W Pomorskiem efektywność energetyczna wkracza niemal pod… strzechy
Regiony o unikatowej wartości przyrodniczej i wypoczynkowej będą słynąć także z troski o klimat
Elektrociepłownie jednego z koncernów dostały forsę na instalowanie filtrów. Kilkaset mln zł. Do wyłapywania między innymi dwutlenku węgla. To bardzo dobrze. Ale, produkcja gazu cieplarnianego, w niezmienionej ilości, nadal trwa…
Na zdjęciu: Kominy w gdańskiej elektrociepłowni. Na jednym z nich zainstalowano filtr. Rzecz w tym, żeby takie filtry miały do wyłapywania jak najmniej zanieczyszczeń. Im skuteczniej bedziemy oszczędzali energię, tym mniej wytworzymy gazow cieplarnianych. Fot. Kazimierz Netka.
Nieco inaczej postępuje Urząd Marszałkowski województwa pomorskiego, Też znalazł kilkaset milionów złotych, ale na… zmniejszanie tej produkcji CO2. Po to, by tego cieplarnianego dwutlenku węgla było mniej do wyłapywania. Bo im cieplejsze domy, im oszczędniejsze urządzenia, tym mniej energii, wyprodukowanej przy spalaniu węgla, zużywamy. Mniej do atmosfery wysyłamy też dwutlenku węgla. Tym bardziej, jeśli umiemy te pieniądze wykorzystać na czerpanie z odnawialnych źródeł energii. A ile zaoszczędzimy pieniędzy w portfelu!
Fot. Kazimierz Netka.
Te elementy połączone zostały w umowach dotyczących dofinansowania w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020 Oś Priorytetowa 10 Energia, Działanie 10.2 Efektywność energetyczna, Poddziałanie 10.2.1 Efektywność energetyczna – wsparcie dotacyjne. Uroczyste podpisanie umów przez marszałków: Mieczysława Struka i Wiesława Byczkowskiego oraz przez reprezentantów zdobywców dotacji odbyło się 28 czerwca, o godz. 12, w Sali im. Lecha Bądkowskiego w Urzędzie Marszałkowskim w Gdańsku.
Łączna wartość projektów to 281 810 445,67 zł, zaś dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wynosi 196 690 363,64 zł. Celem realizacji dotowanych przedsięwzięć jest przeprowadzenie kompleksowej i głębokiej modernizacji energetycznej i termomodernizacji budynków użyteczności publicznej lub dokończenie tego procesu, poprzez realizację przedsięwzięć polegających m.in. na: zmniejszeniu strat ciepła przez przenikanie w zewnętrznych przegrodach przeźroczystych (okna, drzwi przeszklone) i nieprzeźroczystych (ściany zewnętrzne, stropy poddasza, stropy piwnic), likwidacji istniejących indywidualnych źródeł ciepła w poddawanych kompleksowej i głębokiej modernizacji obiektach wraz z budową przyłącza do systemu ciepłowniczego; modernizacji źródeł ciepła (z wyjątkiem źródeł węglowych przy braku zmiany paliwa); modernizacji systemów grzewczo – wentylacyjnych z uwzględnieniem zastosowania wysokosprawnej rekuperacji energii; modernizacji instalacji wewnętrznej centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej; modernizacji wewnętrznej instalacji elektrycznej i oświetlenia wewnętrznego; wykorzystanie OZE na potrzeby własne budynku; instalacji systemów monitoringu i zarządzania energią.
Na zdjęciu: Marszałek Mieczysław Struk: – Dzieki zrealizowaniu dofinansowanych projektów, szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych (dwutlenku węgla) wyniesie prawie 19 tysięcy ton. Fot. Kazimierz Netka.
W wyniku realizacji wszystkich projektów na terenie województwa pomorskiego zostaną zmodernizowane 284 budynki. Łączne zmniejszenie zużycia energii to blisko 70 milionów kilowatogodzin rocznie, natomiast szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych (dwutlenku węgla) to prawie 19 tysięcy ton – mówił Mieczysław Struk – marszałek województwa pomorskiego, podczas podpisywania umów. To swoisty pomnik europejski – dodał marszałek. Komisji Europejskiej bardzo na tym zależy.
