Na zdjęciu: Gmach Komisji Europejskiej w Brukseli. Fot. Kazimierz Netka.

Do pomocy w ramach tego programu kwalifikują się te przedsiębiorstwa, które nie były uznawane za znajdujące się w trudnej sytuacji już 31 grudnia 2019 r.

Komisja Europejska zatwierdziła polski program dokapitalizowania do wysokości 1,65 mld euro (7,5 mld złotych), który będzie wspierał duże przedsiębiorstwa oraz niektóre większe MŚP w związku z pandemią COVID-19. Program ten jest częścią szerszego programu wsparcia przedsiębiorstw w Polsce, tak zwanej tarczy finansowej dla dużych firm – wynika z informacji, które przekazała nam Marta Angrocka-Krawczyk z Wydziału Prasy Komisji Europejskiej Przedstawicielstwo w Polsce.

Program zatwierdzono na podstawie tymczasowych ram pomocy państwa, przyjętych przez Komisję w dniu 19 marca 2020 r., a następnie zmienionych w dniach 3 kwietnia i 8 maja 2020 r.

Wiceprzewodnicząca KE Margrethe Vestager, odpowiedzialna za politykę konkurencji, oświadczyła:

– Ten program dokapitalizowania, z budżetem wynoszącym do 1,65 mld euro, pozwoli Polsce na dalsze wspieranie przedsiębiorstw dotkniętych pandemią COVID-19. Gwarantuje, że państwo otrzyma wystarczające wynagrodzenie z tytułu ryzyka ponoszonego przez podatników, że istnieją zachęty dla państwa do jak najszybszego wyjścia ze struktur kapitałowych beneficjentów oraz że wsparcie wiąże się z zabezpieczeniami, m.in. zakazem wypłacania dywidend i premii, a także środkami mającymi na celu ograniczenie zakłóceń konkurencji. Nadal będziemy działać w ścisłym kontakcie i we współpracy z Polską, tak jak ze wszystkimi państwami członkowskimi, w celu znalezienia wykonalnych rozwiązań łagodzących skutki gospodarcze pandemii COVID-19, zgodnie z przepisami UE.

Środki wsparcia zgłoszone przez Polskę

Na podstawie tymczasowych ram pomocy państwa Polska zgłosiła Komisji program dokapitalizowania do wysokości 1,65 mld EUR (7,5 mld PLN) mający na celu udzielenie w Polsce wsparcia kapitałowego dużym przedsiębiorstwom oraz niektórym większym MŚP dotkniętym pandemią COVID-19.

Programem będzie zarządzać Polski Fundusz Rozwoju i stanowi on część tarczy finansowej dla dużych przedsiębiorstw, tj. programu wsparcia ustanowionego przez polskie władze, którego całkowity budżet wynosi około 5,5 mld EUR (25 mld PLN).

Wsparcie w ramach programu przyjmie formę instrumentów służących dokapitalizowaniu, w szczególności instrumentów kapitałowych (nabywanie akcji zwykłych i uprzywilejowanych w przedsiębiorstwach publicznych i prywatnych) oraz hybrydowych instrumentów kapitałowych (obligacje zamienne i pożyczki).

Komisja uznała, że program zgłoszony przez Polskę jest zgodny z warunkami określonymi w tymczasowych ramach pomocy państwa. W szczególności, (I) wsparcie jest dostępne dla przedsiębiorstw, jeżeli jest potrzebne do utrzymania działalności, nie jest dostępne żadne inne odpowiednie rozwiązanie, a interwencja leży we wspólnym interesie; (II) wsparcie jest ograniczone do kwoty niezbędnej do zapewnienia kontynuacji działalności beneficjenta i nie wykracza poza przywrócenie jego struktury kapitałowej sprzed wybuchu pandemii COVID-19; (III) program zapewnia państwu odpowiednie wynagrodzenie; (IV) środki wprowadzone są na warunkach, które stanowią zachętę dla beneficjentów lub ich właścicieli do jak najwcześniejszego zwrotu wsparcia (między innymi poprzez stopniowy wzrost wynagrodzeń, zakaz wypłacania dywidend, a także ograniczenie wynagrodzeń i zakaz wypłacania premii dla kadry zarządzającej); (V) istnieją odpowiednie zabezpieczenia mające na celu upewnienie się, że beneficjenci nie korzystają w nieuzasadniony sposób z państwowej pomocy w zakresie dokapitalizowania ze szkodą dla uczciwej konkurencji na jednolitym rynku, takie jak zakaz przejęć, w celu uniknięcia agresywnej ekspansji handlowej; oraz (VI) wszelka pomoc dla przedsiębiorstwa przekraczająca próg 250 mln EUR musi być oddzielnie zgłaszana do indywidualnej oceny.

Ponadto do pomocy w ramach tego programu kwalifikują się jedynie przedsiębiorstwa, które nie były uznawane za znajdujące się w trudnej sytuacji już w dniu 31 grudnia 2019 r.

