Fot. Kazimierz Netka.
Polskie porty bliżej Kosmosu. Rodzą się elektroniczne bliźniaki. Coraz lepsza jest ochrona cybernetyczna. Jednak, nielegalny handel, omijający sankcje, i tak kwitnie. Zakłócacz informacji o morskim handlu rosyjskimi towarami kosztuje 20 000 złotych
Komisja Nauk Kosmicznych przy Oddziale Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku i Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk w Sopocie przy udziale Bałtyckiego Klastra Morskiego i Kosmicznego w Gdyni zorganizowały 23 marca, 2023 r. Konferencję pt. „Safe Planet & Space: Letter from Utopia”.
Fot. Kazimierz Netka.
Było to kolejne spotkanie z cyklu konferencji organizowanych z inicjatywy Komisji Nauk Kosmicznych PAN oddział Gdańsk, we współpracy z Bałtyckim Klastrem Morskim i Kosmicznym pod patronatem Polskiej Agencji Kosmicznej – poinformowali organizatorzy w zaproszeniu:
Fot. Kazimierz Netka.
Spotkania tego cyklu są kontynuacją rozpoczętej w ubiegłych latach przez środowiska nauki, przedsiębiorczości i administracji dyskusji identyfikującej problemy, potrzeby i punkty wspólne w obszarach pozornie tylko od siebie odległych: morskim i kosmicznym. Interdyscyplinarny charakter tych konferencji stworzył platformę do wymiany poglądów, przedstawienia wiedzy i przedyskutowania wyników badań i zagadnień związanych z regulacjami prawnymi, zarządzaniem i technologiami w obu tych obszarach, ich wzajemnych powiązań oraz możliwości zastosowań praktycznych.
Na konferencji W Sopocie 23 marca 2023 roku mówiono m.in. o możliwościach wykorzystania technik satelitarnych w działaniach związanych z wieloaspektowo pojętym bezpieczeństwem Ziemi w kontekście zmian klimatu, ochrony środowiska i zrównoważonego wykorzystywania zasobów naturalnych dla dobra ludzkości. Interesujące wiadomości pochodziły także z Polskiej Agencji Kosmicznej.
– Bardzo mi miło widzieć się z państwem po raz kolejny w Instytucie – powiedział prof. Jan Marcin Węsławski, Dyrektor Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk:
Fot. Kazimierz Netka.
– Nie muszę zapewniać, że Instytut Oceanologii jest niezwykle zainteresowany współpracą z całym sektorem kosmicznym. Badania satelitarne w połączeniu z badaniami morskimi to jest właściwie podstawowy wymóg efektywnej pracy w tej chwili, ale z kolei, jak słyszeliśmy, nowe wiadomości, kolejny raport IPCC na temat zmian klimatu pokazuje, ze mamy coraz mniej czasu na reagowanie, a z kolei to reagowanie będzie w ogromnym stopniu oparte o informacje, które zdobywa się z pomocą technik satelitarnych. Tak że połączenie tego co widzimy na powierzchni morza przede wszystkim i tego co możemy odczytać z satelity jest niesłychanie ważne zarówno w sensie teorii, którą staramy się rozwijać w badaniach podstawowych, jak i praktyki, która potem będzie mogła przynosić jakieś rozsądne zastosowania. Bardzo się cieszę, że Instytut po raz kolejny państwa gości – zakończył prof. Jan Marcin Węsławski, Dyrektor Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk.
– Chcę w przywitać wszystkich państwa w imieniu Komisji Nauk Kosmicznych, która organizuje te konferencje – mówił w swym wystąpieniu Prof. Edmund Wittbrodt – przewodniczący Komitetu Nauk o Kosmosie Oddziału Gdańskiego Polskiej Akademii Nauk:
Fot. Kazimierz Netka.
– To jest trzeci cykl; pracujemy w cyklach po półtora roku i w tym trzecim cyklu to jest pierwsza konferencja w 2023 roku, ale i piąta organizowana w tym cyklu 2022 – 2023. Panie dyrektorze, ogromne podziękowanie za tę gościnę bo to już piąte spotkanie tutaj w Instytucie Oceanologii. Zawsze mile wspominamy i wiele ciekawych rzeczy, kwestii jest tutaj poruszonych. Pan dyrektor mówił o klimacie. Okazuje się, że to co my robimy w ramach naszej Komisji, bardzo dobrze wpisuje się we wszystkie zagadnienia, problemy, które mamy na świecie i stanowią ogromne wyzwanie.
