Na zdjęciu: Na torfowisku w Słowińskim Parku Narodowym. Fot. Kazimierz Netka.

Wykupy działek w parkach narodowych, dotowanych przez NFOŚiGW, nie mają charakteru wywłaszczania. Ich realizacja następuje według cen rynkowych.

Naturalne ekosystemy w parkach narodowych będą chronione jeszcze lepiej. Kolejne wykupy gruntów prywatnych, które przeprowadzą Wigierski Park Narodowy, Kampinoski Park Narodowy, Biebrzański Park Narodowy, Wielkopolski Park Narodowy i Słowiński Park Narodowy, przyczynią się do ochrony unikatowej roślinności (fitocenozy), różnych gatunków zwierząt (zoocenozy) oraz mniejszych organizmów żywych (mikrobiocenozy). Dwanaście dotacji NFOŚiGW przyznanych ostatnio na te cele pięciu parkom narodowym dało sumę prawie 1,1 mln zł.

Umowy potwierdzające przekazanie pomocy finansowej przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej podpisała Dyrektor Departamentu Ochrony Przyrody i Edukacji Ekologicznej NFOŚiGW Małgorzata Adamska. Środki będą pochodzić z programu priorytetowego NFOŚiGW Ochrona i przywracanie różnorodności biologicznej i krajobrazowej, Część 1) Ochrona obszarów i gatunków cennych przyrodniczo – czytamy w komkunikacie, który przysłał nam Dyrektor Sławomir Kmiecik – rzecznik prasowy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Wigierski Park Narodowy

Dwa projekty w Wigierskim Parku Narodowym zostaną dofinansowane przez NFOŚiGW kwotami 52 700 zł oraz 63 200 zł. Obie umowy potwierdzające dofinansowania sygnował Dyrektor WPN Jarosław Borejszo. Dotacje umożliwią wykupienie ziemi we wsi Czerwony Krzyż (0,4902 ha) oraz we wsi Maćkowa Ruda (0,41ha). Grunty te znajdują się na obszarze Natura 2000 PLB 200002 „Puszcza Augustowska” oraz PLH 200004 „Ostoja Wigierska”. Ponadto obejmuje je Konwencja Ramsarska, czyli układ międzynarodowy dotyczący ochrony przyrody, który został podpisany 2 lutego 1971 r. podczas konferencji w irańskim kurorcie Ramsar.

Jedna z planowanych do wykupu działek znajduje się w pasie ochronnym wyznaczonym dla siedlisk Natura 2000: kompleksu łąk świeżych i wód jeziora Wigry (twardowodne oligo- i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea). Teren ten jest miejscem żerowania takich ptaków, jak: derkacz, trzmielojad, kania czarna, puchacz, błotniak stawowy i orlik krzykliwy (gatunki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej). Obszar przylega bezpośrednio do rzeki Czarna Hańcza.

Druga zaplanowana do wykupu działka we wsi Maćkowa Ruda otoczona jest siedliskami Natura 2000 – torfowiskami wysokimi, torfowiskami zasadowymi (o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk), torfowiskami przejściowymi oraz borem sosnowym bagiennym. Przylega także do Czarnej Hańczy. Grunt jest położony na terytorium występowania. Po wykupie wspomniane tereny staną się własnością Skarbu Państwa.

