Fot.: MIIWŚ w Gdańsku.
Muzeum II Wojny Światowej przygotowuje nową ekspozycję około 200 zabytków odkrytych przez archeologów MIIWŚ na Westerplatte
W piątek, 1 września 2023 roku, wcześnie rano, bezpośrednio po zakończeniu głównych uroczystości związanych z obchodami 84. rocznicy wybuchu II wojny światowej, w budynku byłej elektrowni Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte odbyła się konferencja prasowa, poświęcona m.in. dalszym pracom upamiętniania bohaterskiej obrony Westerplatte. Przedstawiono zaawansowanie współczesnych działań dotyczących wykorzystania do celów historycznych budynku byłej elektrowni Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Elektrownia ta jest modernizowana w celu przystosowania jej do potrzeb przyszłej wystawy zabytków archeologicznych odkrytych w ciągu ostatnich kilku lat na Westerplatte. Wydarzenie zorganizowało Muzeum II Wojny Światowej (MIIWŚ) w Gdańsku.
W konferencji udział wzięli m.in.: sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, generalny konserwator zabytków dr Jarosław Sellin, dr hab. Grzegorz Berendt (prof. UG) – dyrektor Muzeum II Wojny Światowej oraz Piotr Zając – kierownik projektu przedmiotowej inwestycji z ramienia MIIWŚ. Spotkanie prowadziła dr Zuzanna Szwedek-Kwiecińska – rzecznik prasowy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku i przekazała nam następujące wiadomości:
W czasie konferencji m.in. podsumowano dotychczasowe prace modernizacyjne wykonane w budynku byłej elektrowni Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Obiekt jest przygotowywany do otwarcia w nim wystawy. Na ekspozycji docelowo znajdzie się około 200 zabytków odkrytych w toku prowadzonych przez zespół archeologów MIIWŚ badań na terenie Westerplatte.
Jako pierwszy głos zabrał minister Jarosław Sellin:
Fot.: MIIWŚ w Gdańsku.
– Przy okazji tej 84. rocznicy wybuchu II wojny Światowej tutaj, na Westerplatte, którą tradycyjnie jako państwo polskie tutaj obchodzimy, chcieliśmy państwa poinformować, co dzieje się w sprawie dużego planu, zorganizowania i zbudowania na terenie Westerplatte, czegoś, co od lat nazywamy „muzeum plenerowym”. […] Dzisiaj znajdujemy się w elektrowni – oryginalnym budynku. To jest rzadkość, że na terenie Westerplatte, tak przecież zbombardowanym, oryginalny budynek się zachował. To jest oryginalny przedwojenny budynek, w którym po gruntownej modernizacji, która już się dokonała, będziemy mogli wyeksponować i zorganizować wystawę artefaktów wydobytych w ramach badań archeologicznych. Jak mnie poinformował dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, w tej przestrzeni i będzie można te oryginalne obiekty oglądać. Przygotowujemy się też do rozpoczęcia budowy w zakresie nowego parkingu i budynku punktu obsługi ruchu turystycznego u nasady półwyspu, która ma niebawem ruszyć.. To wymaga jednak odpowiedniej infrastruktury. Stąd parking i budynek obsługi ruchu turystycznego u nasady półwyspu. I wreszcie ostatnia i być może najambitniejsza część tego planu – budowa oddziału Muzeum na Westerplatte. Mniej więcej w tym miejscu, w którym odbywały się uroczystości, powstanie nowy obiekt – pawilon wystawienniczy, w którym znajdzie się między innymi wystawa opowiadająca o walce, która się tu odbyła, ale też o wojnie obronnej 1939 roku. W gruncie rzeczy będzie to budynek niejako „podziemny”. Nie będzie on mocno wyeksponowany w górę, aby nie zakłócać jak gdyby tej przestrzeni, którą tutaj mamy, ale takie muzeum tam będzie zlokalizowane. Chcemy zakończyć prace w roku 2027. A więc w latach: 2020 – wejście i wzięcie odpowiedzialności za ten teren, 2027 – mamy nadzieję, zakończenie tych wszystkich prac. To nie jest długi czas na tak ambitny plan, ale mamy zamiar ten plan w takim właśnie czasie wykonać.
Następnie głos zabrał dyrektor Grzegorz Berendt:
– Jesteśmy w miejscu szczególnym, tak jak zwrócił uwagę pan minister, ale też chciałbym podkreślić, że dawna siłownia elektryczna składnicy również pokazywała jeden z aspektów funkcjonowania Wojskowej Składnicy Tranzytowej, a mianowicie nowoczesność rozwiązań wymyślonych, zrealizowanych przez polskich projektantów, konstruktorów, inżynierów na terenie. […]
Fot.: MIIWŚ w Gdańsku.
