Na zdjęciu: Gmach Komisji Europejskiej w Brukseli. Fot. Kazimierz Netka.
Spowolnienie procesu reform w niektórych krajach budzi zaniepokojenie.
Komisja Europejska zaleciła m.in. zamknięcie procedury nadmiernego deficytu wobec Hiszpanii i przyjęła szereg dokumentów w ramach paktu stabilności i wzrostu.
Gospodarka europejska rośnie już siódmy rok z rzędu i przewiduje się, że będzie rosła także w 2020 r., we wszystkich państwach członkowskich, pomimo mniej korzystnych warunków i niepewnej sytuacji globalnej. Liczba osób zatrudnionych jest rekordowo wysoka, a stopa bezrobocia rekordowo niska. Między poszczególnymi państwami, regionami i grupami ludności występują jednak istotne różnice. W tym kontekście Komisja wzywa państwa członkowskie do kontynuowania postępów czynionych w ostatnich latach. Tak jak do tej pory, kierunek dla udanej modernizacji gospodarki europejskiej wyznaczają skuteczne reformy, którym towarzyszą dobrze ukierunkowane strategie inwestycyjne i odpowiedzialna polityka fiskalna – napisano w Komunikacie, który przekazała nam Marta ANGROCKA-KRAWCZYK z Wydziału Prasy Komisji Europejskiej Przedstawicielstwo w Polsce. Komunikat zawiera te z wypowiedzi:
Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący do spraw euro i dialogu społecznego, odpowiedzialny także za stabilność finansową, usługi finansowe i unię rynków kapitałowych, powiedział: Europejski semestr wyraźnie przyczynił się do poprawy sytuacji gospodarczej i społecznej w Europie. Wciąż jednak utrzymują się poważne problemy i rośnie ryzyko pogorszenia się perspektyw gospodarczych. Spowolnienie procesu reform w niektórych krajach budzi zaniepokojenie. Wzywamy państwa członkowskie, aby włożyły nową energię w działania, które sprawią, by nasze gospodarki były bardziej odporne, oraz będą wspierać trwały i sprzyjający włączeniu społecznemu wzrost gospodarczy. Lepiej ukierunkowane inwestycje mogą stanowić istotny wkład w osiągnięcie tych celów.
Marianne Thyssen, unijna komisarz do spraw zatrudnienia, spraw społecznych, umiejętności i mobilności pracowników, powiedziała: Obecna Komisja dołożyła wielu starań, aby zbudować bardziej sprawiedliwą, zrównoważoną i sprzyjającą włączeniu społecznemu Europę, która nikogo nie pozostawia w tyle. Europejski filar praw socjalnych określa zasady i prawa dla wszystkich obywateli UE. Muszą one być wdrażane na poziomie krajowym. Na rynku pracy zachodzą szybkie zmiany, dlatego niezwykle istotne jest, aby państwa członkowskie realizowały reformy w obszarach kształcenia formalnego i kształcenia przez całe życie, rynku pracy i ochrony socjalnej.
Pierre Moscovici, komisarz do spraw gospodarczych i finansowych, podatków i ceł, dodał: Ten ostatni wiosenny pakiet w kadencji obecnej Komisji potwierdza nasze zobowiązanie do inteligentnego stosowania paktu stabilności i wzrostu. Oznacza to, że nie opieramy naszych decyzji na mechanicznym czy legalistycznym stosowaniu przepisów, ale zastanawiamy się, czy ich skutki są korzystne dla wzrostu, zatrudnienia i zdrowych finansów publicznych. Nasze dokonania pokazują, że jest to słuszne podejście: stan finansów publicznych stale się poprawia, nie osłabiając przy tym wzrostu gospodarczego. Zwracamy też uwagę, że niektóre państwa członkowskie powinny podjąć, a w stosownych przypadkach nasilić działania zwalczające agresywne planowanie podatkowe, aby zapewnić sprawiedliwe traktowanie wszystkim podatnikom.
Na zdjęciu: Gmach Komisji Europejskiej w Brukseli. Fot. Kazimierz Netka.
Zalecenia dla poszczególnych krajów na 2019 r.
