Fot. Kazimierz Netka.
Antypolonizm kulturowy, antypolonizm etniczny już na początku niemieckiej agresji na świat
W piątek, 6 października 2023 roku w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku odbył się wernisaż wystawy czasowej „Zbrodnia Pomorska 1939”. Ekspozycja ta poświęcona jest zaplanowanej i masowej akcji eksterminacyjnej, przeprowadzonej na obszarze Pomorza Nadwiślańskiego i Kujaw przez niemieckiego agresora. Ofiary w dominującej części to obywatele narodowości polskiej i żydowskiej, przedstawiciele różnorodnych warstw społecznych: duchowieństwa, inteligencji, robotników i właścicieli ziemskich – poinformowała nas dr Zuzanna Szwedek-Kwiecińska – rzecznik prasowy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku:
Fot. MIIWŚ.
Jako pierwszy głos zabrał dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku – prof. Grzegorz Berendt, który podkreślił m.in., że: niejednokrotnie, występując przed gośćmi Muzeum II Wojny Światowej, wskazywałem na to, że artyści, twórcy, dzięki swojej wrażliwości i talentowi pewne elementy opowieści o latach minionych potrafią pokazać bardziej wyraziście, bardziej dobitnie. Nie ukrywam, że dokładnie takie wrażenie odniosłem, gdy zapoznałem się ze zrealizowaną już wystawą, której wernisaż ma miejsce dzisiaj w naszym muzeum. […] Dzięki najnowszym badaniom, dzięki najnowszym weryfikacjom informacji zawartych w źródłach ulegają zmianie przekazy na temat skali statystycznej zbrodni dokonanej w drugiej połowie 1939 roku i na początku 1940 roku. Ale te badania nie zmieniają jednego – potwornego charakteru tej zbrodni, tragicznego losu ofiar, również tego, że wśród regionów zaatakowanej i okupowanej Polski Pomorze i Kujawy nadal pozostają przestrzenią najbardziej dotkniętą polityką, nie tylko antypolonizmu kulturowego, co miało miejsce wcześniej, ale w tym momencie antypolonizmu rasistowskiego i eksterminacyjnego. I chcemy poprzez symbole przypomnieć o tamtych wydarzeniach. […] Jestem głęboko przekonany, że ta dzisiejsza wystawa jest właśnie nadzwyczajnym wydarzeniem łączącym te dwa elementy – przekaz historyczny z niesamowitą formą artystyczną.
Fot. MIIWŚ.
Następnie do zgromadzonych na wydarzeniu zwrócił się dr Jarosław Sellin – sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, generalny konserwator zabytków: Wydaje się oczywiste, że polskie Muzeum II Wojny Światowej na wystawie czasowej będzie przypominać różne epizody II wojny światowej, a dla nas tutaj, w Gdańsku, na Pomorzu być może najważniejszym epizodem trwającym kilka miesięcy było to, co nazywamy zbrodnią pomorską. Termin, który dopiero się w świadomości – nawet polskiej – pojawia i utrwala. On nie jest powszechnie jeszcze rozpoznawany. Zbrodnia katyńska to jest termin powszechnie znany, a zbrodnia pomorska jest znana w naszym regionie. Ale pojęcie jest stosunkowo rzadko używane w kraju, a tym bardziej w Europie czy w świecie. Dlatego tak ważne jest, aby walczyć o szerzenie wiedzy na ten temat poprzez takie działania, jakie podejmuje Muzeum II Wojny Światowej, i ta wystawa bardziej o charakterze artystycznym niż edukacyjnym.
Fot. MIIWŚ.
W czasie otwarcia głos zabrał także Tomasz Gieszcz – dyrektor Biura Wojewody Pomorskiego: Cieszę się, że mój przełożony – Wojewoda Pomorski, którego tutaj reprezentuję, objął patronatem honorowym to wielkie wydarzenie, jakim jest wystawa poświęcona Zbrodni Pomorskiej, której dokonali Niemcy. […] Dbamy o to (…) żeby pamięć, żeby historia narodu polskiego, walki o własną tożsamość, niepodległość, suwerenność, o wolność, miała należyte miejsce i żeby po prostu trwała.
Fot. MIIWŚ.
O wystawie, tuż przed kuratorskim oprowadzaniem po niej, opowiedziała jedna z jej autorek, kierownik Działu Wystaw MIIWŚ – Monika Krzencessa-Ropiak, podkreślając, iż jest to historia konkretnych jednostek, polskich obywateli, między innymi mieszkańców Wejherowa, których zwyczajne, szczęśliwe życie zostało brutalnie przerwane jesienią 1939 roku przez niemieckiego najeźdźcę, czego symbolem na ekspozycji jest obecny i stale przewijający się motyw drzewa – najpierw bujnie wzrastającego, następnie – przez nienawiść sąsiadów – brutalnie ściętego.
Relacja z wydarzenia znajduje się także tutaj: Wernisaż wystawy „Zbrodnia Pomorska 1939” | Muzeum II Wojny Światowej (muzeum1939.pl) .
Wystawa jest dostępna dla zwiedzających od 6 października do 31 marca 2024 r. w sali wystaw czasowych na poziomie -3. Wstęp za darmo.
Kuratorzy: Monika Krzencessa, Marta Baranowska, Marek Zambrzycki. Scenografia: NOWY MOTYW. Adam Orlewicz. Projekt graficzny: Barbara Bugalska, Katia Pomorova. Konsultacja merytoryczna: dr hab. Grzegorz Berendt, dr Marek Szymaniak. Recenzja: dr hab. Monika Tomkiewicz. Partnerzy: Muzeum Piaśnickie w Wejherowie, Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie. Patronat Honorowy: Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. dr. hab. Piotr Gliński oraz Wojewoda Pomorski Dariusz Drelich. Patroni: Dziennik Bałtycki, TVP Gdańsk, Radio Gdańsk – poinformowała dr Zuzanna Szwedek-Kwiecińska – rzecznik prasowy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
(K.N.)
Proszę, czytaj również na portalu: netka.gda.pl