Biebrzański Park Narodowy

Pięć działek (1,88 ha, 5,4883 ha, 9,5673 ha, 0,81 ha, 2,97 ha) Biebrzański Park Narodowy zakupi za dotacje otrzymane z NFOŚiGW. Wynoszą one odpowiednio: 21 400 zł, 52 700 zł, 94 190 zł, 7 450 zł, 25 511 zł (razem 201 251 zł). Wszystkie umowy potwierdzające przekazanie pomocy finansowej podpisał Dyrektor Biebrzańskiego Parku Narodowego Andrzej Grygoruk. Zaplanowane do wykupu grunty leżą w granicach Parku. Pozyskanie jednego z nich w miejscowości Olszowa Droga pomoże w ochronie siedliska lęgowego czterech cennych gatunków ptaków: puchacza, żurawia, dzięcioła białogrzbietego i dzięcioła średniego. W innych miejscach ochrona obejmie zagrożone wyginięciem takie gatunki ptaków, jak: wodniczka, orlik grubodzioby, orlik krzykliwy, dubelt, kulik wielki, rycyk, kszyk, derkacz, kropiatka, podróżniczek, błotniak stawowy, bocian czarny, dzięcioł zielonosiwy i dzięcioł białogrzbiety.

Działka w obrębie Okrasina znajduje się w miejscu występowania 14 cennych gatunków ptaków, m.in. błotniaka stawowego, błotniaka łąkowego, kszyka, derkacza, krwawodzioba i dzięciołów (białogrzbietego, zielonosiwego i średniego). Ponadto na 0,26 ha występuje rzadkie na tym terenie siedlisko naturowe – wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi.

Nabycie terenu w okolicy miejscowości Budy pozwoli ochraniać inne zagrożone wyginięciem gatunki ptaków: orlika grubodziobego, bociana czarnego, bielika, bąka, żurawia i rycyka. Z kolei zakup działek w miejscowości Woźnawieś oraz Wólka Piaseczna będzie krokiem ku ochronie: orlika krzykliwego, derkacza, kszyka, wodniczki, kropiatki, błotniaka stawowego, podróżniczka, bąka, żurawia i krwawodzioba. Opieką zostaną objęte siedliska przyrodnicze, gdzie znajdują się górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak.

Wielkopolski Park Narodowy

10 500 zł i 11 353 zł dofinansowania otrzyma Wielkopolski Park Narodowy na wykupy nieruchomości gruntowych (o powierzchni 0,1142 ha oraz 0,1251 ha) położonych w miejscowości Witobel. Całkowite koszty pozyskania gruntów to 23 500 i 36 500 zł. Umowy potwierdzające przekazanie pomocy finansowej podpisał Dyrektor Wielkopolskiego Parku Narodowego Zbigniew Sołtysiński.

Działki leżą na terenie obszarów Natura 2000 – „Ostoja Wielkopolska” PLH300010 oraz „Ostoja Rogalińska” PLB300017. Ponadto usytuowane są w regionalnym korytarzu ekologicznym rzeki Samicy i znajdują się w zlewni jeziora Witobelskiego. Obecnie działki mają charakter nieużytków. Inicjatywa wykupów podjęta przez WPN pozwoli na wyeliminowanie zagrożenia nielegalnego zabudowania terenów położonych przy brzegu jeziora Witobelskiego. Zostaną one przeznaczone na cele szeroko rozumianej ochrony przyrody.

Kampinoski Park Narodowy

Dwie dotacje NFOŚiGW zostaną przekazane Kampinoskiemu Parkowi Narodowemu na wykup dwóch działek w celu rekonstrukcji krajobrazu przyrodniczego (144 300 zł oraz 132 000 zł), co potwierdziła umowa podpisana przez Dyrektora KPN Mirosława Markowskiego. Dotacje pokryją koszty całkowite wykupów. I tak, zakup gruntu w miejscowości Brzozówka (5,28 ha) pozwoli objąć ochroną występujące tam siedliska tzw. zmiennowilgotne łąki olszewnikowo-trzęślicowe, niżowe łąki użytkowane ekstensywnie oraz łęg olszowo-jesionowy. Pod ścisłą ochroną znajdą się zagrożone gatunki roślin (goździk pyszny, czarcikęsik Kluka) i ptaków (derkacz, dudek, bielik, batalion, kulik wielki, łęczak i przepiórka).

Z kolei pozyskanie prawa własności wobec zabudowanej działki w Roztoce (0,0676 ha) pomoże KPN objąć ochroną występujące na niej siedliska: wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi, niżowe świeże łąki (użytkowane ekstensywnie), a także zagrożone gatunki roślin (np. sasanka łąkowa) i ptaków (derkacz i dudek).