Opublikowane zalecenia zawierają wytyczne wskazujące państwom członkowskim, jakie działania powinny podjąć w odpowiedzi na utrzymujące się i nowe wyzwania gospodarcze i społeczne oraz w celu osiągnięcia wspólnych kluczowych celów polityki. Treść zaleceń odzwierciedla ogólne priorytety określone w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2019 r. oraz w zaleceniu w sprawie polityki gospodarczej dla strefy euro na 2019 r., wydanym w listopadzie. Zalecenia opierają się też na szczegółowych analizach zawartych w sprawozdaniach krajowych opublikowanych w lutym oraz na ocenie programów krajowych przedstawionych w kwietniu. Spowolnienie globalnego wzrostu gospodarczego uwypukla potrzebę realizacji reform strukturalnych, zwłaszcza reform, które mają na celu osiągnięcie trwałego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu. Państwa członkowskie powinny zapewniać konwergencję społeczną zgodnie z Europejskim filarem praw socjalnych. Zgodnie z zaleceniem dla strefy euro państwa członkowskie powinny też dążyć do bardziej symetrycznego przywracania równowagi w obrębie strefy euro oraz kontynuować wysiłki na rzecz wzmocnienia jednolitego rynku i pogłębienia unii gospodarczej i walutowej.
W zaleceniach dla poszczególnych krajów na 2019 r. położono większy nacisk na określanie i priorytetowe traktowanie potrzeb inwestycyjnych na poziomie krajowym oraz zwrócono szczególną uwagę na różnice regionalne i terytorialne. Jest to zgodne z dokładną analizą potrzeb inwestycyjnych i wąskich gardeł specyficznych dla państw członkowskich, zawartą w sprawozdaniach krajowych opublikowanych na początku roku, i powinno posłużyć do priorytetowego wykorzystania funduszy unijnych w kolejnym długoterminowym budżecie UE lub wieloletnich ramach finansowych UE na lata 2021–2027.
Postępy w realizacji zaleceń
Od czasu uruchomienia europejskiego semestru w 2011 r. państwa członkowskie poczyniły przynajmniej pewne postępy w realizacji ponad dwóch trzecich skierowanych do nich zaleceń.
Największe postępy odnotowano w obszarze usług finansowych i polityki zatrudnienia, natomiast szczególnie wolno przebiega realizacja zaleceń dotyczących rozszerzenia bazy podatkowej, ochrony zdrowia oraz konkurencji w sektorze usług.
W świetle utrzymujących się problemów gospodarczych i społecznych oraz czynników ryzyka zagrażających perspektywom gospodarczym kluczowe znaczenie dla wzmocnienia odporności gospodarek UE ma bardziej zdecydowane wdrażanie reform we wszystkich państwach członkowskich.
Kontynuowana jest korekta zakłóceń równowagi makroekonomicznej
Pomimo postępów w korygowaniu zakłóceń równowagi makroekonomicznej, konieczne są dodatkowe działania polityczne. Niektóre państwa członkowskie nadal odnotowują rekordowe poziomy zadłużenia prywatnego i publicznego, co ogranicza ich możliwości reagowania na negatywne wstrząsy. W gospodarkach innych państw członkowskich pojawiają się oznaki wskazujące na możliwe przegrzanie związane z dynamicznym wzrostem cen nieruchomości mieszkaniowych i rosnącymi jednostkowymi kosztami pracy. W przypadku wszystkich państw członkowskich konieczne są dodatkowe środki pobudzające wydajność i inwestycje oraz wspierające wzrost potencjalny.
W lutym Komisja stwierdziła, że w 13 państwach członkowskich występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej (Bułgaria, Chorwacja, Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Niemcy, Portugalia, Rumunia i Szwecja), przy czym w trzech są to nadmierne zakłócenia równowagi (Cypr, Grecja i Włochy). Podobnie jak w poprzednich latach zakłócenia te wymagają szczególnego monitorowania w ramach procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej.
Wytyczne i decyzje w ramach paktu stabilności i wzrostu
Na podstawie oceny programów stabilności i konwergencji na 2019 r. Komisja podjęła szereg działań na mocy paktu stabilności i wzrostu. Komisja zaleca uchylenie procedury nadmiernego deficytu w przypadku Hiszpanii. Jeżeli Rada podejmie taką decyzję, wszystkie procedury nadmiernego deficytu wszczęte od czasu kryzysu zostaną zamknięte. W 2011 r. częścią naprawczą paktu stabilności i wzrostu objęte były 24 państwa członkowskie.