Na zdjęciu: Budynek Uniwersytetu Gdańskiego w Gdańsku Górkach Wschodnich, poddany termomodernizacji. Fot. Kazimierz Netka.
Marszałek Struk podkreślił, że to był bardzo ważny konkurs. Dlatego, że w grę wchodził podział znacznych środków finansowych z „szuflady” UE na ochronę klimatu. Chodzi zaś o przeprowadzenie głębokiej i kompleksowej termomodernizacji; dokończenie procesu, który zaczął się etapami, a część gmin, podmiotów, zamierza go kontynuować.
Oto, kto i co zamierza zrobić.
Fot. Kazimierz Netka.
W Gminie Miastko przedmiotem realizacji projektu jest kompleksowa termomodernizacja 7 obiektów użyteczności publicznej wraz z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii (OŹE) poprzez montaż 6 systemów instalacji fotowoltaicznych na 6 obiektach gdzie jest to ekonomicznie uzasadnione i pozwalają na to uwarunkowania technologiczne. Rezultatem projektu będzie zmniejszenie rocznego zużycia energii pierwotnej w budynkach publicznych o 2 115 643,42 kWh/rok, a szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych wyniesie 710,96 ton równoważnika CO2 – wynika z umowy, która podpisał burmistrz Miastka – Roman Ramion. Warto wiedzieć, że Miastko staje się wzorem godnym naśladowania dla innych gmin w Europie. W tym zakresie współpracuje z niemieckimi organizacjami i samorządami.
W powiecie lęborskim projekt obejmuje kompleksową termomodernizację 11 budynków użyteczności publicznej. Rezultatem projektu będzie zmniejszenie rocznego zużycia energii pierwotnej w budynkach publicznych o 7 083 682,71 kWh/rok, a szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych wyniesie 1 587,50 ton równoważnika CO2 – co swymi podpisami poświadczyły panie: starosta – Teresa Ossowska-Szara oraz wicestarosta – Elżbieta Godderis.
W gminie miejskiej Kościerzyna planowane jest przeprowadzenie głębokiej modernizacji energetycznej i termomodernizacji osiemnastu obiektów użyteczności publicznej, w tym dwóch zespołów budynków na terenie MOF (miejskiego obszaru funkcjonalnego) Kościerzyna. Rezultatem projektu będzie zmniejszenie rocznego zużycia energii pierwotnej w budynkach publicznych o 832 832,13 kWh/rok, a szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych wyniesie 772,49 ton równoważnika CO2. Umowę podpisał burmistrz – Michał Majewski.
W Starogardzie Gdańskim przedsięwzięcie przewiduje głęboką modernizację energetyczną 26 budynków użyteczności publicznej z obszaru MOF Starogardu Gdańskiego tj. w gminie miejskiej Starogard Gd., w gminie wiejskiej Starogard Gd. i w gminie Bobowo. Rezultatem ma być zmniejszenie zużycia energii pierwotnej w budynkach publicznych o 6 787 413,40 kWh/rok, a szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych wyniesie 1 704,40 ton równoważnika CO2. Podpisy pod tym zobowiązaniem złożyli: starosta – Leszek Burczyk i członek zarządu – Patryk Gabriel.
Na zdjęciu: Umowę podpisuje wiceprezydent Słupska – Marek Biernacki. Fot. Kazimierz Netka.
Głęboka termomodernizacja obejmie 49 obiektów użyteczności publicznej zlokalizowanych w MOF Słupska. Spodziewany rezultat: zmniejszenie rocznego zużycia energii pierwotnej w budynkach publicznych o 10 144 877,78 kWh/rok, a szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych wyniesie 3 013,55 ton równoważnika CO2 – co potwierdził, podpisując umowę, zastępca prezydenta Słupska – Marek Biernacki.
Projekt realizowany w gminie miejskiej Kępice ma polegać na kompleksowej i głębokiej termomodernizacji 6 budynków: Urzędu Miejskiego w Kępicach, Zespołu Szkół w Warcinie, Barcinie, Korzybiu, Gimnazjum w Kępicach oraz Szkoły Podstawowej w Kępicach. Realizacja zadania spowoduje zmniejszenie rocznego zużycia energii pierwotnej w budynkach publicznych o 943 730,15 kWh/rok oraz zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 66,86 ton równoważnika CO2. Gwarantuje to burmistrz Kępic – Magdalena Gryko.
