Źródła ilustracji: transmisja z konferencji prasowej.

Usuwanie zużytych tworzyw, m.in. typu big bag, z terenów rolnych

Sztuczność była dawniej czymś obcym w polskim rolnictwie. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu dominowała na naszej wsi natura. Teraz, plastik oraz inne tworzywa sztuczne są bardzo popularne w przemyśle rolniczym. Zwracają na to uwagę różne instytucje, organizacje, zwłaszcza Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS). Sztuczne tworzywa, folia, sznurki wykonane z nienaturalnych surowców, zagrażają zwierzętom i ludziom. Dlatego KRUS apeluje o to by troszczyć się o czyste środowisko naturalne i miejsca pracy rolników.

Z tworzyw robione są opakowania, narzędzia, nawet sznurek. Niełatwo jest zutylizować, czyli unieszkodliwić pozostałości owych przedmiotów, a zwłaszcza folii, używanej np. do pakowania siana. Pomocą rolnikom w pozbywaniu się folii oraz innych pozostałości z tworzyw sztucznych służą Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Ministerstwo Rolnictwa i Obszarów Wiejskich oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Ta pomoc polega na dofinansowywaniu utylizacji odpadów ze sztuczności, głównie zaś folii rolniczej.

O zakresie wsparcia poinformowano podczas konferencji prasowej online dotyczącej uruchomienia drugiego naboru w ramach programu priorytetowego „Usuwanie folii rolniczych i innych odpadów pochodzących z działalności rolniczej”. W konferencji przewidziano udział: Michała Kurtyki – ministra klimatu i środowiska; Grzegorza Pudy – ministra rolnictwa i rozwoju wsi; Macieja Chorowskiego – prezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; Dominika Bąka – wiceprezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Mieliśmy przyjemność uczestniczyć w tej konferencji.

O szczegółach poinformowano również na stronie internetowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska: https://www.gov.pl/web/klimat/nowa-szansa-na-dofinansowanie-utylizacji-folii-rolniczej-pod-koniec-czerwca-rusza-drugi-nabor-w-programie-nfosigw :

Nowa szansa na dofinansowanie utylizacji folii rolniczej. Pod koniec czerwca rusza drugi nabór w programie NFOŚiGW

Na 28 czerwca 2021 r. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zaplanował uruchomienie drugiego naboru w ramach programu priorytetowego „Usuwanie folii rolniczych i innych odpadów pochodzących z działalności rolniczej”. Gminy oraz związki międzygminne mogą składać wnioski o dofinansowanie do 15 września br. Budżet naboru wynosi 25 mln złotych.

Program ma na celu m.in. rozwój systemów zagospodarowania odpadów z tworzyw sztucznych z rolnictwa. Przewiduje on jednorazowe sfinansowanie usunięcia odpadów, które zostały nagromadzone w gospodarstwach rolniczych ze względu na problemy organizacyjne i ekonomiczne związane z ich utylizacją.

Przedsięwzięcia kwalifikujące się do inwestycji to m.in. te z zakresu transportu oraz odzysku lub unieszkodliwienia odpadów, w tym folii rolniczych, siatki i sznurka do owijania balotów, opakowań po nawozach oraz typu big bag. Intensywność dofinansowania to dotacja do 100% kosztów kwalifikowanych, jednak nie więcej niż 500 zł za 1 Mg usuwanych odpadów.

Umowy będą podpisywane do końca marca 2022 roku,  natomiast wydatkowanie środków będzie się odbywało do listopada 2022 r. Wsparcie z programu „Usuwanie folii rolniczych i innych odpadów pochodzących z działalności rolniczej” kwalifikowane jest również jako pomoc de minimis w rolnictwie.