Ja, proszę państwa, chciałbym zapewnić wszystkich, że prace są realizowane systematycznie przez zespół kierowany przez pana inżyniera Piotra Zająca. On też krótko scharakteryzuje te etapy, które przed nami od dziś do końca 2027 roku. Wielkie przedsięwzięcie o łącznej wartości szacowanej na dziś na około 350 milionów złotych, uwzględniając wszystkie etapy i zadania – od sprawdzenia terenu pod względem saperskim, przez prace archeologiczne, planistyczne, procedury przetargowe, konkursy, prace projektowe i w końcu same roboty budowlane i budowę wystaw. To zajmuje czas, to trwa, natomiast my jako jednostka podległa ministerstwu, jako muzeum, zespół kierowany przez inżyniera Zająca pracujemy systematycznie, wypełniając, wykorzystując wszystkie możliwości, które istnieją, i jesteśmy w tym wspierani przez nasz organ prowadzący, czyli Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ta fachowa praca i wsparcie ministerstwa sprawia, iż w mojej ocenie jako szefa muzeum, terminy, które zarysowałem w programie przedstawionym w lipcu 2021 roku, mogą być dotrzymane. Jeśli chodzi o obiekt, w którym się właśnie znajdujemy, oraz jego otoczenie, mamy tu z jednej strony odtworzenie w jak największym zakresie wyglądu tej przestrzeni sprzed 1 września 1939 roku, ale teraz również nowe elementy, niezbędne dla celów funkcjonowania naszego Muzeum, i my wyraźnie zaznaczymy, co jest tym fragmentem oryginalnym, a co jest nowym obiektem.
Kolejno, inżynier Piotr Zając – kierownik Działu Inwestycyjnego MIIWŚ, przybliżył harmonogram prac w związku z realizacją inwestycji „Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 – Oddziału Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku” na Westerplatte:
– Budynek byłej elektrowni został zmodernizowany w drugim etapie naszej inwestycji na Westerplatte, realizowanym po budowie cmentarza Żołnierzy Wojska Polskiego. Kolejnym etapem, o którym była mowa wcześniej, jest budowa budynku obsługi ruchu turystycznego oraz przebudowa parkingu znajdującego się u nasady półwyspu. Planujemy rozpoczęcie prac budowlanych w ww. zakresie na przełomie III i IV kwartału tego roku, a ich zakończenie, wraz z procedurami odbiorowymi i uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie, do końca roku 2024. Jest to niezmiernie istotny, kluczowy etap całej inwestycji z uwagi na konieczność zapewnienia odpowiednich, godnych warunków dla osób chcących odwiedzić półwysep oraz przyszły oddział Muzeum na Westerplatte. Podkreślam, że na dzień dzisiejszy na całym półwyspie Westerplatte brak jest takiej infrastruktury. Kolejnym etapem jest realizacja głównego zadania w ramach inwestycji, obejmującego cały półwysep. W zakres tego zadania wchodzi między innymi budowa głównego pawilonu wystawienniczego, odbudowa wybranych obiektów historycznych, w których będą zlokalizowane wystawy, a także uczytelnienie w terenie pozostałych obiektów, które nie są przewidziane do odbudowy. Dodatkowo inwestycja obejmie odtworzenie historycznych ścieżek komunikacyjnych sprzed września 1939 roku i całe zagospodarowanie terenu, w tym wykonanie pełnej infrastruktury uzbrojenia terenu. W tym momencie jesteśmy w trakcie dwuetapowego konkursu architektonicznego, realizowanego zgodnie z ustawą PZP. Planujemy rozstrzygnięcie konkursu jeszcze w listopadzie tego roku. Następnie zostanie podpisana umowa ze zwycięzcą tego konkursu na projektowanie architektoniczno – budowlane, która obejmie także uzyskanie wszelkich wymaganych prawem decyzji administracyjnych. W wyniku podobnej procedury wyłoniony zostanie także projektant wystaw. Pod koniec 2025 roku planujemy ruszyć na podstawie ww. dokumentacji projektowych z robotami budowlanymi obejmującymi już cały półwysep. Otwarcie oddziału naszego Muzeum na Westerplatte ze wszystkimi planowanymi obiektami i wystawami planowane jest z końcem 2027 roku.
Dla Wojskowej Składnicy Tranzytowej elektrownia miała znaczenie strategiczne. Dzięki tej elektrowni, zbudowanej w 1926 roku, Polacy zdobyli niezależne źródło energii. W konsekwencji byli przygotowani na odcięcie dostaw prądu z Wolnego Miasta Gdańska.
W trakcie walk we wrześniu 1939 roku Polacy nie korzystali z elektrowni. Energię elektryczną czerpali z dodatkowego generatora ulokowanego w nowych koszarach. Obiekt ten zachował się do dzisiaj w stanie niemal niezmienionym od 1939 roku.
Adaptacja elektrowni do potrzeb ekspozycyjnych i upamiętniania tego, co działo się na Polu Bitwy Westerplatte, realizowana jest w ramach dotacji celowej ze środków Ministerstwa i Kultury Dziedzictwa Narodowego, przeznaczonej na realizację zadania pod nazwą: „Budowa Muzeum Westerplatte i rewitalizacja Pola Bitwy 1939” – poinformowała dr Zuzanna Szwedek-Kwiecińska – rzecznik prasowy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
(K.N.)
Proszę, czytaj również na portalu: netka.gda.pl