Na ilustracji: Slajd z prezentacji pt. „Podstawy prawne i polityczne adaptacji do zmian klimatu”, autorstwa dr Magdaleny Głogowskiej, a przedstawionej przez dr. Zdzisława Cichockiego na szkoleniu w Gdańsku.
Polacy zaczęli przystosowywać się do zagrożeń pochodzenia naturalnego, a Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy, prowadzi dwa cykle szkoleń na ten temat.
ClimCities – przystosujmy się do zmian klimatu. Nauczmy się bronić przed kataklizmami.
Katastrofalne zniszczenia zostały przez przyrodę dokonane w nocy z 11 na 12 sierpnia 2017 roku. Kilka dni temu, wskutek obfitych opadów, doszło do przerwania walu przeciwpowodziowego w rejonie Darłowa. A w niedzielę, 27 sierpnia, kolejny atak przyrody był w Gdańsku. Obfity deszcz zalał ulice, a towarzyszące tej ulewie pioruny, uderzyły w dwa domy. Na takie zdarzenia musimy się przygotowywać.
Fot. Kazimierz Netka
Następnego dnia po piorunobiciu rozpoczęła się w Gdańsku kolejna tura szkoleń zorganizowanych przez Instytut Ochrony Środowiska, z cyklu ClimCities, dotyczącego miast małych i średnich (oprócz tego IOŚ organizuje szkolenia o nazwie MPA – Miejskie Plany Adaptacji, przeznaczone dla 44 największych miast w Polsce, liczących powyżej 100 000 mieszkańców).
Fot. Kazimierz Netka
Wykłady w Gdańsku prowadzili: dr Zdzisław Cichocki, dr inż. Krzysztof Iskra i mgr inż. Łukasz Krawczyk. To była kontynuacja szkoleń, zainaugurowanych w lipcu br., z cyklu: CLIMCITIES „CLIMate change adaptation in small and medium size CITIES” . Jest to projekt poświęcony adaptacji do zmian klimatu w małych i średnich miastach Polski. Dostosowanie się miast do zmieniających się warunków klimatycznych jest obecnie jednym z najważniejszych wyzwań. W miastach niekorzystne skutki zmiany klimatu są odczuwane szczególnie dotkliwie. Adaptacja do zmian klimatu na poziomie lokalnym zależy od skuteczności działań lokalnych instytucji, w tym przede wszystkim administracji samorządowej. – napisano na stronie internetowej http://www.climcities.ios.edu.pl/projekt .
Fot. Kazimierz Netka
Jakie są podstawy prawne podejmowania działań na rzecz adaptacji do następstw ocieplenia na Ziemi? Można powiedzieć, że w bieżącym roku przypada 25-lecie konkretnych starań o ochronę klimatu na Ziemi. Za inaugurację większych wysiłków w tym zakresie można uznać przyjęcie Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu – przypomnieli prowadzący szkolenie w Gdańsku, 28 i 29 sierpnia.
Fot. Kazimierz Netka
Jej celem jest doprowadzenie do ustabilizowania stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze na poziomie, który zapobiegałby niebezpiecznej antropogenicznej ingerencji w naturalny system klimatyczny. W celu uniknięcie zagrożenia produkcji żywności oraz dla umożliwienia zrównoważonego rozwoju ekonomicznego, poziom taki powinien być osiągnięty w okresie wystarczającym do naturalnej adaptacji ekosystemów do zmian klimatu. Konwencja ta została przyjęta 9 maja 1992 roku w Nowym Jorku, a podpisana 5 czerwca 1992 roku, podczas pamiętnego Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro w Brazylii. Polska ratyfikowała tę konwencję klimatyczną ONZ 28 lipca 1994 roku.
Fot. Kazimierz Netka
Kolejnym krokiem była Strategia Unii Europejskiej w zakresie przystosowywania się do zmiany klimatu. Strategia ta została ogłoszona 16 kwietnia 2013 roku. Celem działań przewidzianych w tej strategii jest zwiększenie odporności Europy na zmiany klimatu. Chodzi m.in. o zwiększenie gotowości i zdolności do reagowania na skutki zmian klimatu – na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i unijnym. Strategia wskazywała na konieczność opracowania spójnego podejścia do rozwiązania tego problemu, a także poprawę koordynacji działań.
