Fot. Kazimierz Netka.
Nigdy jeszcze do tej pory nasze życie nie zmieniało się tak szybko jak teraz
Co to jest powietrze? Powietrze to nic, bo go nie widać. Może nie istnieje? Alarmujące nawoływania do troski o lepszą jakość powietrza można więc określić sformułowaniem: „Wiele hałasu o nic” – używając tytułu jednej ze sztuk Wiliama Szekspira. Jednak, dobre powietrze to nasze „być albo nie być” – nawiązując znowu do słów słynnego Anglika.
Dopóki powietrze jest przeźroczyste, powodu do bicia na alarm nie ma? W ubiegłym wieku w Polsce, tylko w odniesieniu do mieszkańców jednego regionu mówiono, że widzą oni powietrze, którym oddychają – tak bywało na Śląsku. Teraz jest tam coraz lepiej, ale do stanu zadowalającego wiele brakuje, chociaż to właśnie z południa Polski – z Krakowa – wyszła inicjatywa likwidacji kopciuchów – pieców do ogrzewania, spalających węgiel. W Zabrzu natomiast prowadzono badania nad tzw. węglem błękitnym – paliwem lepszej jakości.
Fot. Kazimierz Netka.
Kolejne przedsięwzięcie na rzecz czystości tego, co wciągamy do naszych płuc, zainaugurowano 29 sierpnia 2023 roku w Gdańsku, a liderami są: Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych oraz Centrum Rozwoju Kompetencji, Zintegrowanej Opieki i e-Zdrowia Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Podmioty te zorganizowały konferencję pt. „Prawo do oddychania czystym powietrzem. W poszukiwaniu efektywnych rozwiązań”. Spotkanie to, zorganizowane w Gdańskim Uniwersytecie Medycznym przy ul. Dębowej 30, w siedzibie Centrum Rozwoju Kompetencji GUMed, przyciągnęło osoby z różnych stron kraju. Wśród zaproszonych gości byli naukowcy, reprezentanci samorządów, studenci, przedstawiciele organizacji pozarządowych, uczniowie szkół średnich, wolontariusze, eksperci, przedstawiciele instytucji stojących na straży czystości atmosfery
Fot. Kazimierz Netka.
Celem spotkania jest wypracowanie wspólnego stanowiska w sprawach działań służących zdrowemu powietrzu. Pierwsza część warsztatu zostanie poprowadzona przez dr. Piotra Kuropatwińskiego – wykładowcę i inicjatora zmian społecznych w kontekście zdrowego powietrza w Polsce – napisali organizatorzy w zaproszeniu na te wykłady i ćwiczenia. Uczestnicy wraz z ekspertami z obszarów ochrony zdrowia i środowiska mogli wziąć udział w kilku sesjach – dyskusjach, dotyczących np.:
– możliwościach utworzenia stref czystego transportu,
– przyśpieszenia wymiany pojazdów i urządzeń spalinowych,
– wdrażania działań umożliwiających wypoczynek podczas „wakacji bez spalin”,
– promocji bezpiecznego dla zdrowia ogrzewania i zdrowego gotowania,
– wprowadzania systemu zachęt pracowniczych do działań mających na celu zmniejszenie emisyjności,
– wprowadzania projektów obywatelskich Gotowi na 55 / Fit for 55.
Głównym inicjatorem zwołania takiej konferencji jest dr n. med. Piotr Popowski – Przewodniczący Polskiego Towarzystwa Programów Zdrowotnych. Wprowadzając do tematyki konferencji, prezes dr Piotr Popowski stwierdził, że nigdy jeszcze do tej pory nasze życie nie zmieniało się tak szybko jak teraz. Wszyscy państwo jesteście uczestnikami transformacji cyfrowej. Wszystko dzisiaj jest połączone ze sobą i wszystko napędzane jest energią i nasz świat jest coraz bardziej skomplikowany. Dziękuję moim koleżankom i panu doktorowi Piotrowi, że podjęli ten wątek czystości powietrza i chciałbym, żebyście państwo wiedzieli, skąd się to wzięło, że jesteśmy teraz w tym miejscu i z takim tematem zawężając tę historię.
Fot. Kazimierz Netka.
My jako Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych jesteśmy częścią takiego europejskiego sojuszu, który się nazywa European Public Health Alliance – będącego zbiorem bardzo wielu organizacji o wymiarze europejskim i paru światowych, Światowej Organizacji Zdrowia, która kontrybuuje bardzo silnie do tego wątku, który stawia sobie za cel przeprowadzenie zrównoważonej transformacji życia społecznego w różnych sektorach. Tutaj widzicie państwo ten wątek odnoszenia się do naszego dzisiejszego spotkania; to jest kwestia warunków Euro 7, emissio standard, wszyscy wiemy, że samochody są coraz bardziej niskoemisyjne i coraz wyżej się stawia poprzeczkę emisyjności. Ogólna jakość powietrza – to wszystko jest kontekstem naszego spotkania i pewnej też szczegółowości rozwiązań, o których będziecie państwo dyskutować. Jeżeli chodzi o tę szczegółowość, to koleżanki i kolega wyznaczyli sobie kilka takich wątków i będziemy w podgrupach realizować te wątki: czystego powietrza, wymiany pojazdów, wakacji bez spalin, bezpiecznego ogrzewania, fit for fifty five, i wreszcie mój watek – bo chciałbym żebyście państwo wiedzieli, że czyste powietrze ma bezpośredni wpływ na nasze zdrowie. Jednym z takich elementów, w których to widać jest przewlekła obturacyjna choroba płuc, gdzie zanieczyszczenia powietrza są pierwszoplanowym elementem wywołującym tę chorobę. Zanieczyszczenia w pierwszej kolejności z palenia papierosów, ale także z emisji spalin. To jest dzisiaj kolejny wątek transformacji, o której my będziemy mówić po tej części spotkania – poinformował dr n. med. Piotr Popowski – Przewodniczący Polskiego Towarzystwa Programów Zdrowotnych, wprowadzając do tematyki konferencji.