„Polska wieś i rolnictwo mają i będą miały w obszarze ochrony klimatu centralne miejsce. Z jednej strony rolnicy są bezpośrednio dotykani gwałtownymi zmianami, które obserwujemy w przyrodzie, takimi jak okresy suszy czy nawalne deszcze. Z drugiej mierzą się z szeregiem wyzwań, które pojawiają się wtedy, gdy trzeba wybierać między ekonomią, ściśle powiązaną z efektem skali produkcji rolnej a ekologią. Jednym z takich wyzwań jest znalezienie odbiorców dla odpadu, jakim jest masowo używana w produkcji rolnej folia. Nie ma dla niej w tej chwili dobrej alternatywy, dlatego jako administracja centralna musimy umiejętnie pomóc polskim gospodarzom oraz samorządom skutecznie poradzić sobie z tym kłopotliwym produktem. Ma temu służyć kolejna odsłona programu NFOŚiGW” – zaznacza Minister Klimatu i Środowiska Michał Kurtyka.

„Uważam, że polscy rolnicy są wzorem dla swoich kolegów z innych krajów europejskich, ponieważ wiedzą jak umiejętnie łączyć ekonomię z troską o środowisko naturalne. Stosują mniej środków ochrony roślin i nawozów sztucznych niż rolnicy w innych krajach UE. Polski rząd chce wspierać polskich rolników i tam, gdzie nie da się uniknąć odpadów – w postaci np. folii czy sznurka – organizuje dedykowane wsparcie, takie jak program NFOŚiGW. Program ten pomaga producentom rolnym i samorządom minimalizować potencjalne ryzyka dla środowiska” – komentuje uruchomienie programu minister rolnictwa i rozwoju wsi Grzegorz Puda.

Stosowanie tworzyw sztucznych w produkcji rolniczej ma wiele zalet, jednak materiał ten nie jest wolny od wad. Największym problemem jest krótki okres przydatności w procesie produkcji oraz brak możliwości ich wtórnego wykorzystania – ponieważ folie w praktyce uznawane są za materiały jednorazowego użytku.

„Usuwanie folii rolniczych i innych odpadów pochodzących z działalności rolniczej” to najnowszy, ale nie jedyny konkurs w programach kierowanych bezpośrednio do mieszkańców polskiej wsi. Chcemy, by obszary wiejskie w większym stopniu mogły korzystać z udostępnianych programów Funduszu, aby ta informacja docierała zarówno do rolników jak i do gmin. Zależy nam na tym, aby oprócz informacji o programach antysmogowych, do rolników dotarła również oferta związana z programami dedykowanymi dla obszarów wiejskich – tych dotyczących wapnowania gleb, usuwania azbestu, czy też nowoczesnych metod wytwarzania energii” – podkreśla prof. Maciej Chorowski, prezes NFOŚiGW.

Wiceprezes NFOŚiGW Dominik Bąk podsumowuje z kolei dotychczasowe rezultaty programu: W 2019 roku Narodowy Fundusz rozpoczął program pilotażem, który objął siedem gmin, a następnie w ramach pierwszego naboru rozszerzył zasięg na całą Polskę. W wyniku pilotażu podpisano umowy na łączną kwotę ponad pół miliona złotych, z kolei w pierwszym naborze była to suma ponad 42 mln złotych.

Skala zainteresowania gmin potwierdziła, iż oferta NFOŚiGW w tym zakresie odpowiada realnym i powszechnym potrzebom polskich rolników i samorządów na obszarach wiejskich – na pisano na stronie internetowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

Zagospodarowanie, utylizacja folii rolniczej, pozostałości siatek ze sztucznego tworzywa, sznurków, to kolejne działania w dążeniu do tego, by polska wież była bezpieczną i zdrową. Taki jej stan sprawi, że nasze tereny rolne będą atrakcyjne nie tylko dla produkcji żywności, surowców spożywczych, ale również dla turystyki. Zmniejszy się też zagrożenie folią i sznurkami dla dziko żyjących zwierząt.

Źródła ilustracji: transmisja z konferencji prasowej.

Kazimierz Netka

Czytaj również na portalu: netka.gda.pl