Na zdjęciu: Uczestnicy spotkania Rzecznicy Nauki – Gdańsk 2018. Fot. Kazimierz Netka.

Od Kopernika i Heweliusza po badaczy Marsa, pulsarów i wirusów pożerających chorobotwórcze drobnoustroje.

Co dzieje się w laboratoriach na uczelniach, w instytutach? Pracują tam naukowcy, ale nie tylko, bo również na przykład… bakterie i… wirusy. To, że polska aparatura poleciała na Marsa i tam będzie pobierać próbki gruntu z głębokości około 5 metrów, również zawdzięczamy temu, co wydarzyło się wcześniej w biurach projektowych, doświadczalnych pomieszczeniach. Czy warto zajrzeć do takiego instytutu i zobaczyć co powstaje? Owszem, ale nie wszędzie można wejśc bez specjalnego upoważnienia. Na przykład, do Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego przy ul. Abrahama. Tam nie każdy może się swobodnie poruszać i zaglądać, gdzie zechce. Takie reguły wprowadza się w laboratoriach ze względów bezpieczeństwa. Są jednak nawet w takim wydziale pomieszczenia, do których można wejść – na przykład na konferencję. My mieliśmy taką przyjemność i okazję spotkać się z naukowcami i posłuchać, nad czym pracują. Zostaliśmy zaproszeni tam – w ramach programu „Rzecznicy Nauki” – w piątek, 7 grudnia 2018 roku wieczorem, przez Uniwersytet Gdański oraz Centrum Nauki Kopernik w Warszawie i Stowarzyszenie Rzecznicy Nauki – na spotkanie dziennikarzy z naukowcami.

Na zdjęciu: Uczestnicy spotkania Rzecznicy Nauki – Gdańsk 2018. Fot. Kazimierz Netka

Spotkanie „Rzecznicy Nauki 2018” to tzw. „szybkie randki” naukowców z lokalnymi dziennikarzami i popularyzatorami nauki. Nadrzędnym celem tych „randek” jest integracja środowisk oraz wymiana kontaktów w celu stworzenia aktywnej i trwałej współpracy między naukowcami i dziennikarzami, nastawionej na upowszechnianie rzetelnej wiedzy opartej na dowodach naukowych – wyjaśniają organizatorzy z Centrum Nauki Kopernik w Warszawie oraz z Uniwersytetu Gdańskiego.

Na zdjęciu: Uczestnicy spotkania Rzecznicy Nauki – Gdańsk 2018. Fot. Kazimierz Netka

W Gdańsku uczestników „szybkiej randki” powitał prof. Igor Konieczny – dziekan Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Debatę moderowały Anna Charko z Centrum Nauki Kopernik w Warszawie oraz Marta Matuszewska i Angelika Michalak – koordynatorki lokalne spotkania „Rzecznicy Nauki – Gdańsk 2018”. Obecni byli dziennikarze m.in. z Radia Gdańsk i z Redakcji Biznes na Fali. Pomorskie uczelnie reprezentowali pracownicy naukowi m.in. z Politechniki Gdańskiej, z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, z Uniwersytetu Gdańskiego, a także z Sądu Okręgowego w Gdańsku.

Na zdjęciu: Uczestnicy spotkania Rzecznicy Nauki – Gdańsk 2018. Fot. Kazimierz Netka

A więc – co robią naukowcy? Tak się złożyło, że pierwsza informacja dla dziennikarzy o pracach badawczych dotyczyła zdrowia. W Gdańskim Uniwersytecie Medycznym prowadzone są badania nad wpływem wysiłku fizycznego na opóźnianie starzenia się mózgu człowieka. Niewykluczone więc, że będziemy dłużej żyli, pozostając sprawnymi nie tylko intelektualnie, ale również fizycznie.

Na zdjęciu: Uczestnicy spotkania Rzecznicy Nauki – Gdańsk 2018. Fot. Kazimierz Netka

Niestety, coraz więcej bakterii, szkodliwych dla zdrowia ludzi, staje się lekoopornymi. W 20250 roku za większość zgonów będą odpowiedzialne bakterie oporne na leki.

