Na zdjęciu: Uczestnicy konferencji w sprawie Kanału Raduni. Fot. Kazimierz Netka.

Batalia o 90 metrów „rzeki”, zbudowanej przez Krzyżaków. Zmiany są konieczne, ze względu na zmiany klimatu na kuli ziemskiej…

Zabetonują i przykryją, zrobiony przez Krzyżaków Kanał Raduni! – taki alarm rozległ się w Pomorskiem. Pomysłodawcą zasłonięcia unikatowego zabytku miał być budowniczy Forum Gdańsk, mimo że wcześniej takich zamierzeń nie przejawiał. Na trop nowych planów twórców Forum Gdańsk wpadli działacze Fundacji Rozwoju Aglomeracji Gdańskiej (FRAG) i swe spostrzeżenia opublikowali w internecie.

Jak w rzeczywistości będzie? Poinformowano o tym podczas konferencji w Urzędzie Miejskim w Gdańsku. Okazuje się, że FRAG ma dobre wiadomości, ale… prawda leży pośrodku. Otóż, okazuje się, że unikatowy zabytek, przepływający przez wznoszone teraz Forum Gdańsk zostanie przykryty ale jednocześnie będzie… otwarty! Najkrócej mówiąc: powstanie dwudzielne koryto tego kanału, na długości około 90 metrów.

 

Fot. Kazimierz Netka

O szczegółach poinformowali m.in.: Wiesław Bielawski – zastępca prezydenta Gdańska; dyrektor Andrzej Chudziak – reprezentant spółki Gdańskie Wody; dyrektor Rafał Elżanowski – przedstawiciel wykonawcy Forum Gdańsk; Paweł Mrozek – wiceprezes stowarzyszenia Forum Rozwoju Aglomeracji Gdańskiej (FRAG).

Wątpliwości i zarzuty stawiane wykonawcy Forum Gdańsk.

Oto stanowiska miasta Gdańska wobec uwag zgłaszanych przez organizację pozarządową:

 

Fot. Kazimierz Netka

Zarzut: odejście od założenia, że Kanał Raduni ma być główną osią kompleksu handlowo – usługowego Forum Gdańsk.

Wyjaśnienie: Funkcjonalnie i kompozycyjnie Kanał Raduni był i będzie osią tej charakterystycznej przestrzeni miejskiej/publicznej, stanowiącej główne przejście pomiędzy budowanym węzłem integracyjnym komunikacji miejskiej Gdańsk Śródmieście, a nowym placem miejskim „Nowy Targ Sienny” na przedłużeniu Traktu Królewskiego.

Zarzut: odejście od założenia, że nad kanałem miały być kładki oraz zieleń wzdłuż kanału.

Wyjaśnienie: nad Kanałem Raduni będą 2 kładki i 1 most z 1807 r. Po obydwu stronach kanału planowane są szpalery drzew, a po stronie wschodniej tzw. zieleń niska czyli trawniki, krzewy, kwiaty etc.

 

Fot. Kazimierz Netka

Zarzut: betonowanie na potrzeby Forum Gdańsk Kanału Raduni.

Wyjaśnienie: Kanał dwudzielny pozostaje kanałem, jego historyczna struktura nie zostanie naruszona. Dolne koryto pozostanie bez zmian i służyć będzie do odprowadzenia tzw. wielkich wód w przypadku nawalnych deszczy. Górne koryto swoją formą nawiązuje do historycznej konstrukcji . Ma około 6 metrów szerokości, czyli tak jak obecny kanał. Taki wygląd kanału będzie na długości 90 metrów.

Zarzut: obecny projekt zakłada przykrycie kanału Raduni betonowymi płytami.

Wyjaśnienie: Aby uzyskać system funkcjonowania Kanału Raduni w stanie standardowej czystości wody jak i w okresach zanieczyszczeń konieczne jest zastosowanie dzielącej płyty konstrukcyjnej. W wyniku której powstaje dwudzielny kanał.

 

Fot. Kazimierz Netka

Zarzut: puszczenie nad płytami sztucznej, kilkucentymetrowej „fontanny” na kafelkach.

