Fot. Kazimierz Netka.

Polska Agencja Kosmiczna członkiem europejskiego konsorcjum ds. robotyki kosmicznej PERASPERA

 

Celem inicjatywy PERASPERA jest wspieranie kompetencji europejskiego przemysłu w zakresie robotyki planetarnej i orbitalnej oraz demonstracja w przestrzeni kosmicznej kluczowych technologii związanych z tymi dziedzinami. Członkostwo Polski w konsorcjum może ułatwić podmiotom krajowego sektora kosmicznego udział w innowacyjnych projektach kosmicznych komplementarnych do programów ESA, współpracę z dużymi europejskimi podmiotami oraz testowanie technologii z obszaru robotyki orbitalnej i planetarnej w przestrzeni kosmicznej – napisano w komunikacie, który przekazał nam Andrzej Solecki – dyrektor Biura Organizacyjnego Polskiej Agencji Kosmicznej.

Fot. Kazimierz Netka

Robotyka kosmiczna jest jedną ze specjalizacji technologicznych krajowego sektora kosmicznego. Polskie podmioty posiadają bogate doświadczenie w obszarze robotyki naziemnej i realizują projekty z zakresu systemów robotyki kosmicznej. W tej dziedzinie renomowane instytuty badawcze, znaczące uczelnie techniczne i prężnie działające podmioty z sektora MŚP mają najwybitniejsze osiągnięcia, takie jak udział w ważnych międzynarodowych misjach kosmicznych: misji Rosetta ESA, na potrzeby której wykonano w Polsce instrument o nazwie MUPUS, misji InSight NASA, podczas której wykorzystany ma być stworzony w kraju mechanizm wbijający instrumentu HP3 czy rosyjskiej misji Phobos-Grunt, dla której powstał penetrator podpowierzchniowy o nazwie CHOMIK. Polskie podmioty są także zaangażowane w aktualnie przygotowywane programy i misje ESA, takie jak np.: ExoMars, E.Deorbit w ramach programu CleanSpace czy Lunar Lander.

Fot. Kazimierz Netka

W dziedzinie robotyki kosmicznej Polacy mają najszersze kompetencje w zakresie tzw. eksploracji podpowierzchniowej obejmującej m.in. urządzenia do pobierania próbek, mechanizmy pracujące w warunkach zbliżonych do próżni, urządzenia do badań podpowierzchniowych, systemy i czujniki kontrolne. Mają też doświadczenie i potencjał związany z produkcją podsystemów i komponentów do systemów robotyki orbitalnej i serwisowania obiektów na orbitach, m.in. mechanizmów chwytających i przytrzymujących, systemów kontrolnych, łączników, sensorów ruchu czy systemów anten – – napisano w komunikacie, który przekazał nam Andrzej Solecki – dyrektor Biura Organizacyjnego Polskiej Agencji Kosmicznej. Komunikat zawiera też wypowiedzi:

– Systemy robotyki kosmicznej będą w przyszłości wykorzystywane w szerokim zakresie do bezzałogowej eksploracji przestrzeni kosmicznej, usuwania śmieci kosmicznych czy w górnictwie kosmicznym. Wsparcie aspiracji krajowych podmiotów w tym obszarze pomoże zająć im optymalną pozycję na rynku światowym, dlatego przystąpienie Polski do konsorcjum PERASPERA i udział przedstawicieli PAK w pracach tego gremium zostały ujęte jako jeden z projektów do realizacji w ramach Krajowego Programu kosmicznego na lata 2019-2021 – powiedział prezes Polskiej Agencji Kosmicznej, dr hab. Grzegorz Brona.

STRATEGICZNY KLASTER BADAWCZY PERASPERA

Klaster PERASPERA – to inicjatywa powołana w 2014 r. Komisję Europejską, której zadaniem jest wspieranie rozwoju europejskiej technologii w obszarze robotyki kosmicznej (PERASPERA) oraz napędu elektrycznego (EPIC). Finasowanie działań w obu dziedzinach odbywa się poprzez program KE Horyzont 2020. Budżet przeznaczony przez Komisję Europejską na trzy konkursy w obszarze robotyki kosmicznej realizowane w ramach programu Horyzont 2020 wynosi około 45 mln euro. Natomiast wstępny, szacunkowy budżet na tę dziedzinę w ramach inicjatywy PERASPERA w nowym programie ramowym KE na lata 2021-2027, pod nazwą Horyzont Europa, ma sięgnąć około 150 mln euro.