Fot. Kazimierz Netka
Polska opracowała Strategiczny Plan Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 (SPA 2020), przyjęty przez Radę Ministrów 29 października 2013 roku. SPA 2020 określa ramy i mechanizmy służące lepszemu przygotowaniu Polski do bieżących i przyszłych skutków zmian klimatu. Przewiduje wspieranie i stymulowanie działań regionów, gmin i województw. Postuluje stworzenie podstaw do lepszego podejmowania świadomych decyzji. Wskazuje na potrzebę uodpornienia najważniejszych sektorów gospodarki i polityki na skutki zmian klimatu. Oto owe sektory: energetyka, budownictwo, górnictwo, gospodarka wodna, transport, zdrowie, obszary miejskie, leśnictwo, różnorodność biologiczna, rolnictwo, strefa wybrzeża Bałtyku, turystyka.
Powyższym zagadnieniom, nakreślonym w polskim Strategicznym Planie Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 (SPA 2020), poświęcony jest cykl szkoleń ClimCities.
Na zdjęciu: Siedziba WFOŚiGW w Gdańsku, nad Kanałem Raduni. Fot. Kazimierz Netka
Podczas szkoleń 28 i 29 sierpnia 2017 roku, przeprowadzonych w siedzibie Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku, poruszone zostały następujące zagadnienia: podstawy prawne i polityczne adaptacji do zmian klimatu; mitygacja i adaptacja do zmian klimatu jako zadania jednostek samorządu terytorialnego; zmiany klimatu w skali globalnej; regionalne i lokalne skutki zmian klimatu; wrażliwość na negatywne skutki zmian klimatu oraz potencjał w zakresie adaptacji w budownictwie, energetyce, infrastrukturze wodno – kanalizacyjnej, transporcie i zarządzaniu kryzysowym. Omówione zostały też zagadnienia planowania przestrzennego i konieczność uwzględniania w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zagadnień zmian klimatu. Takie plany powinny obejmować także tereny już zurbanizowane, ze wskazaniem, co trzeba i można na tych obszarach zurbanizowanych ocalić, uratować, w razie kataklizmu przyrodniczego.
Fot. Kazimierz Netka
Oto wykonawcy projektu (źródło: http://www.climcities.ios.edu.pl):
Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB) jest instytutem resortowym, nadzorowanym przez Ministerstwo Środowiska, posiadającym status Państwowego Instytutu Badawczego. Podstawowym przedmiotem działania Instytutu jest opracowywanie naukowych i technicznych podstaw ochrony środowiska oraz polityki państwa w tym zakresie. W Instytucie funkcjonuje wiele centrów krajowych, w tym Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBIZE). IOŚ-PIB posiada wieloletnie doświadczenie w realizacji i zarządzaniu projektami badawczymi realizowanymi w ramach krajowych i międzynarodowych programów, opracował, w ramach projektu KLIMADA (2011-3013), naukowe podstawy dla Strategicznego Planu Adaptacji Spa 2020. Prace badawcze skoncentrowane na różnych aspektach zmian klimatu są realizowane przez Zakład Ochrony Klimatu, który prowadzi badania w zakresie oceny wpływu zmian klimatu, oceny wrażliwości systemów ekonomicznych i społecznych na zmiany klimatu, ryzyka zdrowotnego i środowiskowego związanych ze zmianami klimatu. Zakład Ochrony Klimatu ma doświadczenie także w opracowywaniu strategii adaptacji miast do zmian klimatu. Pracownicy IOŚ – PIB posiadają również wieloletnie doświadczenie w opracowywaniu i realizacji szkoleń.
Fot. Kazimierz Netka
Vista Analyse jest norweską agencją posiadającą bardzo bogate międzynarodowe doświadczenie w projektowaniu i realizacji kursów dla trenerów oraz podmiotów lokalnych (administracja i organizacje pozarządowe), a także w przygotowywaniu lokalnych strategii adaptacji do zmian klimatu. Szczególnie cenne jest doświadczenie Vista Analyse w przygotowywaniu metodologii tworzenia strategii oraz możliwość przeniesienia tych doświadczeń na grunt Polski.
Kazimierz Netka