Fot. Kazimierz Netka.
Grozi nam osłabienie odporności populacyjnej, zwanej też stadną, zbiorowiskową, grupową. Narażone na zachorowania są osoby słabsze
Dżuma dziesiątkowała ludzkość na różnych kontynentach. Cholera wyniszczyła Gdańsk. Te nieszczęścia udało się powstrzymać, dzięki zabiegom chroniącym zdrowie i życie ludzi. Cholera znalazła się w Gdańsku w odwrocie, gdy urodzony na Kociewiu nadburmistrz Gdańska Leopold Winter doprowadził lepszą wodę pitną do miasta. To było prawie półtora wieku temu. Czy dzisiaj nawroty epidemii, albo nawet pandemii, nam zagrażają? Przypadki z AIDS albo z kowidem, dowodzą, że jak najbardziej jest to realne. Pod Warszawą kilka lat temu zaczęła rozwijać się odra – taka choroba. Dzięki temu zrezygnowano z popierania zamiaru zniesienia obowiązkowych szczepień ochronnych i nadal ich przyjmowanie jest nakazane. Mimo to, ludzie niechętnie się szczepią. To grozi zakłóceniem odporności populacyjnej w społeczeństwie. Naukowcy biją na alarm.
Mimo szeroko zakrojonych działań zapobiegawczych, np. ze strony stacji sanitarno – epidemiologicznych, dobrej jakości wody w kranach, zagrożenie chorobami może znacząco się zwiększyć. Świat naukowy, lekarski rozpoczął działania uświadamiające, na szeroką skalę. Jakie?
Fot. Kazimierz Netka.
O tych problemach rozmawiano 24 lutego 2023 roku w Gdańskim Uniwersytecie Medycznym, podczas ogólnopolskiej konferencji.
Uczestniczyliśmy w części tego spotkania, zachęceni przez dr n. hum. Joannę Śliwińską – rzecznika prasowego Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego:
zapraszam do udziału w briefingu organizowanym w najbliższy piątek, 24 lutego o godz. 13:30 w Zakładzie Prewencji i Dydaktyki GUMed. Spotkanie będzie dotyczyło zjawiska odchodzenia od szczepień ochronnych i jego przeciwdziałaniu. Eksperci opowiedzą także o projekcie Fake Med, mającym na celu budowanie zaufania do szczepień ochronnych z wykorzystaniem najnowszych narzędzi komunikacji i wpływu społecznego.
W briefingu udział wezmą:
– prof. Tomasz Zdrojewski, kierownik Zakładu Prewencji i Dydaktyki Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, współorganizator spotkania ekspertów na temat stanu szczepień ochronnych w Polsce
– dr hab. Tomasz Smiatacz, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób zakaźnych
– dr hab. Filip Raciborski lider z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
– dr Paulina Mularczyk-Tomczewska z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, zajmująca się analizą aspektu administracyjno-prawnego szczepień ochronnych.
Spotkanie dziennikarzy z naukowcami koordynował Jakub Winiewski z Sekcji ds. Komunikacji GUMed.
Fot. Kazimierz Netka.
Polska na tle Unii Europejskiej, pod względem niechęci do poddawania się szczepieniom, wypada gorzej niż wiele innych krajów. Mimo że szczepienia ochronne są u nas obowiązkowe, to na przykład w Portugalii, gdzie nie ma powinności brania zastrzyków przeciwko epidemicznym zagrożeniom, chęć do poddawania się takim zabiegom, jest większa niż w Polsce.
Skąd się u nas bierze coraz częstsze unikanie przyjmowania szczepionek? To rola „edukatorów” – mówili uczestnicy konferencji.
Co prawda, do wybuchu epidemii jeszcze jest w Polsce dość daleko, ale sytuacja się pogarsza. Coraz mniej osób decyduje się na szczepienia.
Kiedyś było zupełnie inaczej. Na przykład, profesor Hilary Koprowski, wynalazca za granicą szczepionki przeciwko polio – przyczynie choroby Heinego-Medina, podarował Polsce około 9 milionów takich szczepionek. Dzięki temu nasze społeczeństwo zostało uratowane przed znaczącymi powikłaniami.
Fot. Kazimierz Netka.
Gości konferencji powitał prof. Tomasz Zdrojewski, kierownik Zakładu Prewencji i Dydaktyki Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego:
– Chciałbym wyrazić ogromną radość, że Narodowe Centrum Badań i Rozwoju zdecydowało się uruchomić tak ważny projekt, w tak trudniej dziedzinie, trudnej społecznie, medycznie, ekonomicznie, jaką jest niechęć części społeczeństwa do szczepień. Bardzo się cieszę, i raduję prawdziwie, że to jest projekt wielu uczelni – zainicjowany przez Warszawski Uniwersytet Medyczny, ale także uczestniczą w nim Akademia Koźmińskiego, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego. Bez takiej multidyscyplinarnej lekarskiej, od strony psychologii społecznej, socjologicznej, ekonomicznej strony i prawnej nie da się tego problemu rozwiązać.
Fot. Kazimierz Netka.