Rok temu, kiedy się spotkaliśmy na Politechnice Gdańskiej, między innymi pan profesor Tadeusiewicz mówił o zrównoważonym rozwoju i porozumieniu ONZ-owskim.
193 państwa podpisały agendę zrównoważonego rozwoju dla świata i tak, jak pan dyrektor mówił, to pewnie jest ostatni dzwonek, na to, żebyśmy się bronili i też wiadomo, że bez współdziałania z Kosmosem – bez tego, co my zawsze mówimy na naszej komisji, że linia horyzontu nie dzieli a łączy morze z przestrzenią kosmiczną – jest niezbędne.
Fot. Kazimierz Netka.
To się wpisuje w te sprawy, które są w wymiarze globalnym bardzo ważne. To dotyczy różnych zagadnień. Była mowa o 17 celach, które są stawiane. Właściwie te wyzwania dotyczą i życia, i wody, i oceanu, energii, edukacji i tak dalej. Jest 17 tych celów, które zostały wpisane i zdefiniowane w tej agendzie i ostatnia rzecz to że wiele rzeczy się dzieje. Mówimy o ochronie planety, przestrzeni, w różnych aspektach tego naszego życia na Ziemi, to mamy z tym wiele do czynienia i jestem bardzo rad, że ta konferencja wpisuje się w to, co się dzieje w tej chwili na świecie i liczę na to, że będzie to ciekawa konferencja. Będzie wile dyskusji, wymiana poglądów, która służy nam wszystkim, bo cechą naszej komisji jest to, że my się zajmujemy różnorodnymi zagadnieniami. Komisja łączy sprawy inżynierskie, prawne, zarządzania, ekologię, obronę. Na konferencji listopadowej byliśmy w Akademii Marynarki Wojennej, gdzie mówiliśmy o obronności.
Fot. Kazimierz Netka.
Jest jeszcze ważna kwestia: jak my tę przestrzeń będziemy wykorzystywali. Kiedyś mówiliśmy o Starlink 1.0 – systemie, na który składają się satelity telekomunikacyjne. W tej chwili jest ich prawie 12 tysięcy. Niedawno w prasie mogliśmy przeczytać, że jakby Chiny zwróciły uwagę na to, co się dzieje i jak ten system Starlink 1.0 jest wykorzystywany w sprawach, które się dzieją na Ukrainie, w czasie tej wojny. Można patrzeć na to dwojako, bo można wykorzystywać to w sensie negatywnym i militarnym, ale można w celach obrony, trochę bardziej pokojowo,
Chiny wobec tego teraz planują wysłanie takiego, czy zbudowanie systemu złożonego z 13 000 satelitów, ale już też w Stanach Zjednoczonych Space X mówi o tym, że przygotowuje nową generację i w 2021 roku zasygnalizowano zamiar zbudowania nowego systemu, na który składa się 30 000 różnego rodzaju satelitów telekomunikacyjnych, które mogą być wykorzystywane do różnych celów.
W naszej Komisji bardzo się cieszymy z osiągnięcia pani profesor Mirosławy Ostrowskiej, która została wiceszefem Polskiej Akademii Nauk i ranga naszej Komisji myślę, że i Instytutu Oceanologii poszła w górę. Gratulujemy Pani Profesor. Myślę, że przy tych wszystkich obowiązkach, aktywność pani w naszej Komisji, w tym co robimy, będzie tak samo duża. Bardzo dziękuje pani profesor za organizowanie tych konferencji, ale też panu profesorowi Mirosławowi Dareckiemu, który jest szefem jakby tego, co dzisiaj tu będzie miało miejsce. Konferencje są w różnych miejscach, ale zawsze ona ma gospodarza. W tym przypadku jest to Instytut Oceanologii i panu dyrektorowi i państwu profesorom bardzo dziękuję – powiedział prof. Edmund Wittbrodt, przewodniczący Komitetu Nauk o Kosmosie Oddziału Gdańskiego Polskiej Akademii Nauk.
