Na zdjęciu: Inauguracja szkoleń z cyklu ClimCities w Gdańsku. Szkolenie zorganizował Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy. Fot. Kazimierz Netka.
Nie możesz pokonać przeciwnika, to się z nim zaprzyjaźnij…
Nie zdążymy powstrzymać zmian klimatu i ujarzmić narastających wskutek tych zmian powodzi. Musimy dostosować się do nowej sytuacji, nie zaprzestając działań na rzecz zmniejszenia produkcji gazów cieplarnianych.
O tym, że już jest za późno by przywrócić stan np. sprzed 50 – 100 lat, świadczy nowy rodzaj zjawiska przyrodniczego, dającego się we znaki zwłaszcza w dużych miastach. To powodzie błyskawiczne, gwałtowne; zwane miejskimi, szybkimi, a po angielsku: flash floods.
W całej Polsce rozpoczęto realizować dwa programy adaptacji do tych powodzi, czyli przystosowywania się do następstw zmian klimatu na kuli ziemskiej. Pierwszy program, zwany w skrócie MPA – czyli Miejski Plan Adaptacji do zmian klimatu, obejmuje 44 największe miasta, liczące ponad 100 000 mieszkańców (tytuł projektu: „Opracowanie planów adaptacji do zmian klimatu w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców”). Drugi projekt, zwany w skrócie ClimCities (skrót od angielskiej nazwy: „CLIMate change adaptation in small and medium size CITIES”), dotyczy przystosowywania się do zmian klimatu w małych i średnich miastach Polski. Szkolenie na ten temat w Gdańsku, 4 i 5 lipca 2017 roku było organizowane w ramach projektu przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy.
Fot. Kazimierz Netka
W Gdańsku, 04 lipca 2017 roku, rozpoczęto cykl regionalnych szkoleń z zakresu ClimCities. W siedzibie Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, zebrało się około 30 uczestników, od studentów po emerytów. Przybyli reprezentanci dość odległych miejscowości, bo 5 osób z Ostródy; były też panie z Pabianic. Z Wejherowa przyjechały 4 osoby. Nie zabrakło reprezentantów WFOŚiGW w Gdańsku, a także uczelni: Politechniki Gdańskiej i Uniwersytetu Gdańskiego, a także przedstawicieli organizacji pozarządowych. Zajęcia prowadziły dr Paulina Legutko-Kobus i dr Ewa Jastrzębska ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.
Oto tematyka zajęć: Efektywne techniki przekazu trenerskiego i komunikacji interpersonalnej (proces budowania zespołu – zespół a grupa; techniki przekazu, przekaz zintegrowany; kanały i narzędzia komunikacji); Zbudowanie i współpraca członków Zespołu ds. opracowania i wdrożenia strategii adaptacji do zmian klimatu (interesariusze – identyfikacja i mapowanie; zespół miejski strategii adaptacji do zmian klimatu; grupy interesariuszy a współpraca w ramach opracowywania i wdrażania strategii adaptacji do zmian klimatu. Celem szkolenia jest przekazanie wiedzy uczestnikom na temat sposobów organizowania spotkań z mieszkańcami miast i uświadamiania ich odnośnie konieczności dostosowywania się do następstw ocieplenia na Ziemi.
Fot. Kazimierz Netka
Nie jest pewne, czy człowiek jest głównym sprawcą zmian klimatu na kuli ziemskiej. Natomiast te zmiany to pewnik, ale w przeszłości, po epoce lodowcowej, w ciągu ostatnich 10 000 lat już do znacznych ociepleń i oziębień dochodziło. Można dalej zastanawiać się jak jest czy było w rzeczywistości Natomiast coraz częstsze ostatnio powodzie błyskawiczne, każą mieszkańcom miast przystosowywać się do nich, bo niewykluczone, że będzie coraz gorzej. Przede wszystkim, trzeba to uświadomić mieszkańcom. Dlatego, realizowane są dwa wspomniane programy: MPA – dla dużych ośrodków i ClimCities – dla miast małych i średnich.