Pozwólcie państwo, że przywitam jako gospodarz miejsca współgospodarza pana profesora Tomasza Smiatacza, który reprezentuje GUMed, ale który jest w zespole prezesa Polskiej Akademii Nauk, z premierem Morawieckim w zespole, w tych trudnych chwilach pandemicznych. Wspólnie z panem profesorem Tomaszem Smiataczem, gorąco witam naszych gospodarzy merytorycznych czyli pana profesora Filipa Raciborskiego z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i bardzo dziękuję za wybranie nas na partnerów na tę burze mózgów, oraz panią doktor Paulinę Mularczyk-Tomczewską z Zakładu Zdrowia Publicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Fot. Kazimierz Netka.
Gorąco witam gości z zarządu Narodowego Funduszu Zdrowia Oddziału Pomorskiego: panią dyrektor Joannę Erecińską i szefową sekcji Podstawowej Opieki Zdrowotnej, panią Aleksandrę Czaplicką-Rybak. Kolejni ważni dla nas goście merytoryczni, to pani dziekan profesor Małgorzata Balwicka-Szczyrba, która jest prodziekanem do spraw kształcenia Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, pan doktor Tadeusz Jędrzejczyk jest dyrektorem Wydziału Zdrowia w Urzędzie Marszałkowskim i jednocześnie osobą znakomicie znaną przez wszystkich państwa. Pan profesor Paweł Zagożdżon jest szefem epidemiologii, prodziekan Wydziału Lekarskiego Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego; współpracował w ważnych projektach ogólnopolskich i jest ekspertem krajowym – powiedział prof. Tomasz Zdrojewski – kierownik Zakładu Prewencji i Dydaktyki Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, reprezentujący także Wydział V Nauk Medycznych Polskiej Akademii Nauk. Obecny był też dr n. med. Krzysztof Sobczak z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
Fot. Kazimierz Netka.
Konferencja w Gdańskim Uniwersytecie Medycznym została zorganizowana w ramach projektu „Budowanie zaufania do szczepień ochronnych z wykorzystaniem najnowszych narzędzi komunikacji i wpływu społecznego” finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) w ramach programu GOSPOSTRATEG II. Gospostrateg to Strategiczny Program Badań Naukowych i Prac Rozwojowych „Społeczny i gospodarczy rozwój Polski w warunkach globalizujących się rynków”. Celem głównym Programu GOSPOSTRATEG jest wzrost wykorzystania w perspektywie do 2028 r. rezultatów badań społeczno-ekonomicznych w kształtowaniu krajowych i regionalnych polityk rozwojowych.
Fot. Kazimierz Netka.
O Projekcie „Budowanie zaufania do szczepień ochronnych z wykorzystaniem najnowszych narzędzi komunikacji i wpływu społecznego” (Med Fake), finansowanym przez NCBR:
Obserwowany spadek zaufania do szczepień ochronnych jest zjawiskiem globalnym. Problem ten dotyczy także Polski. Z danych udostępnionych przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB wynika, iż liczba uchyleń od szczepień w 2021 r. wyniosła ponad 61.3 tys. Wstępne szacunki wskazują, iż dane za rok 2022 będą pod tym względem znacząco gorsze – w pierwszych trzech kwartałach zarejestrowano 68.8 tys. uchyleń. Oznacza to ponad dwukrotny wzrost w okresie ostatnich 5 lat (w roku 2017 zarejestrowano niespełna 30.1 tys. uchyleń). Tym samym z uwagi na wynikające z tego zagrożenie dla bezpieczeństwa zdrowotnego populacji realizowany jest obecnie projekt, finansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, którego głównym celem jest podniesienie zaufania do szczepień ochronnych w Polsce. Cel ten zostanie osiągnięty między innymi poprzez szczegółowe zbadanie postaw wobec szeroko rozumianej profilaktyki prozdrowotnej, analizę mechanizmów podejmowania decyzji dotyczących szczepień oraz poznanie aspektów prawno – administracyjnych związanych z organizacją szczepień. W ramach projektu zostaną między innymi wypracowane rozwiązania ograniczające wpływ dezinformacji na podejmowanie decyzji dotyczących własnego zdrowia, materiały edukacyjne, jak również propozycje optymalizacji modelu funkcjonowania podstawowej opieki zdrowotnej w zakresie szczepień.
Fot. Kazimierz Netka.
Projekt Med Fake realizuje konsorcjum czterech uczelni w składzie: Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny, Warszawski Uniwersytet Medyczny oraz Akademia Leona Koźmińskiego. Warszawski Uniwersytet Medyczny w ramach konsorcjum odpowiedzialny jest między innymi za analizę stosunku mieszkańców Polski do szczepień ochronnych, opracowanie narzędzi edukacyjnych skierowanych zarówno do dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych, a także opracowanie optymalnego modelu funkcjonowania POZ w zakresie organizacji obowiązkowych szczepień ochronnych – poinformował Gdański Uniwersytet Medyczny.
Z informacji przedstawionych w Gdańskim Uniwersytecie Medycznym wynika, że liczba odmów poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym w woj. pomorskim, w 2020 roku wyniosła ponad 4 400. W Śląskiem było to ponad 9250, a w Wielkopolskiem prawie 7490 odmów. W całym kraju: ponad 50 500 osób w wieku 15 – 39 lat nie chciało się zaszczepić lub nie poddało temu zabiegowi swych dzieci mimo takiego obowiązku.
Kazimierz Netka
Czytaj również na portalu: Pulsarowy.pl