Wyjaśnienie: trwają prace nad projektem wykonawczym uszczegóławiające rozwiązania: w tym wygląd dna oraz obudowę ścian kanału. Będą one nawiązywać do naturalnego dna kanału oraz różnych historycznych sposobów obudowy ściennej. Od dna kanału do poziomu bulwaru mamy ok. 105 cm – przy warstwie wody ok. 20 – 25 cm. Jest to naturalna głębokość wody w kanale utrzymująca się poza okresami dużych opadów. Nie jest więc prawdą, że „będzie to zaledwie kilkucentymetrowa warstwa wody na kafelkach”. Obudowa ścian górnego kanału to kamień, cegła i konstrukcyjne elementy stalowe nawiązujące do przekazów historycznych

Dodatkowe walory edukacyjne.

Przed powstaniem Forum Gdańsk ze względu na położenie Kanału Raduni na obrzeżach Targu Siennego – w zagłębieniu 5,75 – 3,5 m poniżej poziomu przyległego terenu – duża część mieszkańców nie miała świadomości obecności Kanału Raduni w tym miejscu. Przywrócenie tej świadomości było jednym z celów polityki konserwatorskiej. Akceptację uzyskało zarówno oparcie o Kanał Raduni głównej osi Forum Gdańsk jak również przybliżenie lustra wody dla jej lepszej percepcji. Miasto zobowiązało również Forum Gdańsk do dodatkowych działań m.in. utworzenia tzw. ścieżki edukacyjnej pokazującej historię tego miejsca.

 

Fot. Kazimierz Netka

Na czym polegają prace?

Ze względu na dużą zmienność stopnia zanieczyszczenia wód Kanału Raduni jest konieczne zastosowanie rozwiązania pozwalającego na eksploatacji kanału, którego wody okresowo są zanieczyszczone po dużych deszczach lub w okresie nawożenia pól w obszarze zlewni. Z tego powodu przyjęto rozwiązanie dwudzielności kanału. Oznacza to, że w stanach standardowej czystości wody w Kanale Raduni, ta sama woda płynąć będzie zarówno kanałem dolnym jak i górnym. W przypadku dużych zanieczyszczeń na górny kanał zostanie wpompowana częściowo podczyszczona i uzupełniana woda z Kanału Raduni, a dolnym poziomem będzie płynęła pozostała część wody kanału. Takie urządzenie Kanału Raduni w obrębie Forum Gdańsk, zostało wymuszone następstwami zmian klimatu – wyjaśniali reprezentanci miasta o wykonawcy Forum Gdańsk. Na bieżąco będzie monitorowany przez urządzenia stan czystości wody.

Kanału, takiego oryginalnego, w pełnej krasie, jednak szkoda. Dlatego, Fundacja Rozwoju Aglomeracji Gdańskiej pragnie dalej zabiegać o jego eksponowanie bez zmian.

 

Fot. Kazimierz Netka

Warto wiedzieć, że Kanał Raduni częściowo pod przykryciem płynie od bardzo dawna. Wpada pod „ziemię” w rejonie Biskupiej Górki, w okolicy przystanku SKM Gdańsk Śródmieście. Syfonem (budowla hydrotechniczna służąca do przeprowadzania cieczy pod przeszkodą) jego nurt pokonuje odcinek pod terenem zamkniętym – torami kolejowymi międzynarodowej linii E65. Pokazuje się w rejonie, gdzie kiedyś istniało centrum handlowe Gildia; obecnie obszar ten jest w granicach powstającego Forum Gdańsk. Kryje się ponownie pod ulicami Hucisko i Wały Jagiellońskie, by ujawnić się przy dawnej wojewódzkiej siedzibie PZPR, obecnie Prokuratury w centrum Gdańska.

 

Fot. Kazimierz Netka

Po Kanale Raduni, takim, jakim zbudowali go Krzyżacy, pozostał jedynie wał przeciwpowodziowy. Koryto zostało znacznie zmienione po powodzi, do której doszło w lipcu 2001 roku. Kiedyś wykonane w ziemi – wykopane, umocnione kamieniami, drewnem, teraz koryto Kanału jest na znacznym odcinku żelbetowe. Takie wzmocnienie sprawiło, że nie trzeba wycinać dużych drzew – zwłaszcza wspaniałych kasztanowców – rosnących na wale przeciwpowodziowym, wzdłuż Kanału. Coś, za coś…

Kazimierz Netka