Na zdjęciu: Umowę podpisuje burmistrz Krynicy Morskiej – Krzysztof Swat. Fot. Kazimierz Netka.
Na Mierzei Wiślanej w ramach projektu planowana jest kompleksowa i głęboka termomodernizacja Zespołu Szkół w Krynicy Morskiej oraz Zespołu Szkół w Sztutowie. Rezultatem projektu będzie zmniejszenie rocznego zużycia energii pierwotnej w budynkach publicznych o 1 856 061,10 kWh/rok, a szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych wyniesie 583,36 ton równoważnika CO2. Liderem jest burmistrz Krynicy Morskiej – Krzysztof Swat.
Na Mierzei Łebskiej oraz w sąsiednich gminach, do września 2018 roku maja być przeprowadzenie prace termomodernizacyjne w 6 budynkach użyteczności publicznej – w Bibliotece Publicznej w Łebie, Szkole Podstawowej w Łebie, Urzędzie Miejskim w Łebie oraz Zespole Szkół w Wicku, Szkole Podstawowej w Szczenurzy i Przedszkolu w Charbrowie. Rezultatem projektu będzie zmniejszenie rocznego zużycia energii pierwotnej w budynkach publicznych o 1 464 218,94 kWh/rok, a szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych wyniesie 436,90 ton równoważnika CO2. Liderem jest burmistrz Łeby – Andrzej Strzechmiński.
Na zdjęciu: Umowę podpisuje burmistrz Łeby – Andrzej Strzechmiński. Fot. Kazimierz Netka.
Instalacje te maja olbrzymie znaczenie dla promocji okolicznych gmin, których mieszkańcy w znacznym stopniu żyją z urlopowiczów. Ich wysiłki skupia Lokalna Organizacja Turystyczna Łeba Błękitna Kraina. Obok znajduje się unikatowy Słowiński Park Narodowy z wędrującymi wydmami – na Mierzei Łebskiej.
Fot. Kazimierz Netka.
Fundacja Pomocy Dzieciom Poszkodowanym w Wypadkach Komunikacyjnych ‘Wróć”, reprezentowana przez prezesa zarządu – Macieja Włodarskiego otrzymała wsparcie na zwiększenie efektywności energetycznej budynków w ośrodkach rehabilitacyjno – edukacyjno – wychowawczych Fundacji „Wróć”. Przedmiotem projektu jest głęboka modernizacja energetyczna obiektów w Jezierniku i Lasowicach będących ośrodkami rehabilitacyjno – edukacyjno – wychowawczymi Fundacji „Wróć”. Rezultatem projektu będzie zmniejszenie rocznego zużycia energii pierwotnej w budynkach publicznych o 795 000,00 kWh/rok, a szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych wyniesie 350,00 ton równoważnika CO2. Koszt prawie 4,7 mln złotych, dotacja unijna – ponad 3,2 mln zł.
Są też przypadki współpracy samorządów bardzo od siebie odległych, np. gminy Krokowa znajdującej się nad Bałtykiem na północy województwa pomorskiego z miastem Pelplin na Kociewiu. Gmina Krokowa reprezentowana przez wójta Henryka Doeringa otrzymała wsparcie na projekt „Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej na terenie gmin Pelplin i Krokowa”. Projekt zostanie zrealizowany do września 2018 r. Zaplanowano termomodernizację następujących 6 obiektów: budynku Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krokowej, budynku remizy Ochotniczej Straży Pożarnej w Krokowej, budynku Szkoły Podstawowej w Sławoszynie, budynku Domu Kultury w Wierzchucinie, budynku Urzędu Miasta i Gminy w Pelplinie oraz budynku „A” Urzędu Miasta i Gminy w Pelplinie. Rezultatem projektu będzie zmniejszenie rocznego zużycia energii pierwotnej w budynkach publicznych o 897 595,00 kWh/rok, a szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych wyniesie 186,00 ton równoważnika CO2. Koszt: ponad 3,4 mln złotych. Dotacja przekracza 2,3 mln zł.