Komisja uznała, że środek jest konieczny, właściwy i proporcjonalny, biorąc pod uwagę konieczność zaradzenia poważnym zaburzeniom w gospodarce państwa członkowskiego, zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE i warunkami określonymi w tymczasowych ramach.

W związku z tym Komisja zatwierdziła środek na podstawie unijnych zasad pomocy państwa.

Kontekst

Komisja Europejska przyjęła tymczasowe ramy pomocy państwa, aby umożliwić państwom członkowskim wykorzystanie pełnej elastyczności przewidzianej w zasadach pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w związku z pandemią COVID-19. W tymczasowych ramach pomocy państwa, zmienionych 3 kwietnia i 8 maja 2020 r., przewidziano następujące rodzaje pomocy, której mogą udzielać państwa członkowskie:

• dotacje bezpośrednie, zastrzyki kapitału, selektywne korzyści podatkowe oraz zaliczki w wysokości do 100 tys. euro dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w sektorze podstawowej produkcji rolnej, do 120 tys. euro dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w sektorze rybołówstwa i akwakultury oraz do 800 tys. euro dla przedsiębiorstw prowadzących działalność we wszystkich pozostałych sektorach; środki te pozwolą pokryć pilne potrzeby w zakresie płynności. Państwa członkowskie mogą również udzielać nieoprocentowanych pożyczek lub gwarancji na zabezpieczenie pożyczek pokrywających 100 proc. ryzyka, do wysokości nominalnej 800 tys. euro na przedsiębiorstwo. Wyjątek stanowi sektor podstawowej produkcji rolnej oraz sektor rybołówstwa i akwakultury, w przypadku których zastosowanie mają limity w wysokości odpowiednio 100 tys. euro i 120 tys. euro na przedsiębiorstwo;

• gwarancje państwowe na zabezpieczenie pożyczek zaciąganych przez przedsiębiorstwa, dzięki którym banki nadal będą udzielać pożyczek klientom, którzy ich potrzebują. Takie gwarancje państwowe mogą pokrywać do 90 proc. ryzyka związanego z pożyczkami, aby pomóc przedsiębiorstwom w zaspokojeniu pilnych potrzeb kapitałowych i inwestycyjnych;

• subsydiowane pożyczki ze środków publicznych dla przedsiębiorstw (dług uprzywilejowany i podporządkowany) z korzystnymi stopami oprocentowania. Pożyczki te mogą pomóc przedsiębiorstwom w zaspokojeniu pilnych potrzeb kapitałowych i inwestycyjnych;

• gwarancje dla banków kierujących pomoc państwa do gospodarki realnej, zapewniające uznanie takiego wsparcia za pomoc bezpośrednią dla klientów banków, a nie dla samych banków, oraz wytyczne dotyczące sposobu minimalizowania zakłócenia konkurencji między bankami;

• publiczne krótkoterminowe ubezpieczenia kredytów eksportowych w odniesieniu do wszystkich państw, bez potrzeby wykazywania przez zainteresowane państwo członkowskie, że dane państwo jest tymczasowo państwem o ryzyku niezbywalnym;

• wsparcie na badania i rozwój związane z koronawirusem, mające na celu zaradzenie obecnemu kryzysowi w obszarze zdrowia, przyznawane w formie dotacji bezpośrednich, zaliczek zwrotnych lub korzyści podatkowych; Można przyznawać dodatkowe wsparcie na projekty oparte na transgranicznej współpracy między państwami członkowskimi.

• wsparcie na budowę i rozbudowę placówek przeprowadzających testy, mające na celu opracowywanie i testowanie produktów (w tym szczepionek, respiratorów i odzieży ochronnej) użytecznych w walce z pandemią COVID-19, aż do pierwszego zastosowania przemysłowego. Wsparcie to może przyjąć formę dotacji bezpośrednich, korzyści podatkowych, zaliczek zwrotnych i gwarancji chroniących przed stratami. Przedsiębiorstwa mogą otrzymać dodatkowe wsparcie, jeśli ich inwestycje są współfinansowane przez większą liczbę państw członkowskich i gdy taka inwestycja zostanie ukończona w ciągu dwóch miesięcy od udzielenia wsparcia;

• wsparcie na wytwarzanie produktów istotnych z punktu widzenia walki z pandemią COVID-19 w formie dotacji bezpośrednich, korzyści podatkowych, zaliczek zwrotnych i gwarancji chroniących przed stratami. Przedsiębiorstwa mogą otrzymać dodatkowe wsparcie, jeśli ich inwestycje są współfinansowane przez większą liczbę państw członkowskich i gdy taka inwestycja zostanie ukończona w ciągu dwóch miesięcy od udzielenia wsparcia;

• ukierunkowane wsparcie w formie odroczenia płatności podatkowych lub zawieszenia składek na ubezpieczenie społeczne dla tych sektorów, regionów lub rodzajów przedsiębiorstw, które są najbardziej dotknięte skutkami pandemii;