Zadaniem konsorcjum ds. Strategicznego Klastra Badawczego PERASPERA jest m. in. przygotowanie europejskiej mapy drogowej w zakresie robotyki kosmicznej oraz definiowanie zagadnień do konkursów dotyczących tej tematyki organizowanych w ramach programów UE Horyzont 2020 i Horyzont Europa.

W skład konsorcjum PERASPERA weszły pierwotnie: Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) jako koordynator oraz narodowe agencje kosmiczne z: Niemiec (DLR), Francji (CNES), Wielkiej Brytanii (UKSA), Włoch (ASI) i Hiszpanii (CDTI). W styczniu 2019 r. Rada Programowa konsorcjum zdecydowała o przyjęciu do organizacji Polskiej Agencji Kosmicznej.

Dołączenie do inicjatywy poprzedzone było kilkunastomiesięcznymi staraniami polskiej administracji: przedstawicieli Polskiej Agencji Kosmicznej (PAK), Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii (MPiT), Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) oraz Krajowego Punktu Kontaktowego Programów Badawczych UE i polskiego sektora kosmicznego. Finalne rozmowy prezesa PAK i reprezentantów MPiT z szefami DLR, CNES, ASI i UKSA miały miejsce podczas Międzynarodowego Kongresu Astronautycznego IAC 2018 w Bremie.

SZANSA NA SZYBSZY ROZWÓJ POLSKIEJ ROBOTYKI KOSMICZNEJ

Udział przedstawicieli PAK w pracach konsorcjum PERASPERA pozwoli im mieć wpływ na kształt mapy drogowej rozwoju europejskiej robotyki kosmicznej oraz na kształtowanie tematyki przyszłych konkursów dotyczących tej dziedziny w ramach programu Horyzont Europa pod kątem potencjału i możliwości podmiotów krajowej branży kosmicznej. Będzie też doskonałą okazją do promocji na forum ogólnoeuropejskim polskich technologii i osiągnięć w zakresie robotyki kosmicznej. Dla rodzimych podmiotów członkostwo Polski w konsorcjum oznacza szansę na realizację projektów w zakresie robotyki orbitalnej i planetarnej komplementarnych do przedsięwzięć ESA, udział w misji technologicznej i możliwość przetestowania i poprawy posiadanych technologii oraz zdobycie przez polskie podmioty dodatkowego doświadczenia w realizacji projektów we współpracy z europejskimi partnerami, w tym dużymi integratorami systemowymi, co może się przyczynić do zwiększenia konkurencyjności ich oferty na rynku międzynarodowym.

O PAK

Polska Agencja Kosmiczna została powołana ustawą z dnia 26 września 2014 r. Jako rządowa agencja wykonawcza uczestniczy w realizacji strategicznych celów Polski, podejmując działania w celu zwiększenia wykorzystania systemów satelitarnych i przyspieszenia rozwoju technologii kosmicznych na rzecz krajowej administracji, nauki, gospodarki i obronności.

Najważniejsze zadania Polskiej Agencji Kosmicznej:

• wspieranie rozwoju oraz promocja dorobku i potencjału przedsiębiorstw i instytutów naukowo-badawczych krajowego sektora kosmicznego,

• koordynowanie aktywności polskiego sektora kosmicznego na poziomie krajowym i międzynarodowym,

• działanie na rzecz szerszego wykorzystania technologii satelitarnych w pracy administracji publicznej,

• udział w projektach wzmacniających potencjał obronny kraju,

• reprezentowanie Polski w kontaktach z międzynarodowymi organizacjami sektora kosmicznego.

Kluczowe działania Polskiej Agencji Kosmicznej:

1. Opracowanie Krajowego Programu Kosmicznego

Celem przygotowania i wdrożenia Krajowego Programu Kosmicznego jest budowa w Polsce kompetencji umożliwiających zabezpieczenie potrzeb kraju w zakresie technologii satelitarnych oraz rozwój potencjału podmiotów tworzących narodowy sektor kosmiczny i ich konkurencyjności na rynku międzynarodowym.

2. Wspieranie podmiotów krajowego sektora kosmicznego

PAK zrealizowała dotychczas 3 programy bezpłatnych konsultacji eksperckich dla polskich przedsiębiorców. Agencja organizuje też wiele wydarzeń służących ułatwianiu polskim podmiotom pozyskiwania zagranicznych partnerów do wspólnych przedsięwzięć (wyjazdy studyjne, dni współpracy bilateralnej, polskie stoiska na imprezach branżowych etc.).

