Fot. Kazimierz Netka.

W Gdyni już brakuje miejsca na ziemi. Teraz pora by pójść wzwyż, w dół, pod ziemię, pod wodę czyli wykorzystać trzeci wymiar

Po wybudowaniu portu zewnętrznego w Gdyni może się pojawić potrzeba zatrudnienia nawet 40 000 osób poza portem. Światowi biznesmeni interesują się tym, co dzieje się na naszych rynkach i dlatego trzeci wymiar miasta jest ważny.

Fot. Kazimierz Netka

W porcie Gdynia robi się za ciasno. Przeładunki nie załamały się nawet podczas pandemii. Dlatego, zasadna staje się znacząca rozbudowa tego polskiego, morskiego okna na świat. Powstać ma port za falochronem, na Zatoce Gdańskiej, tzw. port zewnętrzny. Plany jego budowy snuto już kilkanaście lat temu. Rozpoczęcie tego przedsięwzięcia jest coraz bliżej. Być może początek budowy portu zewnętrznego zbiegnie się w czasie z obchodami 100-lecia wybudowania Portu Gdynia, w okresie międzywojennym. Port morski stał się ożywczy dla nadmorskiej osady, która, korzystając z obecności portu, z małej wioski szybko rozrosła się w nowoczesne miasto Gdynia.

Fot. Kazimierz Netka

Czy port zewnętrzny w Gdyni może stać się podobnym impulsem dla miasta i gospodarki kraju? Co trzeba zrobić by się takim stał? Jakie są przeszkody, szanse, nadzieje? O tym rozmawiano 25 sierpnia 2020 roku, piodczaa III Forum Wizja Rozwoju, w Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni. Podczas specjalnej konferencji eksperci ocenili efektywność przyszłej inwestycji – Portu Zewnętrznego w Gdyni

 Moderatorem konferencji był red. Artur Osiecki – Dziennikarz z redakcji „Rzeczpospolita”.

Fot. Kazimierz Netka

Prelegenci: Leszek Jurczyk – dyrektor ds. strategii i rozwoju portu w Zarządzie Morskiego Portu Gdynia S.A.; red. Artur Kiełbasiński – publicysta gospodarczy, sekretarz redakcji Radia Gdańsk; prof. Karolina A. Krośnicka – profesor w Katedrze Urbanistyki i Planowania Przestrzennego na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej; dr Grzegorz Rzepecki – członek Pomorskiej Okręgowej Izby Architektów, Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Wybrzeże; Maciej Ziomek – lider doradztwa w sektorach transportu i infrastruktury EY Polska; Maciej Krzesiński – dyrektor ds. marketingu i współpracy z zagranicą ZMPGdynia; Alina Sarnacka – ekspertka z zakresu PPP – partnerstwa publiczno – prywatnego. O planowanej inwestycji i dokonaniach przedsiębiorstwa mówili także przedstawiciele Zarządu Morskiego Portu Gdynia: Adam Meller – prezes zarządu, dyrektor naczelny; Jacek Sadaj – wiceprezes zarządu, dyrektor ds. infrastruktury i zarządzania majątkiem; Maciej Bąk – wiceprezes zarządu, dyrektor ds. finansów i zarządzania finansami.

Budowa Portu Zewnętrznego jest jedną ze strategicznych inwestycji wspieranych przez polski rząd i została wyszczególniona w uchwalonej w ubiegłym roku specustawie o inwestycjach w zakresie budowy portów zewnętrznych – napisano w zaproszeniu na to spotkanie z ekspertami. – Dla Portu Gdynia ważny jest zwłaszcza zapis o finansowaniu z budżetu państwa projektu budowy Drogi Czerwonej, która ma zapewnić sprawny dostęp do nowego pirsu. Port Gdynia zakończył etapy analityczne w postaci oceny efektywności, które wskazują na to, że formuła PPP jest tym modelem w jakim realizacja tego projektu będzie najbardziej efektywna dla wszystkich jego interesariuszy.