– Jest mi niezmiernie miło znowu reprezentować pana prezesa pana profesora Grzegorza Wrochnę, który znowu jest w Paryżu, w Centrali Europejskiej Agencji Kosmicznej – zapewnił prof. Marek Moszyński – wiceprezes i ekspert Polskiej Agencji Kosmicznej:
Fot. Kazimierz Netka.
W pewnym sensie mogę powiedzieć, że po raz kolejny przyznaje patronat temu wydarzeniu, bo wie jaka jest ranga tego wydarzenia.
Chce przekazać trzy myśli związane z ostatnimi działaniami, które wpisują się w tytuł, który jeszcze dzisiaj tak głośno nie wybrzmiał, czyli: „Safe Planet & Space”. Może zacznę od końcówki, czyli od Space, bo my jesteśmy przyzwyczajeni, że mówimy w ramach tej konferencji o pewnym elemencie związanym z tak zwaną obserwacją Ziemi, ale też proszę pamiętać, że infrastruktura budowana, którą pan profesor Wittbrodt wymieniał, jest w pewnym sensie naszym zasobem ludzkim, który wymaga też ochrony. W tym zakresie od mniej więcej roku 2016 – 2017, Polska uczestniczy w budowie konsorcjum europejskiego infrastruktury związanej z obserwacją tego, co się dzieje w Kosmosie. To jest o tyle ważne, że Agencja jest tak zwanym koordynatorem konsorcjum, które powstało z polskich podmiotów i odgrywa taką ważną role w całej budowie systemu, który jest budowany na całym świecie nie tylko w Europie. Polskie tak zwane assety są związane z infrastrukturą, która mieści się w Poznaniu, w instytucji państwowej: Polish Spectroscopic Telescope Uniwersytetu w Poznaniu. Również firma 6Roads, czyli Kraków, również Centrum Badań Kosmicznych, Centrum Astronomiczne i 14 elementów rozproszonych jest głównie poza naszym krajem, bo one uczestniczą w ramach wymogów – trzeba reprezentować różne fragmenty kuli ziemskiej jeśli chodzi o zasoby.
Drugi element, który chciałem podkreślić, też w wersji security – który nabiera niezwykle dużej rani zwłaszcza w ostatnich latach – to jest tak zwana bezpieczna komunikacja rządowa, czyli program GOVSATCOM, który najprawdopodobniej zostanie uruchomiony w sensie usług oferowanych przez ten program już w przyszłym roku. W tym zakresie Polska Agencja Kosmiczna koordynowała projekt ENTRUSTED, który miał za zadanie przygotować wytyczne jak będzie ten system funkcjonował w Europie. Finalnie oczywiście rządy państw są zainteresowane tą bezpieczną komunikacją państwową, ale także ta infrastruktura będzie dostępna dla podmiotów nie tylko publicznych, ale każdy może ubiegać się o dostęp do tej bezpiecznej komunikacji, pod warunkiem autoryzacji przez instytucję rządową. Zachęcam państwa do odwiedzenia strony Agencji, bo tam jest taki kurs, online course, który pokazuje całe tło tego przedsięwzięcia, które jest budowane od kilku lat, a uruchomione będzie w przyszłym roku.
Fot. Kazimierz Netka.