3. Członkostwo Polski w europejskim Konsorcjum SST

Konsorcjum SST (Space Surveillance and Tracking – Obserwacja i Śledzenie Obiektów Kosmicznych) realizuje jedną z kluczowych inicjatyw Unii Europejskiej związanych z kosmosem. Udział w konsorcjum umożliwi Polsce wzmocnienie krajowych zdolności związanych z obserwacją i budowaniem świadomości sytuacyjnej w przestrzeni kosmicznej i może przyspieszyć rozwój kompetencji krajowego sektora kosmicznego.

4. Szkolenia z zakresu wykorzystania danych satelitarnych przez administrację publiczną

PAK prowadzi prace związane z opracowaniem programu edukacyjno-szkoleniowego na potrzeby administracji publicznej w zakresie wykorzystywania zobrazowań i usług opartych na danych satelitarnych w realizacji zadań urzędów. Działania te związane są z członkostwem agencji w konsorcjum realizującym projekt Sat4Envi, którego celem jest stworzenie w kraju infrastruktury do odbioru, przechowywania, przetwarzania i dystrybucji danych satelitarnych dostępnych dla Polski w ramach m.in. programu Copernicus oraz powstałych na ich bazie produktów satelitarnych.

5. PAK Krajowym Punktem Kontaktowym EUMETSAT

Agencja wspiera krajowe podmioty ubiegające się o kontrakty Europejskiej Organizacji Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych organizując warsztaty, seminaria i spotkania dwustronne z przedstawicielami EUMETSAT oraz udzielając konsultacji dotyczących programów i misji realizowanych przez tę organizację.

6. Członkostwo Polski w europejskim konsorcjum robotycznym Strategiczny Klaster Badawczy PERASPERA

Zadaniem klastra jest opracowanie mapy drogowej rozwoju technologii robotycznych w Europie oraz wspieranie Komisji Europejskiej w organizacji przetargów na rozwiązania z obszaru robotyki w ramach programu Horyzont 2020 i jego kolejnej edycji, Horyzont Europa. Członkostwo PAK w konsorcjum PERASPERA kierowanym przez ESA przyczyni się do rozwoju krajowych kompetencji w zakresie planetarnej i orbitalnej robotyki kosmicznej – obszarze należącym do specjalności krajowego sektora kosmicznego.

7. Zlecenie opracowania studiów wykonalności dużych programów kosmicznych i rozwoju technologii

Agencja zleciał opracowanie studiów wykonalności Astronomicznego satelity obserwacyjnego w paśmie UV, Satelitarnego systemu zobrazowań radarowych, Architektury systemu świadomości sytuacyjnej w zakresie kosmosu oraz Przyszłościowych technik i technologii kosmicznych. Przygotowanie studiów znacznie przyspieszy prace nad realizację tych projektów, jeżeli zapadnie decyzja o ich wdrożeniu.

8. Rozwijanie współpracy międzynarodowej Polski w dziedzinie kosmosu

Działania te są realizowane w ramach kontaktów z ESA i EUMETSAT, współpracy z krajami europejskimi komplementarnej do projektów ESA, jak również dzięki podjęciu rozmów na temat współpracy z NASA oraz podpisaniu listów intencyjnych lub umów z 8 narodowymi agencjami kosmicznymi: Francuską Agencją Kosmiczną, Włoską Agencją Kosmiczną, Ukraińską Agencją Kosmiczną, Brazylijską Agencją Kosmiczną, Chińską Narodową Agencją Kosmiczną, Meksykańską Agencją Kosmiczną, Izraelską Agencją Kosmiczną i Rumuńską Agencją Kosmiczną.

9. Wspieranie działań edukacyjnych dotyczących tematyki kosmicznej

PAK zaangażowała się w stworzenie nowych kierunków studiów związanych z technologiami kosmicznymi i satelitarnymi, m.in. w Trójmieście, a jej przedstawiciele organizują dni informacyjne sektora kosmicznego na krajowych uczelniach. Agencja współorganizowała Letni Kursu Prawa Kosmicznego Europejskiego Centrum Prawa Kosmicznego (ECSL), prowadzi program stażowy dla studentów oraz konkurs dla szkół podstawowych i ponadpodstawowych „Kosmoszkoła z PAK” i konkurs na najlepsze studenckie prace dyplomowe z obszaru inżynierii kosmicznej.

10. Promocja krajowego sektora kosmicznego

Agencja promuje potencjał i dorobek podmiotów polskiego sektora kosmicznego podczas najważniejszych imprez branżowych w kraju i zagranicą oraz obejmuje patronatem najciekawsze inicjatywy realizowane przez krajowe podmioty (kilkadziesiąt wydarzeń branżowych i patronatów).

Źródło: Andrzej Solecki – dyrektor Biura Organizacyjnego Polskiej Agencji Kosmicznej.

Czytaj również na portalu: netka.gda.pl

(K.N.)