Fot. Kazimierz Netka

Panowie prezesi podkreślali, że zarząd jest przygotowany do budowy portu zewnętrznego. To będzie nowy port Gdynia. Jesteśmy przekonani, ze na Bałtyku istnieje odpowiednio duży potencjał by rozbudowany port w Gdyni stał się opłacalna inwestycja. Ważny jest timming, czyli trzeba wykorzystać odpowiedni czas, a właściwa pora na budowę tego portu, jest właśnie teraz. Później może być za… późno – podkreślali reprezentanci Zarządu Morskiego Portu Gdynia.

Głębokowodny Port Zewnętrzny powstanie w oparciu o istniejące Nabrzeże Śląskie – na sztucznym lądzie wychodzącym poza obecny falochron ochronny. Jego budowa stała się koniecznością w obliczu rosnącej konkurencji rynkowej oraz prognoz w zakresie popytu na przeładunki kontenerowe w polskich portach morskich, mówiących o wzroście do poziomu około 9,5 mln TEU w 2050 roku.

Port zewnętrzny w Gdyni zostanie zrealizowany w związku z brakiem wolnych terenów dla dalszego rozwoju portu. Umożliwi zwiększenia powierzchni dotychczasowego portu o 151 ha oraz zdolności przeładunkowych o 2,5 mln TEU.

Oto inne informacje dotyczące tej inwestycji: 3 327 970 000 ZŁ – to przewidywane łączne nakłady netto na realizację I Etapu przyjętego wariantu inwestycji. 3-4 000 000 000 ZŁ – to szacowane roczne wpływy z tytułu działalności portowej do Skarbu Państwa. 2028 ROK – to planowane ukończenie fazy realizacyjnej Projektu „Port Zewnętrzny w Porcie Gdynia”. Inwestycja pod nazwą „Port Zewnętrzny w Porcie Gdynia” (w skrócie: PZPG) jest priorytetowym zadaniem Zarządu Morskiego Portu Gdynia S.A., które uzyskało akceptację Rządu Rzeczypospolitej Polskiej i zostało umieszczone w rządowym projekcie Programu rozwoju polskich portów morskich do roku 2020 (z perspektywą do 2030 roku) – napisano na stronie internetowej https://www.port.gdynia.pl/pl/port-zewnetrzny .

Fot. Kazimierz Netka

Port wewnętrzny jest już tak wykorzystany, że musimy wychodzić w morze – mówił Maciej Krzesiński – Dyrektor ds Marketingu i Współpracy z Zagranicą Zarządu Morskiego Portu Gdynia.

Czy to się opłaci? Wiele wskazuje, że tak. Projekt jest już po ocenie efektywności, która wykazała, że budowa portu zewnętrznego jest uzasadniona, w formule PPP – partnerstwa publiczno – prywatnego. Przyniesie ogromne profity krajowi, Pomorzu i Gdyni. Bardzo zaawansowane są badania środowiskowe. Na przełomie września i października zostanie złożony wniosek o pozwolenie środowiskowe,. Na przełomie lat 2020 – 2021 podjęte zostaną starania o uzyskanie pozwolenia na budowę. Rozpocznie się nabór partnerów, którzy zostali już przebadani przez Zarząd Portu Gdynia i będą oni mogli przystąpić do składania ofert. Zbadano tez popyt. Z tych analiz również wynika, że jest taki na Bałtyku, więc jest sens budować w Gdyni port zewnętrzny. Kluczowym czynnikiem jest czas, bo konkurencja nie śpi – mówił dyrektor Maciej Krzesiński.

Fot. Kazimierz Netka

Opinie na ten temat wyrazili też eksperci, Zgodnie podkreślali, że formuła PPP jest bardzo zasadna. Wiele inwestycji portowych na świecie realizowanych jest w ramach partnerstwa publiczno – prywatnego. PPP jest szczególnie ważne teraz, w epoce postkowiodwej, gdyż będzie brakować środków na realizacje inwestycji publicznych. Koncepcja PPP zrodziła się jednak długo przed epoka kowidowa i jest to formuła jak najbardziej właściwa – mówiła Alina Starnacka. Zapewnia finansowanie, z założenia jest szybsza i co najważniejsze realizowane w tej formule inwestycje są korzystniejsze dla interesu publicznego.