Fot. Kazimierz Netka.
Uważamy, że w naszym działania jest ważne takie zakotwiczenie naukowe – dodał prezes dr Piotr Popowski. Gdy ktoś się pojawia z jakąś teorią to próbujemy ją walidować naukowo, konfrontować z jakimiś faktami, okolicznościami i dlatego też staramy się w naszych dyskusjach konfrontować te różne opinie naukowo i mamy tutaj naukowców w naszym składzie: Weronika Kamińska – doktor nauk socjologicznych, Elżbieta Czapka – doktor nauk socjologicznych, doktor Piotr Kuropatwiński – ekonomista przede wszystkim, weteran ruchu rowerowego i mobilności; a także studentkę socjologii – poinformował pan prezes.
Niezwykle interesujący był wykład dr. Piotra Kuropatwińskiego, połączony z warsztatami. Naukowiec ten nawiązał do tego, co się dzieje nie tylko w Trójmieście, w Polsce, ale również za granicą, przytaczając swe spostrzeżenia z pobytów w innych państwach.
Fot. Kazimierz Netka.
Jednym z najważniejszych wydarzeń dotyczących komunikacji rowerowej będzie Velo-City 2025 w Gdańsku – światowy „szczyt” rowerowy – przypomniał dr Piotr Kuropatwiński, współorganizator tego wydarzenia. Do tego wydarzenia obecnie przygotowywani są wolontariusze. ECF, czyli European Cyclists’ Federation, zorganizuje Velo-City 2025 w Centrum Wystawienniczo-Kongresowym AmberExpo Międzynarodowych Targów Gdańskich.
Fot. Kazimierz Netka.
Miasto ma być przede wszystkim dla ludzi. Pierwsza rzecz to bezpieczeństwo pieszych. Stąd wzięła się idea Miasta 880, czyli 8 80 Cities. Chodzi o to, by wszystko w miastach robic tak, by były one dobre dla 8-latka i 80-latka, by takie osoby mogły samodzielnie poruszać się po mieście. Wtedy ono będzie przyjazne wszystkim ludziom – podkreślił dr Piotr Kuropatwiński.
Żeby miasto było dobre dla wszystkich, potrzebne są trzy elementy, które trzeba uwzględniać w zarządzaniu organizmami miejskimi: hardware czyli odpowiednia infrastruktura; software czyli informacja, promocja, edukacja; ordware – układy między instytucjami i mieszkańcami.
Ekspert, Anna Kotarska, wspomagająca projekty Polskiego Towarzystwa Programów Zdrowotnych, dotyczące czystego powietrza, oceniając spotkanie poświęcone prawu obywateli do czystego powietrza, powiedziała, że to jest ciekawe, że warsztaty, projekty dotyczące czystego powietrza są organizowane na Pomorzu, które w takiej powszechnej świadomości raczej nie jest kojarzone z obszarem polskim posiadającym specjalnie zanieczyszczone powietrze, co niestety, nie jest do końca prawda. Co ciekawe, mamy dzisiaj na tych warsztatach przedstawicieli różnych miejscowości z obszaru województwa pomorskiego, z Wejherowskiego Alarmu Smogowego, przedstawiciela administracji publicznej – samorządu z Łeby, co pokazuje z jednej strony, że te problemy również tam istnieją, czyli również nad samym morzem, ale jednocześnie, że jest już ta świadomość zarówno wśród mieszkańców jak i pracowników samorządowych, co bardzo cieszy.
Fot. Kazimierz Netka.
Jakie będą korzyści?
Zdaniem dr n. med. Piotra Popowskiego – przewodniczącego Polskiego Towarzystwa Programów Zdrowotnych, efekty będą przynajmniej dwa. Mam nadzieję, że powstanie interdyscyplinarna sekcja transformacji cywilizacyjnej – powiedział dr n. med. Piotr Popowski. – Jestem przekonany, że część uczestników zdecyduje się kontrybuować nie tylko do dyskusji, ale także do podejmowania konkretnych działań. Po drugie jakby dołączamy się do tego wątku europejskiego, stajemy się częścią europejskiej presji na wprowadzanie nowych rozwiązań cywilizacyjnych. Tworzymy takie środowisko wewnętrzne, które dyskutuje nie tylko z Europą ale także oddziałuje na nasze samorządy, na instytucje, różnego rodzaju lokalne, bo ta dyskusja jest przede wszystkim dyskusją publiczną: jak mamy żyć. To znacz na ile to nasze życie będzie się zmieniało pod wpływem różnych wyzwań, czy to zmian energetycznych czy klimatu czy przestoju pociągów. Koleżanki prowadzą dialog z samorządami. Panie Elżbieta i Weronika są osobami, które wiedzą więcej ode mnie. Jestem gospodarzem instytucjonalnym. Zajmuję się przede wszystkim zdrowiem bezpośrednio, więc transformacja zdrowia, POChP i projekty wprowadzania rozwiązań to jest mi bliskie, służę pomocą – zachęcał dr n. med. Piotr Popowski – przewodniczący Polskiego Towarzystwa Programów Zdrowotnych.
Kazimierz Netka
Proszę, czytaj również na portalu: netka.gda.pl