Autor mapy: W. J. Błaszkowski. Źródło ilustracji: Archiwum, Oficyna Pomorska Jarosław Mykowski „Smaki Pomorza”.

Prognozy pogody – darmowy telewizyjny prime time dla nacjonalistów?

Wołanie o równe traktowanie wszystkich rozległo się w sobotę, 19 września 2020 roku, w Gdańsku – z okazji Międzynarodowego Dnia Demokracji. To wołanie jest jak najbardziej na czasie i dotyczy właśnie tego, co dzieje się w Pomorskiem, m.in. w Gdańsku. A więc powtórzmy jeszcze raz: równie traktowanie wszystkich… Co najmniej tak jak traktuje się Kaszubów. Tymczasem, 9 lutego 2020 roku, podczas sesji Sejmiku Województwa Pomorskiego poświęconej 100-leciu powrotu Pomorza gdańskiego do Macierzy i zaślubin Polski z morzem, mówiono głównie o Kaszubach. Sowo: Kociewiacy – również zasłużeni w walce o wyzwolenie Pomorza – niektórym osobom nie mogło przejść przez usta. Można też odnieść wrażenie że współcześnie w Gdańsku usiłuje się z pamięci ludzkości wymazać Kresowian. Na granicach Gdańska postawiono tablice z napisami mogącymi sugerować, że Gdańsk to miasto kaszubskie (odbudowane zostało m.in. przez Kresowian). W Radiu Gdańsk utworzono redakcję kaszubską. Miejmy nadzieję, że w tym radiu, zgodnie z gdańską ideą równego traktowania wszystkich, zostaną utworzone też inne redakcje, np. kresowa, kociewska, żuławska, powiślańska itp.

Na zdjęciu: Mapa pokazująca m.in. bogactwo etniczne Pomorza. Mieszkają tu nie tylko Kaszubi… Źródło mapy podstawowej: „Atlas geograficzny”, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa 1974. Fot. Kazimierz Netka.

Zakazana jest wszelka dyskryminacja – wybrzmiało również na wiecu w sobotę, 19 września 2020 roku w Gdańsku. Dobrze, gdyby ta zasada była przestrzegana. Tymczasem, w niszę nierównego traktowania wpadła też swym postępowaniem Telewizja Polska S.A. – takie można odnieść wrażenie. W TVP prognoza pogody posłużyła jako instrument do nagłaśniania istnienia Kaszubów w Pomorskiem, przy pomijaniu informowania w tej prognozie o obecności w Pomorskiem również innych grup społecznych, np. wspomnianych już przez nas Kresowian i Kociewiaków, ale też Słowińców, Żuławian, Powiślan, Borowiaków i wielu innych.

TVP, podczas prognozy pogody, nawet kilka razy dziennie potrafiła reklamować Kaszuby, nie wspominając przy tym o innych podregionach województwa pomorskiego. Dlaczego według TVP w Pomorskiem są równi i równiejsi? Ośmieliliśmy się spróbować to wyjaśnić. W tym celu skierowaliśmy do TVP następujące pismo:

Rzecznik Prasowy Telewizji Polskiej S.A.

Serdeczna prośba o informacje dla dziennikarzy dotyczące nierównego traktowania w TVP mieszkańców województwa pomorskiego

Dzień Dobry,
oglądając programy Telewizji Polskiej S.A. nabiera się przekonania, że generalnie są one wszechstronne i bogate w treści. Jednak, niektóre ich elementy mogą budzić zastrzeżenia. Tak bywa w przypadku wzmianek TVP na temat województwa pomorskiego.

W Pomorskiem mieszka wiele grup społecznych, etnicznych. Telewizja Polska S.A. zwraca zaś uwagę widzów przede wszystkim na Kaszuby. To jest nieco niesprawiedliwe, ale też o dużym oddziaływaniu destrukcyjnym, gdyż sprawia, że niszczona jest wiedza świata o bogactwie kulturowym Pomorskiego; jest niekorzystne dla gospodarki tego regionu. Lansowanie przez Telewizję Polską S.A. jednej grupy społecznej – czyli Kaszubów – to wpisywanie się publicznej, państwowej Telewizji Polskiej S.A. w program czystki etnicznej, realizowany obecnie przez niektórych członków Platformy Obywatelskiej w Pomorskiem – takie można odnieść wrażenie.

Ze zdziwieniem zauważyliśmy, że np. w prognozach pogody TVP wskazywane są głównie Kaszuby. O pozostałych obszarach województwa pomorskiego, zamieszkiwanych przez inne grupy etniczne, TVP w prognozach tych wspomina o wiele rzadziej, albo wcale. To jest poniżanie tych, którzy Kaszubami nie są;  krzywdzeni są np. Słowińcy (istnieje Pobrzeże Słowińskie); Kociewiacy – których Mała Ojczyzna przylega do dolnej Wisły od Świecia po powiat gdański; Kresowianie – którzy odbudowali Gdańsk; Borowiacy – żyjący w Borach Tucholskich;  mieszkańcy Żuław, Powiśla i innych podregionów w Pomorskiem.