Słowiński Park Narodowy

Na zdjęciu: Słowiński Park Narodowy – ruchome wydmy. Fot. Kazimierz Netka

NFOŚiGW przekaże na rzecz Słowińskiego Parku Narodowego dotację w kwocie 483 473 zł na wykup nieruchomości o powierzchni 26,76 ha położonej we wsi Izbica, leżącej na terenie obszarów Natura 2000 „Ostoja Słowińska” PLH 220023 oraz „Pobrzeże Słowińskie” PLB 220003. Umowę w tej sprawie podpisał Dyrektor SPN Marek Sobocki. Jednocześnie grunt ten znajduje się na terenie Światowego Rezerwatu Biosfery UNESCO MAB „Człowiek i Biosfera” oraz obszarze objętym Konwencją Ramsarską „O obszarach wodno-błotnych mających międzynarodowe znaczenie, zwłaszcza dla środowiska ptaków wodnych”.

Planowane do wykupu tereny położone są pomiędzy ujściem Starej Łeby do jeziora Łebsko na południu oraz ujściem Łeby do jeziora na północy, granicząc od zachodu z wąskim pasem gruntów SPN. Znajdują się na niewielkim wyniesieniu stanowiącym naturalny piaszczysto-żwirowy wał brzegowy jeziora Łebsko, porośnięty mozaiką zbiorowisk roślinnych w przekroju od suchych przez wilgotne do szuwarowych. Na obszarze tym występują siedliska Natura 2000: łąki wilgotne z rzędu Molinietalia, murawy napiaskowe z klasy Nardo-Callunetea, murawy ze śmiałkiem darniowym i wrzosem, łąki świeże z rzędu Arrheneteretalia i kwaśna młaka turzycowa. Ponadto teren ten stanowi miejsce żerowania dla licznych gatunków znajdujących się na „Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych”. Stwierdzono tam występowanie 22 gatunków ptaków, m.in. derkacza, orlika krzykliwego, trzciniaka, żurawia, trzmielojada, srokosza i gąsiorka, 3 gatunków ssaków z rzędu nietoperzy: mroczka późnego, karlika większego i nocka rudego, a ponadto 3 gatunków gadów i 3 gatunków płazów. Zakup pozwoli SPN na działania z zakresu ochrony czynnej.

Wykup ten w zasadniczym stopniu będzie spowodowany przyczyną społeczną. Właścicielka nieruchomości, mieszkająca obecnie w Holandii, swoją prośbę o nabycie gruntu uzasadniła ciężką sytuacją życiową wynikającą ze stanu zdrowia i konieczności pozyskania środków na leczenie i specjalistyczną opiekę. Trudna sytuacja życiowa została potwierdzona przez Wójta Gminy Główczyce na podstawie dostarczonej dokumentacji medycznej. Koszt całkowity wykupu wyniesie 537 193 zł.

Przy okazji podjęcia przedsięwzięcia SPN poinformował, że od wielu lat nasila się proces przeznaczania prywatnych gruntów rolnych, położonych na terenie Parku, pod zabudowę. W przypadku wspomnianych wyżej działek w przeszłości były czynione starania, aby zlokalizować tam ośrodek wczasowy i marinę żeglarską. Według oceny SPN, jest to ostatni moment, kiedy nieruchomość jest do nabycia w całości na korzystnych warunkach cenowych – tak, aby skutecznie ochronić ten ważny przyrodniczo teren.

Opisane wyżej 12 wykupów w parkach narodowych, dotowanych przez NFOŚiGW, nie ma charakteru wywłaszczania. Ich realizacja następuje według cen rynkowych – wynika z informacji, które przekazał nam Dyrektor Sławomir Kmiecik – rzecznik prasowy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

(K.N.)

Czytaj również na portalu: netka.gda.pl