Trzeci, być może najważniejszy aspekt, to jest ten, związany z obserwacją Ziemi. Państwo wiedzą, że tak zwany Polski Program Kosmiczny czy też Krajowy Program Kosmiczny rodzi się długo i jego uruchomienie troszeczkę obwarowane jest funduszami związanymi z programem odbudowy. Natomiast Agencja już prowadzi działania, żeby pewne elementy tego programu zacząć realizować mimo obwarowania uruchomienia tamtych środków. Propozycja, którą państwo tu słyszą, będzie miała charakter zamawiania usług, które będą zorientowane na usługi związane z tak zwanym narodowym Satelitarnym NSIS – Narodowy System Informacji Satelitarnej. W tym zakresie Agencja już przygotowała pewne usługi i serwisy, które związane są z typowymi aspektami, które ten obszar z punktu widzenia administracji jest zainteresowany, czyli planowanie przestrzenne, rolnictwo, zdrowie – te wszystkie elementy, które rekomendowane są przez Europejską Agencję Kosmiczną jako obszary, w których dane satelitarne są używane. To, co być może jest najważniejsze, że z punktu widzenia działań Agencji nie chodzi tylko o serwisy, usługi, produkty. Trzeba zbudować infrastrukturę w kraju, by udostępniać ogrom danych, które mamy. Druga rzecz: trzeba zwiększać świadomość społeczeństwa – tak zwanych Klientów tych usług, aby wiedzieli o co chodzi i to wszyscy państwo częściowo robią w ramach właśnie konferencji, za co bardzo dziękuję.
Czwarty obszar działalności to jest prawo – w tym zakresie wymaga zmian. W ramach tej konferencji też wielokrotnie o tym mówiono. Agencja prowadzi też konsultacje związane z tym aby przygotować wytyczne w zakresie zmian legislacyjnych.
To tyle z tytułu informacji o ostatnich elementach działalności Agencji. Dziękuję za zaproszenie na kolejne to wydarzenie i gratuluję organizatorom za wolę przygotowania tego wydarzenia – powiedział prof. Marek Moszyński, wiceprezes i ekspert Polskiej Agencji Kosmicznej.
Wojna to sposób na zarabianie pieniędzy. Niektóre państwa to wykorzystują handlując rosyjskimi towarami, mimo nałożenia sankcji, mimo istnienia satelitarnych, kosmicznych kontroli. Jak o dlaczego tak się dzieje – mówił prof. Marek Grzybowski – prezes Bałtyckiego Klastra Morskiego i Kosmicznego. Wystarczy do tego zakłócania posłużyć się urządzeniem, które można kupić w internecie za 20 000 złotych – 20 000 euro. Pan Profesor przedstawił wykład pt. „Oszustwa satelitów i sieci informatyczne. Omijanie sankcji w transporcie morskim po ataku Rosji na Ukrainę w światowym transporcie surowców strategicznych”.
– Przygotowałem krótką prezentację jak można omijać satelity, internet, sztuczną inteligencję i tym podobne. Jak państwu wiadomo, sztuczna inteligencja nigdy nie wygra z prawdziwą głupotą i z cwaniactwem – zażartował prof. Marek Grzybowski, na wstępie do swego wykładu. Na początek przedstawił informacje na temat Bałtyckiego Klastra Morskiego i Kosmicznego:
Fot. Kazimierz Netka.
– Bałtycki Klaster Morski i Kosmiczny funkcjonuje od ponad 20 lat; formalnie w 2009 roku został założony przez kilku przedsiębiorców, prezesów, którzy działali w Krajowej Izbie Gospodarki Morskiej, bo doszli do wniosku, jeżdżąc po świecie, że istnieje konieczność założenia klastra i ten Bałtycki Klaser Morski i Kosmiczny istnieje, ale myśmy na początku założyli Polski Klaster Morski. W związku z tym, że uczestniczyliśmy w projektach interregowskich w regionie Morza Bałtyckiego, że wspólnie z Komisją Nauk Kosmicznych PAN zaczęliśmy robić konferencje, okazało się, że co najmniej musimy zajmować się Bałtykiem, więc powstał Bałtycki Klaster Morski i Kosmiczny.
Oto jak wyglądają oszustwa w handlu towarami zakazanymi na mocy sankcji zastosowanych wobec Rosji:
Najnowsza informacja, z 23 marca, ze strony Shipping Watch; dzisiaj rano ściągnięte: że wszystko da się omijać, oszukiwać i możemy wprowadzić sankcje, a będzie tak, jak jest.
Firma, z której materiałów korzystamy to WinWords, która robi bieżące raporty z tego, co dzieje się ze statkami rosyjskimi i z produktami strategicznymi, które eksportowane są przez Rosję – mówił profesor Marek Grzybowski. Publicznie został ogłoszony raport w lutym, więc podaję dane z lutego i tak to wyglądało, że są techniki, żeby – nawet gdy nas satelity śledzą czy systemy informatyczne śledzą w portach i wiemy co się dzieje na Zatoce – to w efekcie mamy taką sytuację, że zawsze znajdzie się miejsce, żeby tę ropę na przykład przesłać tam, gdzie jest popyt.