Na podstawie art. 126 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) Komisja przyjęła też sprawozdania dotyczące Belgii, Francji, Włoch i Cypru, w których oceniła przestrzeganie przez te państwa kryteriów deficytu i długu określonych w Traktacie. W odniesieniu do Włoch w sprawozdaniu stwierdzono, że uzasadnione jest wszczęcie procedury nadmiernego deficytu na podstawie kryterium długu.
Od 2017 r. Rumunia, a od 2018 r. Węgry są objęte procedurą znacznego odchylenia. Komisja skierowała dzisiaj ostrzeżenia do Węgier i Rumunii stwierdzające znaczne odchylenie w 2018 r. i zwróciła się do Rady z wnioskiem o zalecenie tym państwom korekty tego znacznego odnotowanego odchylenia.
Komisja przyjęła dziś również trzecie sprawozdanie ze wzmocnionego nadzoru w Grecji. Wzmocniony nadzór wprowadzono po zakończeniu programu pomocy stabilizacyjnej Europejskiego Mechanizm Stabilności. W sprawozdaniu uznano, że Grecja poczyniła dość dobre postępy na starcie okresu poprogramowego od sierpnia 2018 r., ale w ostatnich miesiącach tempo realizacji reform w Grecji spadło, a niektóre wprowadzane środki nie są spójne z zobowiązaniami podjętymi wobec europejskich partnerów i stwarzają ryzyko zagrażające osiągnięciu uzgodnionych celów budżetowych.
Na zdjęciu: Gmach Komisji Europejskiej w Brukseli. Fot. Kazimierz Netka.
Kontekst
Zalecenia dla poszczególnych krajów uwzględniają szersze priorytety nakreślone w orędziu o stanie Unii przewodniczącego Komisji oraz w rocznej analizie wzrostu gospodarczego. Co roku są one aktualizowane, aby odzwierciedlały poczynione postępy i zmieniające się warunki. Państwa członkowskie strefy euro otrzymują również zalecenia w sprawie polityki gospodarczej strefy euro. Zalecenia wydawane w ramach europejskiego semestru są spójne z bardziej długoterminową wizją przedstawioną w strategii „Europa 2020″.
Od czasu początku kadencji obecna Komisja wprowadziła szereg zmian w przebiegu europejskiego semestru, aby zwiększyć jego skuteczność i rangę. Ograniczono na przykład liczbę zaleceń i doprecyzowano ich treść, a zarazem pozostawiono więcej przestrzeni dla państw członkowskich, aby działały zgodnie z praktyką krajową i odpowiednio do sytuacji. Większy nacisk kładzie się na wyzwania wynikające z ogólnej sytuacji strefy euro, w tym na możliwe skutki uboczne sytuacji w poszczególnych krajach. Zalecenie dla strefy euro jest prezentowane wcześniej (w listopadzie), aby umożliwić państwom członkowskim uwzględnienie perspektywy strefy euro w swoich planach. Kwestie społeczne są traktowane priorytetowo i uwzględniane na wszystkich etapach oceny, z pomocą tablicy wskaźników społecznych i zgodnie z priorytetami Europejskiego filaru praw socjalnych. Ponadto w tegorocznym cyklu Komisja skupiła się na potrzebach inwestycyjnych poszczególnych państw członkowskich, aby przygotować je do programowania przyszłej generacji funduszy unijnych i zagwarantować odpowiednie dopasowanie priorytetów w zakresie reform i inwestycji na poziomie krajowym w celu jak najlepszego wykorzystania wsparcia UE.
Komisja podjęła też szereg inicjatyw, aby promować dialog, dotrzeć do różnych zainteresowanych stron i zwiększyć krajową odpowiedzialność za reformy. Konsultowała się z państwami członkowskimi na temat części analitycznej sprawozdań krajowych przed ich publikacją. W minionych miesiącach Komisja odbyła spotkania z organami krajowymi i zainteresowanymi stronami na temat sposobów rozwiązania kluczowych problemów i uwzględnienia ich w zaleceniach dla poszczególnych krajów. Jednocześnie Komisja prowadzi też regularne konsultacje z partnerami społecznymi i wezwała państwa członkowskie, aby w większym stopniu uwzględniały stanowiska krajowych partnerów społecznych. Powołana przez Komisję Służba ds. Wspierania Reform Strukturalnych również zapewnia państwom członkowskim, na ich wniosek, odpowiednio ukierunkowaną pomoc, aby wspierać je w planowaniu i wdrażaniu reform.