Formuła PPP nie jest jeszcze zbyt chętnie stosowana w Polsce. A to dlatego, że jeszcze kilkanaście lat temu ten skrót rozszyfrowywano żartobliwie jako: pamiętaj, prokurator patrzy – przypomniał red. Artur Kiełbasiński. Dzisiaj PPP nie budzi wątpliwości, że to optymalna formuła realizowania inwestycji. Zmienia się bowiem myślenie o współpracy sfery publicznej z biznesem – powiedział Artur Kiełbasiński.

Mam nadziej,e, że przestaniemy rozmawiać o PPP i zaczniemy realizować PPP – powiedział Maciej Ziomek. Ten projekt, budowy portu zewnętrznego, do takiego przedsięwzięcia się nadaje. Inwestorzy dość wyrżnie wskazują, że aby ten projekt mógł odnieść sukces musi mieć światowej klasy operatora portowego, przyprowadzającego ładunki do portu by one nie trafiały do portów konkurencyjnych. Chodzi jednak również o to, by ten operator był nie tylko operatorem, ale też miał wpływ na tę inwestycję, mógł ja doprecyzować i dlatego formuła PPP jest właściwa dla realizacji tego projektu – stwierdził Maciej Ziomek.

Obecnie Morski Port Gdynia to dziarski stulatek, To węzeł skupiający drogi wodne kolej, szosy. W jakiej sytuacji pod tym względem jest obecny Port Gdynia? Okazuje się że już teraz potrzeba wydolniejszych połączeń Portu Gdynia z jego zapleczem lądowym. Istotne więc jest zmodernizowanie linii kolejowej Gdynia – Kościerzyna Bydgoszcz – wskazywał red Artur Kiełbasiński. Istotnym jest jednak by ładunek, np. surowiec, nie tylko dotarł do portu, został tu przeładowany i zaraz wywieziony. Chodzi o to, by w Polsce, na lądzie przetworzyć ten surowiec i wtedy, jako towar przetworzony, przewieźć gdzie indziej. Obawiam się, że to co się dzieje obecnie na zapleczach polskich portów, może być bariera – mówił Artur Kiełbasiński.

Jest jeszcze jeden aspekt – dostępu morskiego – powiedziała Alina Sarnacka. Jeśli nie będzie falochronów i odpowiedniego toru podejściowego dla statków, ten port zewnętrzny nie powstanie. Musi mieć dobry dostęp lądowy, a wcześniej morski.

Właśnie, żeby można było zbudować falochrony, poprawić zaplecze lądowe portu w Gdyni, ustanowione zostały nowe granice administracyjne Portu Gdynia – przypomniał Leszek Jurczyk – dyrektor ds, rozwoju Zarządu Morskiego Portu Gdynia. Ważnym dniem był 27 kwietnia 2020 roku, bo wtedy zostało opublikowane rozporządzenie m Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej o zmianie granic administracyjnych portu. Pozwoliło ono na objęcie przez Port prawie 400 hektarów więcej niż wynika to z rozporządzenia z 2015 roku. To teren obj,ety granicami administracyjnymi portu Gdynia, na którym port ma prawo pierwokupu gruntów. Nowe granice obejmują rejon Doliny Logistycznej – obszar na terenie gminy Kosakowo. W 2018 roku Port Gdynia kupił 6 hektarów po byłej Stoczni Nauta i tam przewidywany jest węzeł komunikacyjny dla połączenia portu zewnętrznego z lądem. Nowe grancie objęły były teren Dalmoru z Pirsem Rybackim.

Jak dolina logistyczna powinna być zagospodarowana?