Na zdjęciu: Umowę podpisują wicestarosta powiatu chojnickiego – Marek Szczepański oraz członek zarządu – Marek Jankowski. Fot. Kazimierz Netka.
Wicestarosta powiatu chojnickiego – Marek Szczepański oraz członek zarządu – Marek Jankowski zawarli umowę na wykorzystanie blisko 22,9 mln zł unijnej dotacji na urzeczywistnienie projektu pt. „Poprawa efektywności energetycznej oraz rozwój OŹE w Chojnicko-Człuchowskim Miejskim Obszarze Funkcjonalnym – termomodernizacja budynków użyteczności publicznej”. Koszt: ponad 30,6 mln złotych. Projekt zostanie zrealizowany do września 2018 r. Przedmiotem jego realizacji jest głęboka modernizacja energetyczna (termomodernizacja) budynków użyteczności publicznej, w tym realizacja działań stanowiących dokończenie głębokiej termomodernizacji. Projektem objęte zostaną 33 budynki Chojnicko – Człuchowskiego Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego. Celem projektu jest poprawa komfortu cieplnego oraz efektywności energetycznej budynków (oszczędność energii będzie wynosiła co najmniej 30% średnio na budynek), przy jednoczesnej poprawie jakości powietrza na skutek ograniczenia emisji zanieczyszczeń do atmosfery.
Na zdjęciu: Umowę podpisuje burmistrz Skarszew – Jacek Pauli. Fot. Kazimierz Netka.
Gmina Skarszewy, którą podczas podpisywania umów reprezentował burmistrz Jacek Pauli, otrzymała ponad 1,3 mln zł unijnej dotacji na projekt „Termomodernizacja budynków użyteczności publicznych na terenie Gminy Skarszewy”. Koszt: ponad 1,7 mln zł. Projekt zostanie zrealizowany do listopada 2017 r. Obejmuje kompleksową termomodernizację 7 obiektów użyteczności publicznej o powierzchni użytkowej 5 354,17 m2. Celem głównym projektu jest poprawa czystości powietrza w Gminie Skarszewy poprzez redukcję zanieczyszczeń do atmosfery i zwiększenie efektywności energetycznej budynków. Rezultatem będzie oszczędność energii wielkości 355 338,29 kWh/rok i zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 47,7% (176,10 T CO2/rok).
Na zdjęciu: Umowę podpisuje burmistrz Bytowa – Ryszard Sylka. Fot. Kazimierz Netka.
Gmina Bytów, w osobie burmistrza Ryszarda Sylki podpisała umowę na wykorzystanie dotacji ponad 2,6 mln zł do celów termomodernizacyjnych budynków użyteczności publicznej na terenie gminy Bytów w latach 2016-2017. Koszt: ponad 4,2 mln zł. Projekt zostanie zrealizowany do października 2017 r. Jego przedmiotem jest kompleksowa termomodernizacja 3 obiektów użyteczności publicznej tj. Przedszkola nr 1 w Bytowie, Szkoły Podstawowej w Gostkowie i Szkoły Podstawowej w Pomysku Wielkim wraz z modernizacją oświetlenia wbudowanego, a w przypadku dwóch obiektów użyteczności publicznej, tj. Gimnazjum nr 1 w Bytowie i Szkoły Podstawowej nr 1 w Bytowie, modernizacja oświetlenia wbudowanego w tych obiektach, jako element uzupełnienia prac termomodernizacyjnych prowadzonych w latach ubiegłych.
Tomasz Brzoskowski – wójt gminy Stężyca podpisał umowę, dotyczącą wykorzystania unijnej dotacji ponad 5,7 mln zł na projekt: „Kompleksowa modernizacja energetyczna obiektów użyteczności publicznej na terenie Szwajcarii Kaszubskiej” Koszt: ponad 9,9 mln zł. Projekt zostanie zrealizowany do stycznia 2018 r. Jego przedmiotem jest kompleksowa modernizacja budynków użyteczności publicznej na terenie 4 gmin: Stężyca, Chmielno i Sulęczyno (powiat kartuski) oraz gminy Linia (powiat wejherowski). Projektem zostanie objętych 20 budynków, dla których na bazie przeprowadzonych audytów energetycznych wybrano rozwiązania wpływające w najbardziej efektywny sposób na poprawę efektywności energetycznych. W zależności od budynku inwestycja obejmuje kompleksowe działania związane z: ociepleniem elewacji zewnętrznych budynków, wymianą elementów stolarki okiennej lub drzwiowej, poprawą jakości i sprawności instalacji grzewczej oraz w części budynków wymianę źródeł ciepła czy zastosowanie OZE.
