Na zdjęciu: Burmistrz Pelplina Patryk Demski objaśnia zasady funkcjonowania inteligentnego systemu parkowania. Fot. Kazimierz Netka.

Spadkobiercy dorobku cystersów tworzą miejsce coraz bardziej wymarzone do życia.

Pelplin – gmina na Kociewiu, w powiecie tczewskim, liczy zaledwie kilkanaście tysięcy mieszkańców. To czego tam dokonał samorząd – może być wzorem do naśladowania nawet dla dużych miast, tak zwanych smart metropolii, o których coraz więcej mówi się w Unii Europejskiej. UE stawia na duże aglomeracje, licząc, że staną się one mocami napędowymi dla małych ośrodków. Na przykładzie „smart Pelplin” zobaczyć można, jak niewielkie miasta i otaczające je wioski dają sobie radę bez pomocy owych unijnych smart metropolii.

Mieliśmy przyjemność poznać dokonania samorządu miasta Pelplin, podczas VI Międzynarodowego Kongresu Smart Metropolia 2017 jaki odbył się w Gdańsku. W ramach tzw wizyty studyjnej, mieliśmy okazje dowiedzieć się jak olbrzymie znaczenie ma Pelplin na Kociewiu, dla kultury, historii, gospodarki Pomorza, Polski, Europy. Zachęcając do udziału we wspomnianym wyjeździe, organizatorzy owej podróży napisali m.in., że w Pelplinie przeszłość przenika się z teraźniejszością. Istniało tam potężne średniowieczne opactwo cysterskie, a teraz wokół tego opactwa rozwija się nowoczesne miasto, które śmiało można nazwać SMART.

O atutach, atrakcjach, unikatach Pelplina opowiadali nam Patryk Demski – burmistrz Miasta i Gminy Pelplin oraz m.in. Grzegorz Kilian – podinspektor ds. promocji w Urzędzie Miasta i Gminy Pelplin; Artur Rajkowski – animator OWES – Ośrodka Wsparcia Ekonomii Społecznej Dobra Robota, reprezentujący też Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot.

W programie wizyty były m.in.: zwiedzanie Dawnego Opactwa Cysterskiego w Pelplinie i wizyta w skryptorium;

przejście Ogrodami Biskupimi do Muzeum Diecezjalnego;

zwiedzanie Muzeum Diecezjalnego w Pelplinie;

zapoznanie się z systemem inteligentnego parkowania działającego na terenie miasta Pelplin, a stworzonego we współpracy ze spółką Energa Oświetlenie;

zapoznanie się z systemem monitoringu miejskiego (wizyta w centrum monitoringu, poznanie urządzeń składających się na miejski monitoring); spotkanie z pogromcami pyłów – uczniami z lokalnych szkół zajmujących się pomiarami czystości powietrza; zapoznanie się z urządzeniami mierzącymi poziom zanieczyszczenia. Uczestnicy wyjazdu zdobyli też wiedzę na temat Pelplińskiego Inkubatora Przetwórstwa Lokalnych Produktów Rolnych – powstającej w Pelplinie tłoczni soków. To innowacyjne rozwiązanie polega na zatrudnieniu osób wykluczonych społecznie; na stworzeniu własnych, zdrowych produktów oraz promowaniu Kociewia poprzez unikatowe w skali kraju rozwiązanie i funkcjonowanie spółdzielni socjalnej.

W części kulturalnej wizytę uprzyjemniał swymi artystycznymi występami Szkolny zespół „Gzuby z Pelplińskiej Dwójki”.

Pelplin jest jednym z liderów wdrażania w Polsce rządowego programu Mieszkanie Plus. Do tego programu przystąpił wcześniej, niż stolica województwa pomorskiego.

Można powiedzieć, że Pelplinianie mają we krwi takie działania. Przedsiębiorczość, inicjatywność, pomysłowość, nowoczesność, rozwija się w Pelplinie od wieków. A zakrzewili te zalety tamtejszej społeczności cystersi. Oni wnieśli na Kociewie, do Pelplina, najnowsze osiągnięcia gospodarcze już w XIII wieku.

Warto docenić te zalety intelektu i ducha mieszkańców Pelplina, przejęte od zakonników cystersów. Kto zlekceważy owe cechy charakteru Pelplinian, może na tym stracić. Tak też się stało w przypadku państwa pruskiego, zwalczającego polskość.

Stolica diecezji chełmińskiej została przeniesiona w 1824 roku z Chełmży do Pelplina po to, by zniszczyć polskość tych ziem – mówił Patryk Demski – burmistrz Pelplina podczas spotkania z uczestnikami wizyty zorganizowanej w ramach VI Kongresu Smart Metropolia. – Pelplin był wówczas wioską. Chodziło o zmniejszenie rangi polskości w diecezji. Nie udało się; stało się inaczej.

Biskupi pelplińscy ocalili jedną z najważniejszych ksiąg świata – Biblię, pochodzącą z pracowni wynalazcy druku, Jana Gutenberga! Ten skarb z XV wieku do dzisiaj jest przechowywany w Pelplinie (można odnieść wrażenie, że samorząd regionu – Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego – za mało nagłaśnia to, że w Pelplinie na Kociewiu istnieje tak ważna dla historii Pomorza, Polski, Europy, świata – unikatowa Biblia – jedna z pierwszych wydanych drukiem).

Teraz pokazywany jest w Muzeum Diecezjalnym reprint tej Biblii. Oryginał ukryto. Gdzie się znajduje? Wie jedna, może dwie osoby z biskupstwa w Pelplinie. Chodzi o to, by owej bardzo cennej księdze (wydrukowanej w latach 1452-1455 w Moguncji – jak napisano na stronie internetowej http://www.muzeum.diecezja.org) zapewnić jak najlepszą ochronę.

Kazimierz Netka