Źródło ilustracji: IPN.

Pierwsza w Polsce ekspozycja poświęcona Zbrodni Ponarskiej i jej ofiarom

Ponary to największe miejsce kaźni Polaków na dawnych Kresach Północno-Wschodnich w okresie II wojny światowej. Wśród polskich ofiar znalazła się elita kulturalna i intelektualna Wilna, żołnierze Armii Krajowej oraz patriotycznie nastawiona młodzież z organizacji konspiracyjnej Związek Wolnych Polaków. W okresie od lipca 1941 r. do lipca 1944 r. niemieccy okupanci i ich litewscy kolaboranci zamordowali w Ponarach około 100 tysięcy osób. 90% spośród nich, to obywatele II Rzeczypospolitej narodowości żydowskiej, polskiej, romskiej i tatarskiej.

Wystawa powstała z inicjatywy Stowarzyszenia Rodzina Ponarska i została sfinansowana przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku. Twórcą ekspozycji jest Przemysław Namsołek – członek Zarządu Głównego i wiceprezes Oddziału Pomorskiego Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, wiceprezes Stowarzyszenia Rodzina Ponarska. Prace trwały dosyć długo (siedem miesięcy). W celu pozyskania fotografii, autor wystawy prowadził poszukiwania w zasobach archiwalnych Instytutu Pamięci Narodowej, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Centralnego Archiwum Wojskowego, ponadto nawiązał kontakty z kilkunastoma krewnymi ofiar Zbrodni Ponarskiej. Później dokonał wyboru fotografii i sporządził podpisy pod nimi. Większość fotografii zamieszczonych na wystawie nie była nigdzie wcześniej publikowana.

Recenzję wystawy przygotowała dr hab. Monika Tomkiewicz – pracownik IPN-u i członek Zarządu Oddziału Pomorskiego Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej.

Wystawa składa się z 15 plansz, a na połowie z nich zaprezentowano fotografie 19 ofiar zbrodni: żołnierzy Armii Krajowej, członków Związku Wolnych Polaków, zakładników zamordowanych 17 września 1943 r. i innych polskich ofiar.

Wystawa zostanie przygotowana w reprezentacyjnym miejscu Gdańska, na Głównym Mieście. Wszystkie teksty na planszach są dwujęzyczne – w języku polskim i angielskim. Ekspozycję będzie można obejrzeć do 29 września 2023 r., a w kolejnych miesiącach wystawa ma być pokazana w wielu miastach Polski.

Drugi egzemplarz wystawy trafi na własność Rodzinie Ponarskiej; zabrany zostanie na Uroczystości Ponarskie na Litwie. Wystawa będzie prezentowana w Wilnie w dniach 21 – 26 września 2023 r., w Domu Kultury Polskiej.

(K.N.)

Proszę, czytaj również na portalu: netka.gda.pl