeczności, po zapoznaniu się z opinią wszystkich stron, które zainteresowane są tematem; w tym ekspertów, a także mieszkańców, którzy podzielą się swoimi opiniami, uwagami i przemyśleniami w ramach procesu konsultacji społecznych.
Na zdjęciu: Wisła wlewa się do Tczewa. Fot. Kazimierz Netka.
Panel obejmował będzie trzy wspomniane wyżej bloki tematyczne. Każdemu z nich dedykowane będzie odrębne spotkanie uczestników panelu. Spotkania panelu odbywać będą się w soboty – 19 i 26 listopada oraz 3 grudnia – informuje Anna Dobrowolska – inspektor w Referacie Prasowym Wydziału Promocji, Informacji i Komunikacji Społecznej Urzędu Miejskiego w Gdańsku.
Źródło powyższej ilustracji: Urząd Miejski w Gdańsku.
Więcej informacji na temat panelu obywatelskiego i otwartych konsultacji na stronie: http://www.gdansk.pl/panel-obywatelski .
Tam też znajdujemy wyjaśnienie, co to jest panel obywatelski: to sposób na demokratyczne podejmowanie decyzji w sprawach lokalnej społeczności, regionu lub państwa. Do zajęcia się danym tematem zaprasza się losowo wyłonioną, reprezentatywną grupę mieszańców, z uwzględnieniem kryteriów demograficznych, takich jak płeć, wiek, dzielnica czy poziom wykształcenia. Kluczowym elementem panelu obywatelskiego jest debata.
Uczestnicy panelu (paneliści) zapoznają się ze stanowiskami wszystkich przedstawicieli – urzędów, instytucji, organizacji pozarządowych, rad dzielnic, mieszkańców, ekspertów i innych osób, którzy są zainteresowane danym tematem . Co istotne, paneliści mogą sami powoływać ekspertów.
Panelistom zapewnia się możliwość dogłębnego zrozumienia tematu oraz skutków proponowanych rozwiązań. Dzięki debacie i udziałowi różnych środowisk, mają okazję zapoznać się różnymi punktami widzenia. Efektem pracy panelu są rekomendacje w danym temacie, które odpowiadają na pytanie – jakie rozwiązanie jest najbardziej korzystne dla lokalnej społeczności?
Panel obywatelski jest formą demokracji deliberacyjnej. Rekomendacje panelu są wiążące – założenie jest takie, że mają mieć realny wpływ na podejmowane decyzje. Wymagany poziom poparcia dla wiążącej rekomendacji to 80 procent zgodności wszystkich panelistów.
Panelowi obywatelskiemu towarzyszą otwarte konsultacje społeczne, w ramach których wszyscy zainteresowani mieszkańcy mogą przedstawić panelowi, prezydentowi i radnym swoje opinie w danej sprawie.
Na zdjęciu: Widok na powódź wislaną w Kiezmarku – spojrzenie z autobusu na drodze krajowej Warszawa – Gdańsk. Fot. Kazimierz Netka.
Oto trochę najnowszej historii powodzi w Gdańsku.
Największy kataklizm w bieżącym tysiącleciu zdarzył się w Gdańsku 9 lipca 2001 roku. Wtedy, bombą wodną okazał się zabytkowy, zbudowany w XIV wieku przez Krzyżaków, Kanał Raduni. Jego wał przeciwpowodziowy został przerwany, wskutek bardzo obfitych opadów i przepełnienia wodą tej sztucznej rzeki. Melioranci ostrzegali wcześniej, że ów zabytek to „bomba wodna”.
We Wrzeszczu spustoszenie zrobiła wówczas rzeka Strzyża. Gdańsk w wakacje 2001 roku, został na około tydzień odcięty od południa i centrum kraju – jeśli chodzi o połączenia kolejowe. Zostały zalane tory oraz dworzec PKP.
Na zdjęciu: Efekt „bomby wodnej” w Gdańsku – trwającego kilka godzin deszczu. Zatrzymać trzeba było ruch pociagów na międzynarodowej trasie kolejowej E65. Widok z ul. Hucisko. Teraz wąwóz międzynarodowej kolei jest zakryty, a na płycie ponad torami budowane jest Forum Gdańsk.Fot. Kazimierz Netka.
Kolejny raz woda wdarła się na tory, nanosząc na nie gruz, też latem, 1 lipca 2009 roku. A tunel dla pieszych pod torami kolejowymi na stacji Gdańsk Główny, jest podtapiany po niemal każdym większym deszczu.
Ostatnia katastrofa zdarzyła się w połowie lipca 2016 roku. Wskutek bomby z nieba – bardzo obfitych opadów – uszkodzony został w kilkuset miejscach nasyp Pomorskiej Kolei Metropolitalnej – dumy samorządu województwa, oddanej do użytku we wrześniu 2015 roku.
Na zdjęciu: Znak zasięgu – wysokości – powodzi w Gdańku, 11 kwietni 1829 roku. Fot. Kazimierz Netka.
To nie jest najgorsze, co Gdańsk może spotkać. Bywało o wiele niebezpieczniej. W 1829 roku śródmieście Gdańska zostało przykryte warstwą wody. Jak wysoko sięgała wówczas powódź – można zobaczyć na specjalnych znakach, pozostawionych przez ówczesnych mieszkańców miasta.
Kazimierz Netka