• ukierunkowane wsparcie w formie dopłat do wynagrodzeń pracowników dla tych przedsiębiorstw w sektorach lub regionach najbardziej dotkniętych skutkami pandemii, które w przeciwnym wypadku musiałyby dokonywać zwolnień;

• ukierunkowana pomoc w formie dokapitalizowania dla przedsiębiorstw niefinansowych, jeżeli nie jest dostępne żadne inne odpowiednie rozwiązanie. Wprowadzono zabezpieczenia zapobiegające nadmiernym zakłóceniom konkurencji na jednolitym rynku: warunki dotyczące konieczności, adekwatności i wielkości interwencji; warunki wejścia przez państwo w struktury kapitałowe przedsiębiorstw oraz wynagrodzenie; warunki dotyczące wyjścia państwa ze struktur kapitałowych przedsiębiorstw; warunki dotyczące sposobu zarządzania, w tym zakaz dywidend i pułapy wynagrodzeń dla kadry kierowniczej wyższego szczebla; zakaz subsydiowania skrośnego i zakaz nabywania oraz dodatkowe środki mające na celu ograniczenie zakłóceń konkurencji; wymogi w zakresie przejrzystości i sprawozdawczości.

  Tymczasowe ramy pomocy państwa umożliwiają państwom członkowskim łączenie wszystkich środków wsparcia, z wyjątkiem pożyczek i gwarancji dotyczących tej samej pożyczki i przekraczających progi przewidziane w tymczasowych ramach. Pozwalają one ponadto państwom członkowskim na łączenie wszystkich środków wsparcia przyznanych na podstawie tymczasowych ram pomocy państwa z istniejącymi możliwościami przyznawania przedsiębiorstwom pomocy de minimis – do wysokości 25 tys. euro na okres trzech lat podatkowych dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w sektorze podstawowej produkcji rolnej, do wysokości 30 tys. euro na okres trzech lat podatkowych dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w sektorze rybołówstwa i akwakultury oraz do wysokości 200 tys. euro na okres trzech lat podatkowych dla przedsiębiorstw prowadzących działalność we wszystkich innych sektorach. Jednocześnie państwa członkowskie muszą zobowiązać się, że będą unikać nienależnej kumulacji środków wsparcia dla tych samych przedsiębiorstw, by ograniczyć wsparcie do zaspokojenia ich rzeczywistych potrzeb.

• Ponadto tymczasowe ramy pomocy państwa są uzupełnieniem wielu innych możliwości już udostępnionych państwom członkowskim na potrzeby łagodzenia skutków społeczno-gospodarczych obecnej pandemii, zgodnie z unijnymi zasadami pomocy państwa. 13 marca 2020 Komisja przyjęła komunikat w sprawie skoordynowanej reakcji gospodarczej na epidemię COVID-19, w którym przedstawiono te możliwości. Państwa członkowskie mogą na przykład wprowadzić, z korzyścią dla przedsiębiorstw, ogólnie obowiązujące zmiany (np. odroczenie podatków lub subsydiowanie skróconego czasu pracy we wszystkich sektorach), które nie wchodzą w zakres zasad pomocy państwa. Mogą również przyznawać przedsiębiorstwom rekompensaty za szkody poniesione z powodu pandemii COVID-19 lub bezpośrednio nią spowodowane.

• Tymczasowe ramy pomocy państwa będą obowiązywać do końca grudnia 2020 r. Ze względu na to, że problemy z wypłacalnością mogą uwidocznić się dopiero na późniejszym etapie w miarę rozwoju kryzysu, Komisja przedłużyła ten okres do końca czerwca 2021 r. wyłącznie w odniesieniu do środków służących dokapitalizowaniu. W trosce o pewność prawa przed upływem tych terminów Komisja oceni, czy konieczne jest ich przedłużenie.

• Jawna wersja decyzji będzie dostępna pod numerem sprawy SA.57055 w rejestrze pomocy państwa na stronie internetowej Komisji poświęconej konkurencjiWyszukaj ten link w innym językuEN••• po wyjaśnieniu wszelkich kwestii związanych z poufnością. Wykaz nowych decyzji dotyczących pomocy państwa opublikowanych w internecie i Dzienniku Urzędowym zamieszczany jest w cotygodniowym biuletynie internetowym dotyczącym pomocy państwa (State Aid Weekly e-News).

• Więcej informacji na temat tymczasowych ram pomocy państwa i innych działań podjętych przez Komisję w odpowiedzi na skutki gospodarcze pandemii COVID-19 można znaleźć tutaj.

– wynika z informacji, które przekazała nam Marta Angrocka-Krawczyk z Wydziału Prasy Komisji Europejskiej Przedstawicielstwo w Polsce.

(K.N.)

Czytaj również na portalu: netka.gda.pl