Dane, które pokazuję, na dole informacja: średnia miesięczna, możecie Państwo zobaczyć jak to wygląda – w okresie gdy trwa już wojna – w portach krajów pod inną bandera i pod innym układem.
Fot. Kazimierz Netka.
Nałożone sankcje na to, żeby eksportować do Rosji, towary wysoko przetworzone: wstrzymano dostawy kontenerów, ale na tym skorzystało jedno państwo, którego porty zaczęły być bardziej aktywne (Turcja) i to poprzez informacje satelitarne. Oczywiście te statki przeładowujące rosyjska ropę wyłączają systemy informacyjne, zmieniają bandery, ale można dzięki sztucznej inteligencji śledzić, co dalej z tym statkiem czy towarem się dzieje.
Wszyscy uczestniczą w rynku, który daje szanse na zarobienie. Wojna to sposób na zarabianie pieniędzy i w tej chwili mamy taką sytuację, że korzystają z tego armatorzy z różnych obszarów i państw, natomiast jak państwo widzicie, są tutaj wymienione obszary, gdzie, możemy śledzić te aktywności polegające na przepompowaniu paliwa z jednego statku na drugi, chociaż jest to dosyć złożone – mówił prof. Marek Grzybowski, bogato ilustrując swój wykład slajdami. – Wystarczy przeflagować statek, wyłączyć systemy informacyjne i statek już jest inny, ale być może ta sytuacja też nie jest rejestrowana, bo ta sztuczna inteligencja przegrywa z cwaniactwem.
Ktoś musi te surowce energetyczne, strategiczne importować. Wyraźnie widać trzech łamistrajków, ale jest ich więcej. Także w Europie.
Na mapie widzimy, jak to wygląda w rzeczywistości. Są porty, do których to dociera, jest parę takich portów, gdzie odbywają się przeładunki.
Wykorzystywane jest także morze wewnętrzne i jest reeksport surowców strategicznych.
Globalnie jak się to zbierze, widzimy jak zmieniły się łańcuchy logistyczne w dosyć krótkim czasie. Armatorzy, firmy ubezpieczeniowe, firmy agencyjne świetnie przystosowały się do nowej sytuacji na rynku. Trochę szoku było w lutym, marcu i kwietniu i później już wszystko poszło.
Porty jesteśmy w stanie sobie wyobrazić co jest newralgicznym punktem, gdzie kończy się i zaczyna działalność, bo po to ładuje się w jednym porcie by w innym wyładować.
O tym będziemy mówić podczas dyskusji. Wprowadzeniem będzie prezentacja pana Macieja Brzozowskiego z Przedstawicielstwa Portu Hamburg w Polsce.
Ten schemat będzie nam towarzyszył w czasie dyskusji. Jesteśmy narażeni na cyberataki, a także na to, co jest na satelitach. Bo satelity mają coraz nowsze urządzenia. Sprawa wygląda w ten sposób, że po prostu niestety, jest to tak proste złamanie systemów bezpieczeństwa w portach i systemów satelitarnych, że aż szokujące. Ostatnio w internecie można znaleźć trochę bardziej skomplikowane urządzenie za 20 000 złotych. Jeszcze bardziej skomplikowane kosztuje 20 000 euro i można nim zakłócać każdy system związany ze śledzeniem statków, z tym co się dzieje w portach i tak dalej i tym podobnie – powiedział prof. Marek Grzybowski – prezes Bałtyckiego Klastra Morskiego i Kosmicznego.
– Te konferencje mają być forum do spotkań sektora gospodarczego z sektorem naukowym ogólnie pojętym – mówił prowadząc spotkanie, prof. Mirosław Darecki – kierownik Zakładu Fizyki Morza Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk:
Fot. Kazimierz Netka.