Fot. Kazimierz Netka

Na ten temat już dawno toczyły się dyskusje z Zarządem Portu i Urzędem Miasta,w ramach Towarzystwa Urbanistów Polskich – przypomniała prof. Karolina A. Krośnicka – Profesor w Katedrze Urbanistyki i Planowania Przestrzennego na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej. W sytuacji, gdy budowany jest port, każdy fragment terenu jest niezbędny do rozwoju. Funkcje tego obszaru powinny być skorelowane z port6em zewnętrznym i z terminalami kontenerowymi – mówiła pani profesor. Terminale kontenerowe to jedne z niezbędnych elementów infrastruktury, ale z depotem kontenerowym, parkingami, obiektami zajmującymi się obsługą kontenerów, ale tez produktów przywożonych w kontenerach, co ma znaczenie dla wartości dodanej. Tu więc pojawić się mogą funkcje przemysłowe, parking centralny, który mógłby obsłużyć cały port z naciskiem na nowy terminal kontenerowy i dwa istniejące. Doskonale by było, gdyby powstała droga łącząca wszystkie terminale kontenerowe i by nie było problemów z granicą celną – powiedziała prof. Karolina A. Krośnicka.

Warto tez zadbać o obszary cenne przyrodniczo, o wartości ekologicznej, na przykład w Osace, w Japonii, na obszarze portu znajdują się tereny zielone służące społeczności. To są funkcje towarzyszące – mówiła pani profesor.

Teren po stoczni Nauta jest niezwykle cenny ale ta stocznia była trochę kłopotem dla miasta, ale przestrzennie to cenny obszar – mówił dr Grzegorz Rzepecki. W porcie zewnętrznym ma powstać około 4000 miejsc pracy. Każde z nich wygeneruje 10 miejsc w przestrzeni okołoportowej. Pojawi się więc potrzeba zatrudnienia 40 000 osób na obszarach okołoportowych. Trzeba im znaleźć miejsce, którego w Gdyni jest coraz mniej. Trzeba wykorzystać trzeci wymiar. Wieżowców w Gdyni powinno by,c więcej – mówił dr Grzegorz Rzepecki. Światowi bogaci ludzie interesują się tym co dzieje się na naszych rynkach. Na przykład, inwestorzy z Kuwejtu wykupili tereny w Zakopanem. Geodeci dzielący grunty w Gdyni, zapominają o trzecim wymiarze.

Jednak, port bywa uciążliwy. Dlatego, podczas konferencji, pojawiła się propozycja, by władze miasta Gdyni wzięły to pod uwagę. By nie dawały decyzji o warunkach zabudowy dla inwestycji mieszkaniowych, deweloperskich, przy granicy Portu Gdynia – zaapelował Leszek Jurczyk – dyrektor ds. rozwoju Zarządu Morskiego Portu Gdynia.

Port Gdynia znowu stanie się impulsem do rozbudowy Gdyni, tym razem być może również w trzecim wymiarze. Za to, za śmiałą decyzję odnośnie budowy portu zewnętrznego, Zarząd Morskiego Portu Gdynia, został 25 sierpnia 2020 roku uhonorowany Orłami Polskiej Przedsiębiorczości. Nagrody te przyznała kapituła Ogólnopolskiej Federacji Przedsiębiorców i Pracodawców Przedsiębiorcy.pl. Statuetki wręczał Piotr Podgórski – wiceprezes Federacji, kancelaria Prawna Clever One. Statuetki przyznano w kategoriach: Firma Roku – dla Zarządu Morskiego Portu Gdynia

Fot. Kazimierz Netka

oraz

Fot. Kazimierz Netka

Zasłużony dla Polskiej Przedsiębiorczości – dla Prezesa Adama Mellera – Prezesa Zarządu Morskiego Portu Gdynia.

Więcej wiadomości na temat III Forum Wizja Rozwoju można znaleźć na stronie https://wizjarozwoju.pl/

Kazimierz Netka

Czytaj również na portalu: netka.gda.pl