Projekt CLIMCITIES „CLIMate change adaptation in small and medium size CITIES” jest poświęcony adaptacji do zmian klimatu w małych i średnich miastach Polski. Jest on finansowany w ramach Funduszu Współpracy Dwustronnej Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego na lata 2009 – 2014 (85 proc.) oraz z budżetu państwa (15 proc.). Adresatami przedsięwzięcia są miasta o liczbie mieszkańców od ok. 50 tys. do 99 tys. oraz mniejsze.
Fot. Kazimierz Netka
Dostosowanie się miast do zmieniających się warunków klimatycznych jest obecnie jednym z najważniejszych wyzwań. W miastach niekorzystne skutki zmiany klimatu są odczuwane szczególnie dotkliwie. Adaptacja do zmian klimatu na poziomie lokalnym zależy od skuteczności działań lokalnych instytucji, w tym przede wszystkim administracji samorządowej – czytamy na stronie internetowej http://climcities.ios.gov.pl .
Fot. Kazimierz Netka
Inauguracja projektu w Warszawie
Konferencja inaugurująca projekt ClimCities – „Adaptacja do zmian klimatu w małych i średnich miastach” odbyła się 22 marca 2017 roku w Warszawie – poinformował nas Robert Borkacki – prezes zarządu Klubu Publicystów Ochrony Środowiska EKOS przy Zarządzie Głównym Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. – Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOS – PIB) rozpoczął realizację projektu na mocy zawartej z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej umowy. Przedsięwzięcie finansowane jest w ramach Funduszu Współpracy Dwustronnej Norweskiego Mechanizmu Finansowego EOG. Norweskim partnerem IOŚ-PIB w realizacji projektu jest firma Vista Analyse, mającą bogate międzynarodowe doświadczenie doradcze w zakresie opracowywania miejskich strategii adaptacyjnych.
W pierwszej części konferencji zaprezentowany został projekt ClimCities w kontekście zmian klimatu w Polsce oraz polityki kraju w zakresie adaptacji do zmian klimatu, ze szczególnym uwzględnieniem problemów samorządów lokalnych.
Fot. z Archiwum Instytutu Ochrony Środowiska
Projekt ClimCities tworzy synergię z Projektem Opracowania Planów Adaptacji do zmian klimatu w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców (MPA) i stanowi jego uzupełnienie w zakresie specjalistycznej wiedzy przekazanej pracownikom samorządowym dotyczącej adaptacji do zmian klimatu.” – powiedział dr inż. Krystian Szczepański – dyrektor Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego.
W drugiej części zaprezentowane zostały przykłady działań realizowanych w ramach adaptacji do zmian klimatu w Polsce i Norwegii.
W konferencji wzięli udział przedstawiciele Ministerstwa Środowiska, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Ambasady Królestwa Norwegii w Polsce, prelegenci z Polski i Norwegii oraz przedstawiciele miast zaangażowanych w realizację projektu.
Informacja o projekcie
Głównym celem projektu ClimCities jest rozwijanie zdolności adaptacji do zmian klimatu małych i średnich miast Polski poprzez zapewnienie na poziomie lokalnym dostępu do wiedzy na temat adaptacji do zmian klimatu oraz realizacja celów adaptacyjnych określonych w unijnej i krajowej strategii adaptacji do zmian klimatu. Pracownicy administracji publicznej uzyskają możliwość poszerzenia wiedzy i nabycia nowych umiejętności niezbędnych do podejmowania działań na rzecz adaptacji miasta do zmian klimatu oraz skutecznego włączania w te działania lokalnych społeczności.