– My jako naukowcy bardzo byśmy też chcieli by nasza wiedza, to, co wymyślimy, żeby to było używane przez sektor gospodarczy, bo to zapewnia nam zwiększenie dobrobytu, zwiększenie naszego potencjału. To jest to, o co zawsze nam chodzi.
Będzie panel o bezpieczeństwie w portach – gdzie praktycy będą mówili o zagrożeniach i pewnie dadzą sygnały o potrzebach i tutaj mam nadzieję, że my jako naukowcy ale też przedstawiciele firm, które pracują w sektorze kosmicznym, które oferują pewne produkty i rozwiązania, może podchwycą pewne idee i za jakiś czas będą mogli coś zaoferować.
Zakończymy to sesją naukową. Przedstawiciele dwóch prężnych firm z dziedziny IT, przedstawią co oni oferują, ale oczywiście zaczniemy od naszych Young Stars, czyli od sesji młodych naukowców, którzy przedstawią swoje osiągnięcia – mówił prof. Mirosław Darecki – kierownik Zakładu Fizyki Morza Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk. – Young Stars będą oceniane przez kapitułę, pod przewodnictwem profesora Edmunda Wittbrodta. Nagrodą jest tajemniczy kuferek z zawartością dla najlepszego referatu Young Stars – dodał pan profesor Mirosław Darecki.
Konkurs „Młodych Gwiazd” prowadził prof. Sławomir Sagan – zastępca dyrektora ds. naukowych Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk.
Fot. Kazimierz Netka.
Referaty na temat swej działalności przedstawili: Marcin Jasiukowicz – Magdalena Sadowska (PG Gdańsk, SimLE); Patryk Sapiega (IMGW Gdynia); Maksymilian Minta (PRACOWNIA NEPTUN, Gdańsk); Katarzyna Dragańska-Deja (IOPAN Sopot); Monika Gierszewska (PG Gdańsk).
W części konferencji „PRZESTRZEŃ I MORZE – APLIKACJA, PANEL EKSPERTÓW. e – prezentacja wprowadzająca: Port w Hamburgu – Bezpieczeństwo i cyberbezpieczeństwo w terminalach, ruchu statków, samochodach i pociągach (studium przypadku), przedstawił Maciej Brzozowski, Hafen Hamburg Marketing eV Biuro Portu w Hamburgu w Polsce:
Fot. Kazimierz Netka.
Panel: „Czy polskie porty są na takim samym poziomie bezpieczeństwa w organizacji transportu morskiego, samochodowego, kolejowego i śródlądowego jak Port w Hamburgu? Czy w dobie gorącej wojny na Ukrainie i zagrożenia zerwania łańcuchów logistycznych Polska powinna nadal rozwijać odporność na szpiegostwo satelitarne i cyberataki, fizyczne zagrożenia z lądu i morza oraz zagrożenie ze strony dronów?” Prowadził prof. dr Marek Grzybowski prof. (em) Akademia Morska.
Fot. Kazimierz Netka.
Paneliści: Dominik Landa – starszy dyrektor ds. gospodarki morskiej, logistyki i SCM; Kacper Synowiecki – dyrektor ds. Bezpieczeństwa, Pion Dyrektora Naczelnego, Zarząd Morskiego Portu Gdynia; Maximilian Minta, CEO NEPTUN STUDIO; prof. Andrzej Stateczny – prezes zarządu ds. Techniki Morskiej Marine Technology; Krzysztof Anzelewicz – wiceprezes Baltic Sea & Space Cluster Bałtyckiego Klastra Morskiego i Kosmicznego.
Panel pt. RZESTRZEŃ I MORZE – NAUKA I ZASTOSOWANIE prowadziła prof. Mirosława Ostrowska- wiceprezes Polskiej Akademii Nauk.
Program konferencji przewidywał, że w tej części wystąpią też: : prof. Mirosław Darecki (IOPAN Sopot); Krzysztof Samp (iTTi, Poznań); Bożena Łapeta (IMGW Kraków); Małgorzata Kępińska-Kasprzak, Piotr Struzik (IMGW Poznań i IMGW Kraków); Krzysztof Kanawka (Blue Dot Solutions, Gdańsk.
Kazimierz Netka
Czytaj również na portalu: netka.gda.pl