W imieniu gminy Nowa Karczma umowę na wykorzystanie dotacji z UE w kwocie przekraczającej 2,4 mln złotych, podpisał wójt Andrzej Pollak. Pieniądze te zostaną wykorzystane na projekt: „Poprawa efektywności energetycznej w budynkach użyteczności publicznej w Gminie Nowa Karczma i Gminie Lipusz”. Koszt – prawie 6,3 mln zł. Projekt zostanie zrealizowany do września 2018 r. Obejmuje przeprowadzenie prac termomodernizacyjnych w 5 budynkach użyteczności publicznej: Urzędzie Gminy w Nowej Karczmie, Ośrodku Pomocy Społecznej i remizie strażackiej w Nowej Karczmie, Zespole Szkół w Nowej Karczmie, Zespole Szkół w Lipuszu oraz Szkole Podstawowej w Tuszkowach.
Audyty energetyczne sporządzone dla każdego z budynków wykazały, że charakteryzują się one niską efektywnością energetyczną i wymagają przeprowadzenia pilnych prac termomodernizacyjnych. Głównym celem projektu jest poprawa efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej w gminie Nowa Karczma i gminie Lipusz. Po realizacji nastąpi redukcja energii pierwotnej w wysokości 585 921,05 kWh oraz 178,55 ton równoważnika CO2.
Fot. Kazimierz Netka.
Miasto Malbork wykorzysta blisko 20,5 mln zł unijnej dotacji na projekt: „Poprawa efektywności energetycznej w obiektach użyteczności publicznej na terenie Powiśla i Żuław (wraz z działaniami informacyjnoedukacyjnymi)”. Umowę w imieniu beneficjentów podpisał burmistrz Malborka – Marek Charzewski. Koszt: prawie 32 mln złotych.
Projekt zostanie zrealizowany do września 2018 r. Celem jest poprawa efektywności energetycznej obiektów użyteczności publicznej znajdujących się na terenie Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Malbork – Sztum. W ramach przedsięwzięcia przewiduje się głęboką modernizację energetyczną (termomodernizację) 39 budynków użyteczności publicznej. Projekt zakłada wykorzystanie odnawialnych źródeł energii i wymianę oświetlenia na energooszczędne. Zakres prac wynikać będzie z wykonanych uprzednio audytów energetycznych, elektrycznych, elektroenergetycznych oraz analiz PV. W ramach projektu realizowane będą także działania informacyjno – edukacyjne podnoszące świadomość mieszkańców w zakresie oszczędności, poszanowania energii i OŹE oraz działania promocyjne.
Jerzy Lewi Kiedrowski – wójt gminy Tuchomie zawarł umowę na wykorzystanie unijnej dotacji w wysokości prawie 8,9 mln złotych na „Zwiększenie efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej na terenie gmin Tuchomie, Czarna Dąbrówka, Studzienice oraz Parchowo”. Koszt realizacji: niemal 10,8 mln zł.
Projekt zrealizowany zostanie do grudnia 2018 r. Celem działań jest termomodernizacja budynków na terenie gmin Tuchomie (10 obiektów), Czarna Dąbrówka (3 obiekty), Studzienice (6 obiektów), Parchowo (3 obiekty). Projekt jest realizowany w oparciu o porozumienie zawarte pomiędzy gminami. Liderem jest gm. Tuchomie. Celem bezpośrednim realizacji projektu jest ograniczenie strat ciepła i efektywne wykorzystanie energii cieplnej.
Na zdjęciu: Umowę podpisuje dyrektor Centrum Psychologiczno-Pastoralnego „Więź” – ks. Krzysztof Naczk. Fot. Kazimierz Netka.