Oto przykłady nierównego traktowania pomorskich społeczności przez TVP:
1. TVP Info, niedziela. 20 czerwca 2020 r., ok. godz. 6.50. Prezenter prognozy pogody mówi o wybrzeżu gdańskim, ze wskazaniem na Kaszuby. Nie wspomina o innych regionach, np. o Żuławach, Kociewiu.

2. TVP Info, niedziela, 12 lipca 2020 r., godz. 7.58. Prezenter mówi o Lubelszczyźnie oraz innych regionach, potem o Pomorzu – ze wskazaniem na Kaszuby.

3. Poranek Info, 12 lipca 2020, godz. 10.25. Na zakończenie telewidzowie słyszą: Kaszuby – miejsce atrakcyjne turystycznie.

4. Panorama, Program III, TVP Gdańsk,14 lipca 2020, ok. godz. 18.49. Widzowie słyszą, że celem przyjazdów turystycznych w Pomorskie są przyjazdy nad morze albo na Kaszuby – co może sugerować, że w Pomorskiem nie ma innych regionów godnych odwiedzenia. Takie przedstawianie Pomorskiego jest ukrywaniem przez TVP innych atutów Polski, o wiele bardziej interesujących. W Pomorskiem naprawdę istnieją nie tytko woda i piasek. Większe atrakcje są właśnie poza Kaszubami i plażami. Dlaczego TVP dyskryminuje inne grupy społeczne w Pomorskiem, a lansuje Kaszubów? Oto inne przykłady uprzywilejowania przez TVP tylko jednego podregionu:

5. Agropogoda, 17 lipca, piątek, ok. godz. 12.35: na Kaszubach może zagrzmieć – słyszą telewidzowie.

6. Agropogoda, 27 lipca 2020 roku, TVP 1: Na Kaszubach lokalne burze.
7. TVP 1, 30 lipca 2020 rok, około godz. 8. 13 – znowu wzmianka o Kaszubach i ani słowa np. o Kociewiu, Żuławach, Powiślu, Ziemi Słowińskiej.

8. TVP Info, Agropogoda, 03 sierpnia 2020 r., ok. godz. 7.56. Telewidzowie słyszą: na Pomorzu z deszczem. Na Kaszubach – intensywnym.

9. Pytanie na Śniadanie, TVP 2, 03 sierpnia 2020 r., ok. godz. 9.36. Prognoza pogody, telewidzowie słyszą: …będzie padał deszcz, na Kaszubach dość intensywnie.

Czy TVP pragnie dać do zrozumienia telewidzom, że w Pomorskiem istnieją tylko Kaszuby?

Dlaczego w TVP lansowane są Kaszuby, a inne regiony etniczne i społeczności województwa pomorskiego bywają traktowane po macoszemu? Próbujemy to wyjaśnić i dlatego zwracamy się do Telewizji Polskiej SA o wiadomości w tej sprawie. Informacje te zamierzamy wykorzystać w publikacjach dziennikarskich. Prosimy o odpowiedzi m.in. na następujące pytania:

1. Kto zaproponował i sformułował takie promowanie Kaszub w Telewizji Polskiej S.A. i lekceważenie innych społeczności mieszkających w Pomorskiem; kto to zaakceptował?​

2. W których audycjach, programach lansowani są Kaszubi a pomijani inni mieszkańcy Pomorskiego?

3. Kto i ile zapłacił za taką promocję Kaszub?
4. Czy owa promocja jest darmowa i kto może z takich i podobnych okazji korzystać?

5. Jak często się odbywa tego rodzaju promowanie Kaszub w TVP (np. ile razy dziennie, tygodniowo)?

6. Od kiedy takie praktyki są stosowane w TVP?
7. Czy były w tej sprawie jakieś naciski, sugestie ze strony:
– Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
– Instytutu Kaszubskiego
– Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
– innych podmiotów?
Owszem, można uznawać Kaszuby za region wyższej rangi, ale dlaczego to uznawanie ma mieć wymiar totalny? Może i Kaszubi są w Pomorskiem ludźmi lepszego sortu. Jednak są wydarzenia, wskazujące na to, że inne społeczności są tak samo ważne i warto o tym nie zapominać.