W lutym Komisja przedstawiła szczegółową analizę sytuacji gospodarczej i społecznej każdego państwa członkowskiego w formie sprawozdania krajowego, które stanowi część tzw. pakietu zimowego europejskiego semestru na 2019 r.
W kwietniu państwa członkowskie przedstawiły swoje krajowe programy reform i programy stabilności (w przypadku państw strefy euro) lub programy konwergencji (w przypadku państw nienależących do strefy euro), w tym ewentualne działania następcze podjęte w związku z zimowym pakietem europejskiego semestru.
Dzisiejsze zalecenia opierają się na wspomnianych dialogach, programach krajowych, danych Eurostatu i niedawno opublikowanej prognozie Komisji z wiosny 2019 r.
Dalsze kroki
Komisja wzywa Radę do przyjęcia zaleceń dla poszczególnych krajów, a państwa członkowskie – do ich pełnego i terminowego wdrożenia. Komisja kontynuować będzie współpracę z zainteresowanymi stronami, aby zapewnić szeroką współodpowiedzialność oraz skuteczne działania następcze i wdrażanie. Zalecenia dla poszczególnych krajów mają zostać omówione przez ministrów państw UE przed ich zatwierdzeniem przez szefów państw lub rządów. Następnie państwa członkowskie powinny wdrożyć zalecenia, uwzględniając je w swoich krajowych strategiach politycznych i budżetowych. Zalecenia dla poszczególnych krajów oraz leżąca u ich podstaw analiza przedstawiona w sprawozdaniach krajowych stanowić będą również odpowiednią podstawę analityczną programowania funduszy polityki spójności UE w latach 2021–2027.
Więcej informacji znajduje się pod następującymi adresami: Notatka prasowa dotycząca europejskiego semestru 2019 – pakietu wiosennego ; Komunikat Komisji w sprawie zaleceń dla poszczególnych krajów na 2019 r. ; Zalecenia dla poszczególnych krajów na 2019 r. ; Uchylenie procedury nadmiernego deficytu wobec Hiszpanii ; Sprawozdania na podstawie art. 126 ust. 3 TFUE dotyczące Belgii, Francji, Włoch i Cypru ; Procedura znacznego odchylenia wobec Węgier i Rumunii ; Trzecie sprawozdanie ze wzmocnionego nadzoru w Grecji ; ESRSP – sprawozdanie z postępu prac z 2019 r. ; Harmonogram europejskiego semestru ; Zalecenie dla strefy euro na 2019 r. ; Europejski semestr 2019 – pakiet zimowy ; Europejski semestr 2018 – pakiet jesienny ; Europejski filar praw socjalnych ; Jak funkcjonuje zarządzanie gospodarcze w UE? – poinformowała nas Marta ANGROCKA-KRAWCZYK z Wydziału Prasy Komisji Europejskiej Przedstawicielstwo w Polsce.
Jak napisano na stronie internetowej https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/european-semester/ , Europejski semestr to procedura, podczas której koordynuje się politykę gospodarczą i budżetową w UE. Jest elementem unijnego zarządzania gospodarczego. Najważniejsza część procedury przypada na pierwszych 6 miesięcy roku, stąd nazwa „semestr”. Podczas europejskiego semestru państwa członkowskie dopasowują swoją politykę budżetową i gospodarczą do celów i zasad ustalonych na szczeblu UE. Podczas europejskiego semestru koordynuje się 3 działy polityki gospodarczej: reformy strukturalne, służące promowaniu wzrostu i zatrudnienia zgodnie ze strategią „Europa 2020”; politykę budżetową, służącą zapewnieniu stabilności finansów publicznych zgodnie z paktem stabilności i wzrostu; zapobieganie nadmiernym zakłóceniom równowagi makroekonomicznej. Więcej na stronie: https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/european-semester/ .
(K.N.)
Czytaj również na portalu: netka.gda.pl