Centrum Psychologiczno-Pastoralne „Więź”, które reprezentował dyrektor Centrum – ks. Krzysztof Naczk otrzyma dotację w kwocie ponad 5,8 mln zł na projekt: „Termomodernizacja Budynków Terapii Rodzinnej” Koszt: blisko 8 mln złotych.
Projekt zostanie zrealizowany do lipca 2020 r. Dotyczy on termomodernizacji 4 budynków wykorzystywanych w działaniach związanych z terapią rodzinną. Jeden budynek jest wykorzystywany przez Centrum Psychologiczno-Pastoralne „Więź”, a trzy przez Dom Formacyjny Św. Wojciecha w Mikoszewie. Celem projektu jest poprawa efektywności energetyczna budynków terapii rodzinnej zlokalizowanych w Mikoszewie i Starogardzie Gdańskim. Projekt ma charakter kompleksowy pod względem zakresu prac (głęboka termomodernizacja, wymiana źródła ciepła, monitorowanie energii), liczby budynków (4 obiekty) oraz liczby gmin (2). Zaplanowano wykorzystanie odnawialnych źródeł energii – przewidziano zastosowanie pompy ciepła w jednej nowej kotłowni. Projekt odpowiada na potrzeby związane z licznymi problemami społecznymi obserwowanymi na terenie gminy Stegna i Starogard Gdański.
Biskup Diecezjalny Pelpliński – ks. Ryszard Kasyna, w imieniu którego umowę podpisał ks. biskup Wiesław Śmigiel – odpowiedzialny jest za wykorzystanie ponad 29,2 mln złotych na zrealizowanie projektu „Efektywność energetyczna obszaru „Pomnik Historii w Pelplinie”: etap 1”. Koszt: prawie 37,7 mln zł.
Na zdjęciu: Umowę podpisuje ks. biskup prof. Wiesław Śmigiel, biskup pomocniczy Diecezji Pelpińskiej. Fot. Kazimierz Netka.
Projekt zostanie zrealizowany do lipca 2020 r., a dotyczy termomodernizacji 9 budynków wchodzących w skład zespołu pocystersko – w Pelplinie. Niniejszy projekt obejmuje pierwszy etap przedsięwzięcia termomodernizacyjnego. Celem projektu jest poprawiona efektywność energetyczna budynków użyteczności publicznej znajdujących się na terenie obszaru „Pomnik Historii w Pelplinie”. Projekt ma charakter kompleksowy pod względem zakresu prac (głęboka termomodernizacja, wymiana źródeł ciepła, zastosowanie kogeneracji, monitorowanie energii) oraz liczby budynków (9 obiektów). Zaplanowano wykorzystanie odnawialnych źródeł energii – przewidziano zastosowanie pomp ciepła do ogrzewania 3 z 9 budynków, w jednym budynku zostanie wykorzystana instalacja fotowoltaiczna. Beneficjentami będą: lokalna społeczność Pelplina, użytkownicy oraz właściciel budynków.
Gmina miejska Czarne i jej reprezentant burmistrz – Piotr Zabrocki są beneficjentami ponad 6,3 mln zł unijnej dotacji na projekt: „Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej w Gminie Czarne i Rzeczenica”. Koszt: ponad 7,5 mln zł.
Projekt zostanie zrealizowany do listopada 2019 r. Przedmiotem projektu jest termomodernizacja następujących budynków użyteczności publicznej: w Nadziejewie (gm. Czarne) – budynek świetlicy wiejskiej; w Wyczechach (gm. Czarne) – budynek Szkoły Podstawowej; w Krzemieniewie (gm. Czarne) – budynek Szkoły Podstawowej; w Czarnem (gm. Czarne) – budynek Zespołu Szkół; w Czarnem (gm. Czarne) – budynek Ośrodka Pomocy Społecznej; w Rzeczenicy (gm. Rzeczenica) – budynek Zespołu Szkół; w Rzeczenicy (gm. Rzeczenica) – budynek Przedszkola Samorządowego; w Rzeczenicy (gm. Rzeczenica) – budynek Ośrodka Pomocy Społecznej.
Kazimierz Netka