Być może jacyś nacjonaliści wprowadzają Telewizję Polską S.A. w błąd.
Dlatego ośmielamy się przesłać krótki przewodnik o tym, co się działo i dzieje w Pomorskiem. Może on, ten przewodnik, okaże się przydatny nie tylko TVP. Oto nasze informacje na temat najważniejszych dokonań w Pomorskiem:

Są w Pomorskiem społeczności, których reprezentanci, przodkowie, potomkowie mają olbrzymie dokonania, np.:

1. Stworzyli pierwsze w historii województwo pomorskie (u schyłku średniowiecza), a pierwszym wojewodą pomorskim był rycerz z Kociewia;

2. W II połowie XIX wieku człowiek spoza Gdańska (był to przybysz z Kociewia) zostawszy nadburmistrzem wyniósł Gdańsk na poziom europejski;

4. Zaraz po I wojnie światowej w Pomorskiem zaczęto kształcić polskich marynarzy, którzy rozsławiali Polskę na oceanach. Pierwsza w historii polska Szkoła Morska powstała na Kociewiu

5. Zarządzili budowę Gdyni i portu Gdynia (i nie byli to Kaszubi)
6. Zarządzili budowę portu we Władysławowie (i nie byli to Kaszubi)
7. Przybyli w 1945 roku z daleka, zainicjowali odbudowę Gdańska i ją realizowali (byli to Kresowianie)

8. Przywieźli do Gdańska w 1945 roku  naukę i ją rozwijali (byli to Kresowianie)

9. Przywieźli do Gdańska w 1945 roku kulturę (byli to Kresowianie)
10. Przywieźli do Gdańska w 1945 roku medycynę (byli to Kresowianie)
11. Budowali zaraz po II wojnie światowej przemysł, w tym morski i tworzyli miejsca pracy również dla Kaszubów. I zrobili to Kresowianie

12. Zaczęli tworzyć w latach 80. i 90. roku samorządność, a największe w tym zasługi miał człowiek, który Kaszubem nie był.

A oto podsumowanie: kto jeszcze oprócz Kaszubów, żyje w Pomorskiem? Są to m.in.: Borowiacy, Kociewiacy, Kresowianie, Powiślanie, Tatarzy, Słowińcy (niestety, już prawie wszyscy wymarli i teraz są próby uczynienia ich Kaszubami), Ukraińcy, Żuławianie, Żydzi i wiele innych społeczności, krajowych i zagranicznych, którzy przez wieki np. tworzyli Żuławy, budowali piękny Gdańsk i zabezpieczali Gdańsk przed powodziami.

Jak więc widać, inne społeczności żyjące na Pomorzu są co najmniej tak samo ważne jak Kaszubi. Liczą się więc dokonania nie tylko Kaszubów, ale również innych grup społecznych i etnicznych, żyjących w Pomorskiem. Istnienia np. Borowiaków, Kociewiaków, Powiślan, Słowińców, Żuławian i wszystkich innych ludzi lekceważyć nie można – zasługują chociażby na wzmiankę, również w prognozach pogody nadawanych przez publiczną, państwową Telewizję Polską. Nie tylko Kaszubi się liczą.

Wszyscy ludzie „matter”. Nie tylko Kaszubi „matter”. All lives matter.
Niewykluczone, że ktoś zrobił sobie z Telewizji Polskiej S.A. narzędzie do poniżania wielu pomorskich społeczności i lansowania Kaszubów. I to w czasie antenowym bardzo dobrym dla reklam, w prime time. Ma to więc konkretny wymiar, element, akcent finansowy; nie tylko kulturowy, społeczny, ale również gospodarczy.

Rozumiemy, że Zarząd Telewizji Polskiej S.A. może nie wiedzieć o tym, że podległa Mu publiczna telewizja przyczynia się do wspierania czystki etnicznej w Pomorskiem. Tym bardziej zależy nam na wyjaśnieniu tej sprawy i na poszanowaniu praw oraz dobra i Kaszubów, i innych mieszkańców województwa pomorskiego, czyli np.:  np. Borowiaków, Kociewiaków, Powiślan, Słowinców, Żuławian.

Jeszcze raz bardzo prosimy o odpowiedzi na postawione wyżej pytania, dotyczące lansowania przez TVP Kaszubów i braku przy tym informacji o istnieniu innych społeczności żyjących w województwie pomorskim. Odpowiedzi, uzyskane od Telewizji Polskiej S.A. pragniemy wykorzystać w publikacjach dziennikarskich.

Serdecznie dziękujemy!

Odpowiedzi nie otrzymaliśmy.

Na zdjęciu: Mapa pokazująca m.in. bogactwo etniczne Pomorza. Mieszkają tu nie tylko Kaszubi… Źródło mapy podstawowej: „Atlas geograficzny”, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa 1974. Fot. Kazimierz Netka.

To, do czego dochodzi w Pomorskiem, można nazwać zaprzeczeniem demokracji w poszanowaniu różnorodności kulturowej regionu. Lansowana jest jedna grupa społeczna: Kaszubi. Pozostałe są spychane na margines. „Patronuje” temu m.in. Telewizja Polska S.A.?

Jeśli państwową, publiczną TVP S.A. można tak łatwo manipulować, to koncentracja polskich mediów w rękach zagranicznych, np. niemieckich, nie jest dla nas największym zagrożeniem w tym zakresie.

Kazimierz Netka

Czytaj również na portalu: netka.gda.pl