W ramach projektu zostanie zrealizowany cykl szkoleń dla przedstawicieli administracji samorządowej oraz lokalnych liderów zaangażowanych w działania proekologiczne i środowiskowe. Uczestnicy szkoleń zapoznają się z aktualną wiedzą o zmianach klimatu i adaptacji do skutków tych zmian. Nauczą się w jaki sposób opracować miejski plan adaptacji do zmian klimatu oraz jak angażować mieszkańców w działania na rzecz adaptacji do zmian klimatu. Dzięki wiedzy i umiejętnościom zdobytym na szkoleniach przedstawiciele administracji samorządowej będą potrafili sprawnie identyfikować zagrożenia i szanse oraz wdrażać działania adaptacyjne w planowaniu strategicznym i przestrzennym, w procesach inwestycyjnych, w zarządzaniu infrastrukturą społeczną, a także w pozyskiwaniu środków finansowych na te działania. Szkolenia będą prowadzone w formie seminariów i warsztatów, dodatkowe materiały szkoleniowe dostępne będą przez internet. Ponadto, w ramach projektu ClimCities, w pięciu miastach eksperci IOŚ-PIB i ośrodków naukowych współpracujących z Instytutem, opracują miejskie plany adaptacji do zmian klimatu. Strategia adaptacji miasta do zmian klimatu – narzędzie do podejmowania działań adaptacyjnych na rzecz miasta i mieszkańców – zostanie opracowana przez ekspertów IOŚ-PIB w ścisłej współpracy z Urzędem Miasta i mieszkańcami. Zadaniem zespołu ekspertów będzie wykonanie kompleksowej diagnozy zagrożeń i wspieranie lokalnych władz samorządowych i mieszkańców miasta w świadomym i odpowiedzialnym reagowaniu na prognozowane zmiany klimatu i ich przewidywane skutki.
Przewidywane korzyści z realizacji projektu to przede wszystkim zwiększenie świadomości potrzeby adaptacji do zmian klimatu wśród społeczności lokalnych oraz podniesienie kompetencji samorządów w zakresie rozwiązywania problemów miast wynikających ze zmian klimatu. Realizacja projektu przyczyni się tym samym do podniesienia odporności średnich i małych miast na zmiany klimatu.
ClimCities jest projektem partycypacyjnym, skierowany zarówno do samorządów i mieszkańców miast małych i średnich Polski (o liczbie mieszkańców między 50 a 99 tys., a także mniejszych). Jest przeznaczony dla pracowników administracji samorządowej oraz lokalnych liderów mogących wesprzeć adaptację do zmian klimatu.
Fot. z Archiwum Instytutu Ochrony Środowiska
Wykonawcy Projektu
IOŚ-PIB jest instytutem resortowym, nadzorowanym przez Ministerstwo Środowiska, posiadającym status Państwowego Instytutu Badawczego. Podstawowym przedmiotem działania Instytutu jest opracowywanie naukowych i technicznych podstaw ochrony środowiska oraz polityki państwa w tym zakresie. W Instytucie funkcjonuje wiele centrów krajowych, w tym Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBIZE). IOŚ-PIB posiada wieloletnie doświadczenie w realizacji i zarządzaniu projektami badawczymi realizowanymi w ramach krajowych i międzynarodowych programów, opracował, w ramach projektu KLIMADA (2011-2013), naukowe podstawy dla Strategicznego Planu Adaptacji Spa 2020. Prace badawcze skoncentrowane na różnych aspektach zmian klimatu są realizowane przez Zakład Ochrony Klimatu, który prowadzi badania w zakresie oceny wpływu zmian klimatu, oceny wrażliwości systemów ekonomicznych i społecznych na zmiany klimatu, ryzyka zdrowotnego i środowiskowego związanych ze zmianami klimatu. Zakład Ochrony Klimatu ma doświadczenie także w opracowywaniu strategii adaptacji miast do zmian klimatu. Pracownicy IOŚ – PIB posiadają również wieloletnie doświadczenie w opracowywaniu i realizacji szkoleń.
Vista Analyse jest norweską agencją posiadającą bardzo bogate międzynarodowe doświadczenie w projektowaniu i realizacji kursów dla trenerów oraz podmiotów lokalnych (administracja i organizacje pozarządowe), a także w przygotowywaniu lokalnych strategii adaptacji do zmian klimatu. Szczególnie cenne jest doświadczenie Vista Analyse w przygotowywaniu metodologii tworzenia strategii oraz możliwość przeniesienia tych doświadczeń na grunt Polski – informuje Robert Borkacki – prezes zarządu Klubu Publicystów Ochrony Środowiska EKOS.
Kazimierz Netka