Dlatego, tak ważne jest szukanie naturalnych wrogów bakterii chorobotwórczych. W Wydziale Biologii Uniwersytetu Gdańskiego trwają badania nad bakteriofagami, którymi są wirusy.

Troska o zdrowie ludzi obecna jest również w pracowniach Politechniki Gdańskiej, Tam, na Wydziale Chemicznym, w Katedrze  Chemii, Technologii i Biotechnologii Żywności od lat trwają badania nad żywnością, która może zwiększyć odporność ludzi na choroby nowotworowe. Profesorowie z PG podkreślają, że nauki o żywności to najbardziej zapóźniona część nauk biologicznych. A otyłość wśród dzieci wzrasta… I temu naukowcy z Politechniki Gdańskiej chcieliby zaradzić.

Na Wydziale Chemii Uniwersytetu Gdańskiego, prowadzone są prace dotyczące m.in. bezpieczeństwa chemicznego. Dlaczego jest to tak ważne? Ponieważ na świecie w ciągu 2 minut powstają 4 nowe związki chemiczne. Jeśli chodzi o istniejące już wyroby, to np. wskutek porażenia pyłem azbestowym na świecie umiera około 100 000 ludzi rocznie. Trzeba temu położyć kres, a w Polsce mamy sporo elementów zawierających azbest, na przykład w dachach krytych eternitem.

W Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii UG-GUMed tematem prac jest szybka identyfikacja patogenów roślin o dużym znaczeniu gospodarczym. Wśród tematów prac w innych wydziałach i katedrach pomorskich uczelni, obecni na spotkaniu naukowcy wskazywali m.in. opracowywanie nowych preparatów i leków autoryzowanych na nowe patogeny, na kleszczowe zapalenie mózgu. Innym kierunkiem prac naukowych są zagadnienia związane np. z zatrudnianiem cudzoziemców, delegowaniem pracowników za granicę i związanymi z tym manipulacjami językowymi, z prowadzeniem mediacji.

Na zdjęciu: Uczestnicy spotkania Rzecznicy Nauki – Gdańsk 2018. Fot. Kazimierz Netka

To tylko część unikatowych badań, które zasygnalizowano w Uniwersytecie Gdańskim, podczas „szybkiej randki” naukowców z dziennikarzami. Takie spotkania będą kontynuowane. Ich celem jest m.in.: ułatwienie dostępu do naukowców, którzy są sprawni w przekazywaniu wiedzy naukowej w przystępny sposób; czyli dostępu do potencjalnych nowych ekspertów dla mediów; budowanie bazy sprawdzonych kontaktów; dostęp do ciekawych i aktualnych tematów – będących inspiracją do konkretnych publikacji atrakcyjnych medialnie (w tym lokalnie) i ważnych dla społeczeństwa.

Dla naukowców jest to: szansa na zainteresowanie mediów tematem swoich badań oraz sobą jako specjalistą posiadającym wiedzę w danej dziedzinie nauki; możliwość rozwijania własnych umiejętności prezentowania wiedzy językiem przystępnym i zrozumiałym; promocja i upowszechnianie wiedzy na temat najnowszych wyników badań i osiągnięć nauki wśród szeroko rozumianej opinii publicznej.

Na zdjęciu: Uczestnicy spotkania Rzecznicy Nauki – Gdańsk 2018. Fot. Kazimierz Netka

Wspólnym celem naukowców i dziennikarzy jest tworzenie wiarygodnych naukowych treści dostosowanych do odbiorców.

Program Rzecznicy Nauki otrzymał patronat Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Gdańska edycja spotkań jest wspierana przez międzynarodowy projekt STARBIOS2 http://www.starbios.ug.edu.pl, www.starbios2.eu) realizowany na Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego – informują organizatorzy „szybkich randek”.

Czytaj również na portalu: netka.gda.pl

Kazimierz Netka